احکام ودیعه و امانت

وکیل ابطال قرارداد در مشهد

امانت‌داری

امانتداری سپردن چیزی به عنوان امانت به شخص مورد اعتماد و امین. یکی از صفات انبیا و از جمله بهترین رفتارهای پسندیده اخلاقی و ارزشمند انسانی است. امانت‌داری مانند خرید و فروش به عنوان یکی از عقود شرعی و دارای احکام شرعی است.

فهرست

مفهوم‌شناسی

امانت‌داری در لغت به عمل کسی گفته شده که حافظ امانت دیگران باشد. [۱] راستی و درستی و همچنین استواری و دیانت نیز تعریف دیگر این واژه بیان شده است. [۲] علاوه اینکه کارگزاری و گماشتگی نیز از جمله معانی این کار گفته شده است. [۳]

اهمیت

امانت‎داری در آیات قرآن از جمله دستورات الهی دانسته شده است. [۴] علاوه این که در آیه‎ای این صفت از مصادیق تقوا و پایبندی به پیمان بیان شده است. [۵] در موارد متعدد با واژه امین به عنوان صفت برخی از پیامبران بکار رفته است. [۶] در برخی آیات نیز فرشته وحی الهی با همین واژه معرفی شده است. [۷] امانتداری و امین در دو آیه از آیات قرآن کریم از جمله صفت مومنین و نمازگزاران است. [۸]

در منابع روایی احادیث فراوانی درباره اهمیت و جایگاه امانت‎داری ذکر شده است. [۹] در برخی روایات اداء امانت به نیکوکار و بدکار حتی در کمترین چیزها حاکی از اهمیت امانت داری است. [۱۰]

در برخی روایات نیز این کار باعث افزایش رزق و روزی دانسته شده است. [۱۱]

در منابع اخلاقی همچون معراج السعاده و محجه البیضاء گرچه عنوان مستقلی درباره امانت‎داری وجود ندارد اما به صورت پراکنده در عناوین دیگر ذکر شده است. [۱۲]

ودیعه

امانتداری در فقه همچون دیگر معاملات از جمله عقود شرعی است که احکام متعددی دارد. [۱۳] از جمله احکام این که امانتداری از جمله ی عقود جایز است. ایجاب و قبول دارد. در صورتی که امانت دار در تلف شدن امانت و ودیعه نقش نداشته باشد ضامن نیست. [۱۴]

وکیل ابطال قرارداد در مشهد | 09155129243

وکیل ابطال قرارداد در مشهد برای پیگیری پرونده شما اماده خدمت هستند.

ویدئوی آموزشی قرارداد و معاملات از بیان رسای وکیل پایه یک دادگستری آقای عباس شیروی

وکیل ابطال قرارداد در مشهد

گروه وکلای عدالت جو

تعریف ودیعه

ودیعه عقد جایز است یعنی هر یک از طرفین هر وقت بخواهند می توانند ان را فسخ کنند .ودیعه عقدی اذنی است و با فوت و حجر منفسخ میشود .ودیعه عقدی است که به موجب ان یک طرف مالی را به دیگری میدهد تا مجانا نگه داری کند .

بنابراین ذات عقد ودیعه دو عنصر مهم است :

۱ – نگه داری مال

۲ – تعهد به استرداد مال

بنابرای مال فقط برای نگه داری سپرده میشود و عین مال باید مسترد شود .هر چند مال مثلی باشد و چون عقدی مجانی است شرط عوض در ان امکان دارد .

ماده ۶۲۰ – امین باید مال ودیعه را به همان حالی که در موقع پس دادن موجود است مسترد دارد. و نسبت به نواقصی که در آن حاصل شده و مربوط به عمل امین نباشد ضامن نیست.

ماده ۶۲۱ – اگر مال ودیعه قهر از امین گرفته شود و مشارالیه قیمت یا چیز دیگری به جای آن اخذ کرده باشد. باید آنچه را که در عوض گرفته است به امانت گذار بدهد ، ولی امانت گذار مجبور به قبول آن نبوده. و حق دارد مستقيم به قاهر رجوع کند .

ماده ۶۲۲ – اگر وارث امین مال ودیعه را تلف کند، باید از عهده مثل یا قیمت آن برآید. اگرچه عالم به ودیعه بودن مال نبوده باشد.

