ریسک‌های پوشش ریسک

مدیریت مالی و سرمایه گذاری

اموزش سرمایه گذاری در بازار سرمایه و ارایه مشاوره های مالی و سرمایه گذاری

قرارداد های آتی و ابزارهای مدیریت ریسک در تامين مالي پروژه ها بخش اول

با توجه به رويدادهاي اخير و بحران مالي جهاني كه تاثير بسياري بر جنبه هاي مختلف اقتصاد جهاني گذاشت نياز مبرمي به استفاده از ابزارهاي مديريت ريسك در تامين مالي پروژه ها احساس شد.

اگرچه از ساليان قبل نياز به مديريت و كنترل ريسك احساس شد و ابزارهاي براي جلو گيري از ريسك نامطلوب و كاهش حداقلي زیانهای ناشي از ريسك در تامين مالي پروژه ها طراح شده است از اين جمله مي توان به ابزارهاي كه سابقه و كاربرد بيشتري در اين زمينه دارند به :

اما در چند سال اخير با رشد اقتصاد جهاني و گسترش ابعاد مختلف تجارت و مرتبط شدن كشورها و اقتصاد جهاني با هم ديگر باعث ابداع و طراحي ابزارهاي نوين مالي از جمله:

- قراردادهاي آتي (Futures)

- قراردادهاي سلف (Forwards)

- قراردادهاي اختیار معامله (Options)

- قراردادهاي معاوضه (Swaps).

كه امروزه تمام اين موارد تحت عنوان اوراق مشتقه در قالب بازار اصلي سرمايه

در بازارهاي مالي به فعاليت میپردازند.

در اين مقاله سعي شده است شرايط و شيوه هاي اجراي قرارداد هاي آتي و بررسي و ارزيابي تطبيقي اجراي اين قراردادها در اقتصاد و بازار سرمايه ايران و ساير كشورها ي ديگر توضيح داده شود.

همچنين سعي ميشود به اختصار به بررسي ساير ابزارهاي نوين مالي در تامين مالي پروژه ها در جهت كنترل و كاهش ريسك بپردازيم.

اگر ما به طور اجمالي نگاهي به 5 دهه اخير بياندازيم به سهولت ميتوان تغييرات به وجود امده در كليه ابعاد زندگي اجتماعي خود را مشاهده كنيم در واقع ما دوره 50 ساله از سال (2010-1960) را در نظر ميگيريم .

هر ساله با رشد و پيشرفت در مسائل مختلف ديدگاها و نيازها و سطح زندگي افراد جوامع تغيير كرده همچنان كه تحولات گسترده اي در زمينه هاي گوناگون علوم اجتماعي.سياسي. پزشكي . مهندسي وفناوري و. رخ داده است

به واقع اين تحولات در زمينهاي اقتصادي و در حوزه مالي با رشد قابل ملاحظه اي همراه بوده است.

تحولات جديد اقتصادي كه منجر به ارائه نظريات جديد از سوي صاحب نظران شد به واقع باعث ظهور حوزه هاي جديد علمي در اقتصاد و بازارهاي مالي شد.

به واقع مي توان آزاد سازي نرخ ارز و فروپاشی موافقت نامه برتون وودز كه پس از بحران اقتصادي 1930ايجاد شده بود.و از بين رفتن قانون طلا به عنوان پشتوانه پول از جمله دلايل تغيير و پيشرفت در حوزه مالي دانست.

همچنين ظهور سازمانهاي چند مليتي و جهاني شدن بازارها و كاهش تعرفه هاي بازرگانی نقش مهمي را در گسترش فعاليتهاي صنعتي بین المللي داشته اند.

با افزايش فعاليتعاي صنعتي بين المللي قطعا كشورها از لحاظ مالي دچار تغييرات بسياري شده اند.

فعالیتها در عرصه بین المللی باعث ميشد كه درآمد سرانه كشورها ریسک‌های پوشش ریسک افزايش پيدا كنند . خصوصا كشورهاي كه در فعاليتهاي بین المللي نقش گسترده اي داشته اند .

اين افزايش درامد سرانه خواه ناخواه باعث ایجاد درامد مازاد در بين افراد جامعه ميشد و اين درامد ها به صورت پس انداز در مي امد.