ماده ۶۲۳- منافع حاصل از ودیعه مال مالک است.

١. تعهد امین به رد عين مال به طور تبعی شامل منافع آن نیز هست . پس، اگر گوسفندی در دوران امانت بزاید. بره نیز موضوع تعهد قرار می گیرد و هم چنین است شیر گوسفند . ع.م. ، ج ۴، ش ۳۸.

وکیل ابطال قرارداد در مشهد

گروه وکلای عدالت جو

رد مال ودیعه فقط به صاحب آن

ماده ۶۲۴ – امین باید مال ودیعه را فقط به کسی که آن را از او دریافت کرده است یا قائم مقام قانونی او یا به کسی که مأذون در اخذ باشد مسترد دارد. و اگر به واسطه ضرورتی بخواهد آن را رد کند و به کسی که حق اخذ دارد دسترس نداشته باشد باید به حاكم رد نماید.

١. امین نمی تواند اجرای تعهد خود را منوط به اثبات مالكيت او سازد. پس، اگر بین مودع و شخص دیگری در مورد مالكيت مال ودیعه اختلاف باشد، امین باید آن را به مودع بدهد. مگر اینکه دادگاه ضمن قراری آن را نزد امین توقیف کند. رک. ع. م. ما ج ۴، ش ۴۱.

٢. اگر ثابت شود که مورد ودیعه به دیگری تعلق دارد و مودع آن را غصب کرده است. امین باید آن را به مالک حقیقی رد کند (ماده ۱۲۵ ق.م.) هم چنین است در موردی که مالک (مودع) آن را به دیگری منتقل کرده باشد، همان کتاب.

مستحق للغیر بودن مال ودیعه

ماده ۶۲۵- هرگاه مستحق للغير بودن مال ودیعه محقق گردد ، باید امین آن را به مالک حقیقی رد کند. و اگر مالک معلوم نباشد تابع احکام مجهول المالک است. (رک. ماده ۲۸ ق.م.)

۱٫مودع از نوعی امارۀ مالکیت در برابر مستودع سود می برد. بدین و بیان که، مودع مالک است . و حق گرفتن مورد ودیعه را دارد، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. ر.ع.م.، ج ۴، ش احکام ودیعه و امانت ۴۱.

ماده ۶۲۶ – اگر کسی مال خود را به ودیعه گذارد ودیعه به فوت امانت گذار باطل و امین ودیعه را نمی تواند رد کند مگر به وراث او.(رک. مواد ۹۵۴ و ۱۲۸ ق.م.) مقصود از «باطل» در ماده ۶۲۶ ق.م. انفساخ است و در گذشته اثر ندارد. رک. ع.م.، ج ۴، ش ۲۲.

۲. حجر امانت گذار نیز در حکم فوت او است. و مال ودیعه باید به کسی تحویل شود که حق اداره کردن اموال محجور را دارد (ماده ۱۲۸ق.م.)

وکیل ابطال قرارداد در مشهد

رد مال ودیعه به وراث

ماده ۶۲۷ – در صورت تعدد وراث و عدم توافق بین آنها مال ودیعه باید به حاکم رد شود.(رک. ماده ۵۸۱ ق.م.)

۱. وارثان مالکان مشاع مال مورد امانت هستند و قبل از تقسیم ترکه، تا زمانی که حق مالکیت آنان بر آن مال به نحو اشاعه است، هیچ یک حق ندارد بدون اجازه دیگران در مال تصرف کند یا آن را تحویل بگیرد.

ماده ۶۲۸ – اگر در احوال شخص امانت گذار تغییری حاصل گردد. مثلا . اگر امانت گذار محجور شود. عقد ودیعه منفسخ و ودیعه را نمی توان مسترد نمود، مگر به کسی که حق اداره کردن اموال محجور را دارد.

مال ودیعه امانت شرعی

۱. پس از انحلال عقد ودیعه، مال نزد امین «امانت شرعی» است. این تغییر وضع امین را مکلف میکند که مورد امانت را به کسی که حق تصرف و گرفتن آن را دارد رد کند. و به انتظار مطالبه مالک نماند. رک. ع.م.، ج ۱، ش ۲۷.

۲. تأخیر در اجرای این وظیفه، نوعی تقصیر است و موجب می شود که صفت امانت از بین برود. و متصرف در حکم غاصب به شمار آید. همان كتاب.

٣. در عقد ودیعه می توان برای این دوران نیز تکلیفی معین کرد. همان كتاب.

وکیل ابطال قرارداد در مشهد اماده است تا پاسخ گوی سوالات شما باشد

تماس مستقیم با وکیل ابطال قرارداد در مشهد .۰۹۳۰۶۹۲۴۹۵۶

وکیل ابطال قرارداد در مشهد

گروه وکلای عدالت جو

امانت در دوران محجوری

ماده ۶۲۹ – اگر مال محجوری به ودیعه گذارده شده باشد ، آن مال باید پس از رفع حجر به مالک مسترد شود. در زمان حجر مال ودیعه باید به قیم یا ولی محجور بازگردانده شود و مقصود ماده ۶۲۹ ق . م . منع رد ودیعه در دوران حجر نیست (مادة۱۳۰ ق.م.)

ماده ۶۳۰ – اگر کسی مالی را به سمت قیمومت با ولایت ودیعه گذارد. آن مال باید پس از رفع سمت مزبور به مالک آن رد شود. مگر اینکه از مالک رفع حجر نشده باشد. که در این صورت به قیم یا ولی بعدی مسترد می گردد .

وکیل ابطال قرارداد در مشهد

گروه وکلای عدالت جو

تصرف مال به عنوانی غیر از ودیعه

ماده ۶۳۱ – هرگاه کسی مال غیر را به عنوانی غیر از مستودع متصرف باشد. و مقررات این قانون او را نسبت به آن مال امین قرارداده باشد. مثل مستودع است: بنابراین، مستأجر نسبت به عین مستأجره، قیم یا ولی نسبت به مال صغیر یا مولی علیه و امثال آنها ضامن نمی باشند. مگر در صورت تفریط یا تعدی؛ و در صورت استحقاق مالک به استرداد، از تاریخ مطالبه او و امتناع متصرف با امکان رد. متصرف مسؤول تلف و هر نقص یا عیبی خواهد بود، اگرچه مستند به فعل او نباشد. (رک. مواد ۳۱۰ و ۴۹۳ و ۵۰۹ و ۱۴۰ و ۷۸۹ ق.م.)

۱ – از مجموع مواد مربوط به اجاره و عاریه و وکالت و رهن و مانند اینها چنین بر می آید. که هرجا شخص به رضای مالک و به اذن او بر مالی تسلط پیدا کند امین است. و آنچه در قانون آمده است به عنوان مثال است. و جنبه حصری ندارد. رک. ع.م.، ج ۱، ش ۵۲ . و برای دیدن نظر مخالف، رک. دکتر سید حسن امامی، ج ۲، ص ۱۷۱.

ماده ۶۳۲ – کاروانسرادار و صاحب مهمانخانه و حمامی و امثال آنها نسبت به اشیاء و اسباب یا البسه واردین وقتی مسؤول می باشند. که اشیاء و اسباب یا البسه نزد آنها ایداع شده باشد. و یا اینکه بر طبق عرف بلد در حکم ایداع باشد. در دکان یا خانه صاحبکار و کارفرما بگذارد، یا میهمانی پالتوی خود را بر صندلی خانه میزبان نهد. با مشتری رستوران یا سلمانی کلاه خویش را به جا لباسی صاحب مغازه بیاویزد. ودیعه احکام ودیعه و امانت محقق نمی شود و صاحب محل مکلف به نگاهداری نمی شود . همان کتاب.

مبحث بعدی در تعهدات امانت گذار

وکیل ابطال قرارداد در مشهد

گروه وکلای عدالت جو

تعهدات امانت گذار

ماده ۶۳۳ – امانت گذار باید مخارجی را که امانت دار برای حفظ مال ودیعه کرده است به او بدهد. معیار تمیز مخارج ضروری و مفید برای حفظ مال «رفتار انسان متعارف است. ر.ع.م.ما ج ۴، | ش ۴۴. .

۲. هزینه هایی قابل مطالبه است که احکام ودیعه و امانت در نظر عرف و با توجه به شرایط زمان و مکان احتمال مفید بودن آن به مراتب بیش از ضرر ناشی از تحمل مخارج باشد. همان کتاب.

ماده ۶۳۴ – هرگاه رد مال مستلزم مخارجی باشد برعهده امانت گذار است.