اين پس اندازها خود نقش كليدي را در جوامع ايفا ميكرده اند و به واقع پس اندازها به عنوان منابع مالي براي شركتها و سازمانها ي بزرگي كه در عرصه بين المللي فعال بوده اند را اجرا مي كرده اند. و خود عاملي براي ظهور و ايجاد انواع اوراق بهادار در بازار هاي مالي شد .

و اين تازه شروعي براي رشد و گسترش بازارهاي مالي بود كه اكنون شاهد ان در جوامع متفاوت هستيم.

بازارهاي كه انواع اوراق بهادار مثل: سهام . اوراق قرضه. اوراق مشاركت. اوراق خزانه . و انواع بسيار ديگري از اوراق در ان وجود دارد.

اما اين تنها پايان ماجرا نيست بازهم توسعه علم و فناوري و توسعه بازارهاي مالي در جهان باعث ميشود كه ما نياز به ابزارهاي جديدي براي كنترل ريسك در بازارها داشته باشيم چون با توسعه بازارها و گسترش فعاليتها در يك اقتصاد جهاني و بهم پيوسته ميزان ريسك فعاليتها هم افزايش پيدا ميكنند .

پس نياز به طراحي و ابداع و نو آوري در اوراق بهادار ي كه 3 نياز اساسي

1.سرمايه گذاران بالقوه بيشتري در صحنه سرمايه گذاري وارد كنند

3. حل مشكلات مالي شركتها

سرانجام با طراحي اوراقي كه اين 3 نياز اساسي را برآورده كنند اوراق مشتقه پا به عرصه وجود گذاشت.

البته شايان توجه است كه با توجه به پيشرفت فناوري و تكنولوژي در حوزه مالي كه به سرعت در اين عرصه صورت ميپذيرد .ما همواره شاهد ابداع و طراحي اوراق بهادار گوناگون خواهيم بود.

به طور خلاصه ميتوانيم ابزارهاي كه در بازارهاي مالي از ابتدا تاكنون كار گرفته ميشوند به 4 گروه تقسيم كنيم:

1. ابزارهاي مالكيت === كه نمایانگر حقوق صاحبان سهام است و نشان دهنده مالكيت بخشي از سازمان يا شركت است كه نمونه بارز آن سهام عادي شركتها است.

2. ابزارهاي بدهي === كه بيانگر وامي است كه صاحبان يك شركت يا سازمان از اشخاص حقيقي يا حقوقي دريافت ميكنند. اوراق قرضه اي كه شرکتها يا شهرداري ها يا دولتها منتشر ميكنند از همين نوع هستند

اوراق قرضه ------------ 1. اوراق بهادار با درآمد ثابت : اوراق قرضه

- معمولي. اوراق خزانه. اوراق قرضه طلا.

- اوراق با سود صفر. اسناد خزانه آمريكا و.

- ------------ 2. اوراق بهادار با درآمد متغيير : اوراق

مشاركت. اوراق قرضه با سود متغيير و

اوراق قرضه درآمدي.

3.ابزارهاي مشتقه === نوعي ابزار مالي هستند كه خود هيچ گونه ارزشي ندارند و ارزش آنها را از كالاي فيزيكي يا (دارايي پايه ) ميگيرند.

4 .ابزارهاي تركيبي === اينگونه ابزارها تركيبي از ابزارهاي فوق هستند به طور مثال اوراق قرضه قابل تبديل به سهام تركيبي از ابزارهاي مالكيت و ابزار بدهي هستند و يا اختيار خريد سهام

اكنون وارد مبحث اصلي خود میشویم.

ريسك و شیوههای کنترل آن :

همانگونه كه اطلاع داريم تعاريف بسيار زيادي از ريسك توسط صاحب نظران انجام گرفته است . ولي به طور خلاصه در واقع ما مي توانيم ريسك را هرگونه نوسانات احتمالي بازدهي اقتصادي در آينده بدانيم. در واقع ما نبايد لزوما ريسك را يك پديده منفي دانست زيرا همواره در كنار هر ريسك يك فرصت وجود دارد.

مفهوم ريسك در بازارهاي مالي نقش اساسي را ايفا ميكند.بنابر اين بايد ريسكها را به طور كامل شناسايي كرده اندازه گيري كنيم ريسكهاي كه همراه با فرصت و استفاده است مديريت و ريسكهاي غير ضرروربي را ازبين برد. به واقع وظیفه اصلي مديريت ريسك ایجاد شرايط مطمئن تر براي صاحبان صنعت و سرمايه گذاران كه بتوانند فعاليت سرمايه گذاري خود را به طور ايمن و بهينه انجام دهند.