مشاوره با وکیل

وکیل ابطال قرارداد در مشهد برای پاسخ گویی به شما اماده است و شما می توانید برای مشاوره رایگان با وکیل ابطال قرارداد در مشهد به تمامی مشکلات حقوقی خود در این رابطه پایان دهید. برای این منظور با شماره ۰۹۳۰۶۹۲۴۹۵۶ تماس بگیرید و در زمان محدود با وکیل ابطال قرارداد در مشهد مشاوره رایگان داشته باشید.

تماس با وکیل پایه یک دادگستری : ۰۹۱۵۵۱۲۹۲۴۳

منبع : قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی دکتر ناصر کاتوزیان

وکیل ابطال قرارداد در مشهد

گروه وکلای عدالت جو

دعوای ابطال سند مالی است یا غیر مالی؟

دعوای ابطال سند اگر در خصوص اسناد مالی باشد دعوای نیز مالی محسوب شده و مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است در غیر اینصورت دعوا غیر احکام ودیعه و امانت مالی و هزینه دادرسی آن هم بر اساس اصول حاکم بر دعاوی غیر مالی است.

امانت در فقه اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امانت است. امانت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امانت در لغت - امانت در قرآن - امانت در حدیث - امانت در فقه اسلامی - امانت‌ در نهج البلاغه - امانت در معارف و سیره نبوی - امانت در معارف دعا و زیارات - امانت در معارف و سیره سجادی - امانت در معارف و سیره رضوی - امانت در جامعه‌شناسی اسلامی - امانت در فلسفه اسلامی - امانت در منابع اهل سنت - مقام امانت الهی - مقام امین الله - امانت در سیره معصوم - پرسش مرتبط ندارد

امانت حفظ حقوق مالی و غیر مالی دیگران [۱] .

== مقدمه == امانت" در لغت ضد خیانت، و به معنای اعتماد نمودن [۲] و "ضمان" به معنایِ کفالت و ضامن شدن، و "ودیعه" هر چیزی که به امانت در نزد دیگری سپرده شود، تا این که از آن نگهداری کند. [۳] و در اصطلاح فقهی امانت در همان معنای لغوی استعمال شده، ولی در مواردِ فراوانی به معنای ذیل، به کار رفته: امانت دارایی و جنسی که به اذن مالک آن، (یا: به اذن شارع مقدس) در اختیار غیر مالک آن قرار می‌گیرد. [۴] بر این اساس، امانت بر دو قسم است: امانتِ مالکی و شرعی. [۵]

ضَمان در اصطلاح فقهی، عبارتست از: بازگردان مثل آنچه تلف شده، اگر مثلی باشد یا: قیمت آن هنگامی که مثل برای آن نباشد. [۶] و ودیعه عبارتست از: عقد جایزی که طرفین می‌توانند آن را فسخ کنند. [۷] [۸]

امانت: ضد خیانت- مال به امانت گذاشته شده نزد امین. واژه امانت گاه به معنای صفتی در انسان، مقابل صفت خیانت است. به فرد متّصف به این صفت، امین گفته می‌شود؛ و گاه به مالی اطلاق می‌گردد که نزد فردی به امانت گذاشته شده است. موضوع بحث در این جا، امانت به مفهوم دوم است که از آن به مناسبت در باب ودیعه و دیگر بابها همچون رهن، شرکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، عاریه، اجاره، وکالت و لقطه سخن رفته است. [۹]

فهرست

اقسام امانت

1. امانتمالکی: این قسم به مالی گفته می‌شود که مالک، آن را در اختیار دیگری گذاشته است و سبب آن یا عقدی است که امانت، موضوع اصلی آن است، مانند ودیعه و یا عقدی که امانت، در ضمن آن و به تبع مطرح است، مانند اجاره، عاریه، مضاربه، وکالت، شرکت و رهن.
2. امانتشرعی: این نوع امانت به مالی اطلاق می‌شود که شارع، فردی را بر آن امین قرار داده است؛ خواه آن مال به طور قهری در اختیار وی قرار گرفته باشد، مانند آنکه باد، لباس کسی را به خانههمسایه بیندازد، یا توسط مالک آن بدون قصد، تحویل گیرنده شده باشد، مانند آنکه کسی کیف یا صندوقی را بخرد و در درون آن مالی از فروشنده را که مورد معامله نبوده، بیابد و یا یکی از دو طرف معامله به اشتباه، کالای مورد معامله یا بهای آن را افزون بر استحقاق خویش دریافت کند، و یا به اذنشارع آن مال را بردارد، مانند کسی که مال گمشده‌ای را پیدا احکام ودیعه و امانت کند یا مال محترمی را که در معرض تلف است، به قصد رساندن آن به صاحبش بردارد.

حکم: حفظ امانت، اعم از مالکی و شرعی واجب، و تعدّی یا تفریط در حفظ آن، حرام و موجب ضمان است؛ امّا چنانچه امانت بدون کوتاهی امین در حفظ، تلف شود، وی ضامن نیست(قاعده عدم ضمان امین). بازگرداندن امانت مالکی به صاحبش، در صورت درخواست وی یا آنچه در حکم درخواست است، مانند پایان یافتن مدّت امانت و نیز مبادرت به ردّ امانت شرعی به صاحبش، هرچند مطالبه نکند، واجب است. البته برخی، بازگرداندن امانت شرعی را در صورت عدم مطالبه صاحبش، واجب ندانسته و اعلام به مالک را برای گرفتن آن کافی دانسته‌اند. در پاره‌ای موارد، در اینکه امانت، مالکی است یا شرعی اختلاف است، مانند آنکه مالی به تبع عنوان دیگری امانت مالکی شمرده شده، امّا هم اکنون آن عنوان اصلی از بین رفته است، همچون مال اجاره‌ای بعد از پایان مدّت اجاره یا مال رهنی پس از آزاد کردن آن و نیز مال مضاربه‌ای موجود نزد عامل پس از فسخ عقد مضاربه. [۱۰] [۱۱]

احکام عمومی

حکم اول: وجوب ردّ امانت؛ مستندات:

1. کتاب: ﴿ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُم بَيْنَ النَّاسِ أَن تَحْكُمُواْ بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا ‏ ﴾ [۱۲] . این آیه شریفه، بر وجوب ردّ امانت دلالت دارد، چه امانت از طرف مالک باشد، چه از طرف شارع مقدس. [۱۳]
2. سنت: "در سه مورد، هیچ بهانه‌ای برای هیچ فردی، وجود ندارد، اول:‌ پس دادن امانت به صاحب آن چه نیکوکار باشد، چه بد کار. " [۱۴] . که این حدیث، بر حرمتخیانت و وجوب ردّ امانت، دلالت روشن و واحضی دارد، و به این معنا، روایات دیگری، در کتب حدیثیِ معتبر نقل شده است.
3. اجتماع: درباره وجوبِ ردّ امانت، میان فقها، اختلاف نظری، وجود نداشته، و بر آن اتفاق نظر دارند. [۱۵][۱۶]

دوم:‌ احکام ودیعه و امانت احکام ودیعه و امانت عدم ضمان: در صورتی که شخصی امین، در حفظ امانت، کوتاهی و تعدی نکند، ضامن نیست. مستندات:

1. کتاب: ﴿ لَّيْسَ عَلَى الضُّعَفَاء وَلاَ عَلَى الْمَرْضَى وَلاَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يَجِدُونَ مَا يُنفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُواْ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِن سَبِيلٍ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴾ [۱۷] . شخصی امین، نسبت به مالک، نیکوکار است، چرا که به نفع مالک، حفظ و نگهداری اموالش را بر عهده گرفته، و این که ضمانت بر عهده امین باشد، راه مؤاخذه‌ای است که آیه شریفه، ‌ صریحاً، آن را نفی نموده [۱۸]
2. سنت: "ضمانتی بر عهده شخص امین نیست" [۱۹] ، این حدیث و نظایر آن، بر عدم ضمان امین دلالت روشن دارد.
3. اجتماع: اینکه شخصی امین، در صورت عدم کوتاهی و تعدّی، ضامن نیست، از امور مسلم نزد فقهاست. [۲۰][۲۱]

احکام مخصوص امانت مالکی

1. تنها در صورتِ درخواستِ مالکِ امانت، پس دادن امانت، واجب است والا آن امانت. همچنان، در دست امین باقی می‌ماند. [۲۲]
2. اگر امین، ادعا کند که امانت را به صاحب آن پس داده، در صورتی که آن امانتودیعه باشد، بنابر نظر مشهور فقها، ادعای او، با سوگندی که یاد می‌کند پذیرفته می‌شود. [۲۳][۲۴]

احکام مخصوص امانت شرعی

1. پس دادن امانت به صاحب آن (حتی اگر درخواست نکند) یا اطلاع دادن به مالکِ آن، واجب فوری است. [۲۵] .
2. اگر امین، ادعا کند که آن امانت را به صاحبش پس داده، بدون بیّنه و دلیل، ادعایش، پذیرفته نمی‌شود. [۲۶] .