ريسك هاي مالي ريسك هاي غير مالي

ريسك نرخ ارز ريسك قوانين و مقررات

ريسك نرخ بهره ريسك سياسي

ريسك نقدينگي ريسك مديريت

ريسك سطع عمومي ريسك عملياتي

ريسك تغييرات قيمت سهام ريسك نيروي انسانی

ريسك سرمايه گذاري مجدد

همانطور كه اطلاع داريم تمامي ريسكها به گونه مستقيم باهم در ارتباط اند يعني بر يكديگر تاثير مستقيم مي گذارند

اندازه گيري ريسك

3 معيار كلي براي اندازه گيري ريسك وجود دارد كه عبارت اند از:

3. معيارهاي ريسك نامطلوب

كه بر اساس اين 3 معيار به اندازه گيري سطح ريسك ميپردازند كه در اينجا لزومي به مطرح كردن اين مبحث وجود ندارد

در واقع مديريت ريسك عبارتند از فرايندي كه طي ان يك سازمان يا سرمايه گذار با به كار بردن روشي بهينه دربرابر انواع ريسك ها از خود واكنش نشان ميدهند.

به طور كلي مديريت ريسك در ابتدا انواع ريسك ها را شناسايي ميكنند و سپس روش كنترل بر ان را مشخص مي كند.

در واقع ميتوانيم از انواع بيمه ها كه هم اكنون مورد استفاده قرار ميگرد به عنوان ابزارهاي مديريت ريسك نام ببريم .

ابزارها و شيوه هاي مديريت ريسك در تامين مالي پروژه ها:

همانطور كه ملاحظه كرديم براي مديريت ريسك شيوه ها و ابزارهاي گوناگوني وجود دارد. اما نكته قابل توجه اين موضوع است كه تمامي ريسكها را نمي توان مورد مديريت ريسك قرارداد.در واقع ريسكهاي را كه جنبه سيستماتيك دارند را نميتوانيم جزو موارد مديريت ريسك قرار داد.

اما اگر بخواهیم پروژه اي را تامين مالي كنيم يعني بخواهيم در پروژه اي سرمايه گذاري كنيم. بايد توجه داشته باشيم كه ريسك بين 2 گروه مشاركت كنندگان در بازارها مالي تقسيم ميشود

به عبارت ديگر ابزارهاي مديريت ريسك هركدام با شيوه خاص فرايند توزيع ريسك را انجام مي دهند.

اينك به بررسي مكانيزيم عمل ابزارهاي كه در مديريت ريسك وجود دارد میپنداریم

اين روش كه جزو قديمي ترين و با سابقه ترين ابزار پوشش و مديريت ريسك است. در واقع به اين صورت عمل مي كنند. كه فرض مي كنيم 2 گروه در بازار هاي مالي وجود دارند

گروه اول : شخصی كه شرايط ثبات را می پسندد شرايط ثبات را خريداري مي كندو بابت ان هزينه اي مشخص پرداخت ميكنند.

گروه دوم : شخصي كه شرايط عدم اطمينان را مي پسندد و در قبال ان بهاي ثابتي را ميپذيرد

در واقع يك طرف در قبال دريافت هزينه هاي ثابت طرف ديگر را در قبال ريسكهاي خاصي بيمه ميكنند.

2 قرار دادها و پيمانهاي آتي : future and forward contracts

شركتها و موسسات را در قبال ريسكهاي آتي محافظت ميكند. در واقع ریسک‌های پوشش ریسک نرخهاي ثابت و نرخ هاي شناور آتي را به يك ديگر مرتبط ميسازد و به طرفين قراردادها اجازه ميدهند كه اين نرخها را به يكديگر تبديل كنند..

3. قرارداد اختيار معامله : option contracts

اين اختيار و امكان را به شخص سرمايه گذار مي دهد تا يك طرفه ريسك را براي خود پوشش دهد بدين صورت كه شخص اين اختيار را دارد كه قرارداد را اجرا كند و يا در صورت عدم نياز قرار داد خود را به فروش رساند.

4. قرارداد تاخت : swap contracts

ريسك ناشي از تغيير نرخ آتي قابل كنترل ميشود بدين صورت كه نرخ هاي شناور براي تحويل هاي آتي معاوضه مي گردد.