موارد امانت مالکی

عقد ودیعه، اجاره، ‌ مضاربه، عاریه، مشارکه، مزارعه، مساقاه، وکاله، ‌ رهن و. [۲۷] .

ویژگی های امین و امانت در قانون

امانت قراردادی بدین شرح است که امین شدن شخص بواسطه‌ی انعقاد قرارداد با مالک بوده است که به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. مال جهت نگاهداری به امین سپرده شده است و نگاهداری در این قرارداد جنبه اصلی دارد که همان عقد ودیعه است. مثلاً شخصی که اموال با ارزش خود را در صندوق امانات بانک به امانت می‌گذارد.
2. مال به منظور تصرفات به دیگری واگذار شده است(جنبه اصلی) و آن شخص باید از مال نیز بصورت امانت، نگاهداری نماید. مثلاً مستأجر در عقد اجاره علاوه براینکه از منافع مال استفاده می‌کند، ملک نیز بصورت امانت در اختیار اوست.

امانت شرعی یا قانونی

در این نوع امانت، امین از مال امانتی مواظبت می‌نماید بدون آنکه با مالک قراردادی داشته باشد یا حتی ممکن است مالک را نیز نشناسد. مثلاً کسی که مال گمشده‌ای را پیدا می‌کند و نگاهداری می‌کند تا در نهایت به مالک منتقل شود.

تعهدات امین:

امین دو تعهد دارد:

• اولاً تعهد به نگاهداری از مال امانتی است. اگر مال امانتی نزد امین تلف یا معیوب شود، امین مسئولیتی ندارد مگر اینکه مالک تقصیر امین را ثابت نماید. مثلاً مالک ثابت کند که ماشین امانتی را بجای پارکینگ، جلوی در پارک نموده است و به همین دلیل ماشین به سرقت رفته است.
احکام ودیعه و امانت
• دوماً امین متعهد است که مال امانتی را به صاحب آن برگرداند. اگر حادثه‌ی خارج از اراده انسان مانند زلزله، باعث شود که امین مال امانتی را به مالک برنگرداند، امین ضامن خسارت وارد بر مالک نخواهد بود.

طرز نگاهداری از مال امانتی

اولویت در طرز نگاهداری از مال امانتی، با گفته مالک در قرارداد است و چنانچه مالک سکوت نموده باشد، طبق عرف از آن نگاهداری می‌شود و اگر عرف نیز ساکت باشد، طرز نگاهداری طبق شیوه‌ای احکام ودیعه و امانت احکام ودیعه و امانت می‌باشد که قانون گفته است.

فوت امین

اگر امین فوت کند، عقد ودیعه خود به خود از بین خواهد رفت و چنانچه وارث امین که از امانتی بودن آن مال ناآگاه است، آن را نابود کند، مسئول خسارت مالک است. مثلاً جواهر امانتی از دست او بیافتد و تخریب شود.

توجه شود آنچه که در نابودی مال امانتی اهمیت دارد این است که بین عملکرد نابودکننده و نابودی مال، رابطه علت و معلولی وجود داشته باشد و عمد و غیرعمدی عمل نابودگر مهم نیست.

موارد عدم استرداد مال امانتی

امین موظف است که مال امانتی را به شخصی که به او امانت داده است برگرداند؛ زیرا فرض بر این است که شخص مذکور مالک است اما در 4حالت مال امانتی استرداد نمی‌شود:

1. ثابت شود که مال امانتی غصبی است و در اینصورت باید به مالک حقیقی تحویل داد.
2. مال امانتی به دیگری انتقال داده شده است مثلاً بفروش رفته باشد که در اینصورت امین باید احکام ودیعه و امانت آن را به مالک فعلی بدهد.
3. مال امانتی به دستور دادگاه نزد امین توقیف شده باشد مثلاً طلبکار از دادگاه قرار تأمین خواسته بگیرد.
4. معلوم شود که مال امانتی مجهول المالک است که در اینصورت باید به مراجع مربوطه تحویل داد.

هزینه های نگاهداری از مال امانتی

دستمزد امین و زیان‌هایی که مال امانتی به امین وارد کرده است از جمله هزینه‌هایی است که مالک موظف است به امین پرداخت کند. مثلاً گاو امانتی بیمار باشد و گله امین را بیمار نماید.

آیا شخصی جهت نگاهداری از مالی استخدام شود و در قبال نگاهداری دستمزد بگیرد، عقد امانت(ودیعه) محسوب می‌شود؟

خیر؛ قرارداد اجاره است و آن شخص اجیر است ولی اگر دستمزد ضمن قرارداد شرط شده باشد و جنبه فرعی داشته باشد، عقد ودیعه است.

آیا کسی که مال را به امانت می‌سپارد، حتماً باید مالک باشد؟

کسی که مالی را نزد دیگری به امانت می‌گذارد، یا باید مالک باشد یا نماینده مالک.

چگونه اموالمان را به دیگران امانت دهیم؟

عقد امانت ، در قانون مدنی ایران به عنوان عقد ودیعه شناخته می شود و طبق ماده ی ۶۰۷ قانون مدنی ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خودرا به دیگری امانت می دهد برای آنکه مجاناً نگاه‌دارد. ودیعه‌گذار را مودع و ودیعه گیر را مستودع می‌نمایند.

طبق تعریفی که قانون مدنی از عقد ودیعه ارائه داده است هدف از انعقاد عقد ودیعه نگاهداری مال توسط مستودع است آن هم بدون اجرت. فرض کنید شخصی در صدد مسافرت به شهری دیگر است و نگران این هست که اموال او مورد دستبرد واقع نشود، ازین رو ، اموال خود را به شخصی دیگر به امانت می سپارد تا آن شخص از آن نگهداری نماید. این اقدام در قالب عقد ودیعه می باشد و مقتضای این عقد احسان و نیکی به دیگری است چراکه همانطور که در ماده ی مزبور منعکس شده است می‌توان به مجانی بودن آن پی‌برد.

اینکه عموم افراد در عرف می‌گویند مالم را به دیگری امانت داده ام و قصد آنها استفاده شخص اخیر از مال مورد امانت می‎باشد نادرست است چراکه مقتضای عقد ودیعه صرفاً نگهداری مال است نه استفاده اشخاص از آن اما طرفین می‌توانند در عقد شرط کنند که ودیعه گیرنده از مال استفاده نماید اما اگر در قرارداد چنین حقی به او داده نشود مستودع حق استفاده از مال را ندارد.

آیا مستودع می‌تواند بابت نگهداری از مال اجرت مطالبه احکام ودیعه و امانت کند؟

همانطور که در تعریفی که ماده‌ی ۶۰۷ قانون مدنی ارائه داده است اصل براین است که مستودع یا همان امانت گیرنده حق دریافت اجرت ندارد، اما این امر مانع از آن نیست که طرفین نتوانند در قرارداد برای نگهداری مال اجرتی تعیین کنند، مانند کاری که بانک ها انجام می دهند. در برخی بانکها صندوق اماناتی تعبیه شده است و اشخاص می‌توانند اموال خود را به بانک بسپارند و در قبال نگهداری از مال به بانک اجرت پرداخت می‌نمایند.

بنابراین، اگر شخصی در صدد این باشد که مال خود را به شخصی دیگر بدهد که او از آن مال استفاده نماید عقدی که در این راستا باید منعقد نمایند عقد عاریه است نه عقد امانت. به موجب ماده ی ۶۳۵ قانون مدنی عاریه عقدی است که به موجب آن احد طرفین به دیگری اجازه می دهد که از عین مال او مجاناً منتفع شود. بنابراین احکام عقد امانت کاملا متفاوت از عقد عاریه است و آن چیزی که در عرف باب شده است دائر بر دادن مال به دیگری جهت استفاده عقد عاریه است نه امانت و اشخاص باید این عقد را منعقد کنند چراکه قصد آنها دادن مال برای استفاده است نه نگهداری.