ذكر اين نكته قابل توجه است كه ساير ابزارهاي مشتقه يا ابزارهاي مديريت ريسك عینا به همين صورت و با روشهاي خاص انتقال ريسك را بر عهده دارند . از جمله ابزارهاي مديريت ريسك مي توانيم به

1 .مديريت دارايي و بدهي كه بيشتر به كنترل اقلام بدهي و دارايي در ترازنامه تمركز داشته است

2. مديريت ريسك براي پرتفوي سرمايه گذاري كه از طريق تنوع سرمايه گذاري انجام مي شود اشاره كرد.

در هر صورت براي آنكه بتوانيم مديريت ريسك موفق و اثر گذاري داشته باشيم بايد بتوانيم ابزارهاي مورد استفاده را به طور صحيح قيمت گذاري كنيم. قيمت گذاري ابزارهاي مشتقه عامل بسيار مهمي در اجراي بهينه مديريت ريسك در شركتها مي باشد.

عناصر اصلي مديريت ريسك در تامين مالي پروژه ها.:

در مرحله اول ما بايد بتوانيم منابع ريسك را به درستي مشخص كنيم .سپس در مرحله دوم ريسكها ي مشخص شده را اندازه گيري كنيم و در مرحله سوم مقدار تاثير هر كدام از ريسكها را بر كل سازمان ارزيابي نموده در مرحله چهارم پس از شناخت و اندازه گيري و ارزيابي ريسك بايد بتوانيم توانايي شرکت را براي انجام برنامه ريزي ريسك و استفاده مناسب از ابزارها پوشش و كنترل ريسك را ارزيابي نموده ودر نهايت ابزارهاي مفيد و مناسب را براي كنترل ريسك مديريت كنيم.

در قسمت بعدی به معرفی این ابزارها می پردازیم

در این وبلاگ سعی شده که اطلاعاتی پیرامون مسایل مالی و سرمایه گذاری و اطلاعات اولیه برای اشخاص علاقه مند به مسایل مالی مطرح شود و در زمینه سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تا حد امکان به طور رایگان مشاوره ارایه شود

ریسک‌های صادرات را بشناسید و از آنها اجتناب کنید!

هنگام ورود به تجارت بین المللی، شرکت‌ها نه تنها در سطح محلی، بلکه در سطح جهانی نیز با خطرات زیادی مواجه هستند. این خطرات به ارز، اعتبار، مالکیت معنوی، حمل‌ونقل، موضوعات اخلاق و موارد دیگر مرتبط است. در حالی که این خطرات ممکن است مانع کند شدن روند توسعه تجارت و تلاش شرکت‌های جدید برای پیوستن به دنیای تجارت بین‌الملل شود، اما راه‌هایی برای محدود کردن تاثیر این ریسک‌ها وجود دارد. در این مقاله ما چند مورد از مهم‌ترین ریسک‌های صادرات را معرفی و نحوه اجتناب از آنها را بیان می‌کنیم:

ریسک قانونی

هر کشوری قوانین و سیستم حقوقی خود را دارد و وقتی تجارت آنلاین را شروع می کنید، شرایط دشوارتر می‌شود. شما باید قوانین و مقررات مربوط به هر کشوری را که می‌خواهید با آن تجارت کنید، قبل از شروع به تنظیم قراردادها بدانید. در این راستا مواردی وجود دارد که اجرای قراردادهای فروش را برای واردکنندگان و صادرکنندگان دشوار می‌کند. برای مثال: هرگونه اقدامات قانونی در آن سوی مرزها می‌تواند هم پیچیده و هم پرهزینه باشد، شرکت‌ها باید سیستم دادگاه‌ها، تفاوت‌های زبانی، هزینه وکلای بین‌المللی و موارد دیگر را در نظر بگیرند.

ریسک مالی

هر نوع تجارت، به ویژه تجارت بین‌المللی، ریسک‌های مالی دارد. اول از همه، نوسانات نرخ های ارز است که باید در نظر داشت. این نوسانات نامنظم است، بنابراین ممکن است بر بودجه و سودآوری یک معامله تجاری تاثیر بگذارد. خوشبختانه، روش‌های مختلف برای مدیریت نرخ ارز وجود دارد، مانند: سیاست‌های ارزی از جمله، پوشش طبیعی (natural hedging)، پوشش‌دهی انتخابی (selective hedging)، یا پوشش ریسک سیستمی (systemic hedging) می‌تواند به کاهش برخی از ریسک‌های ناشی از نرخ‌های مختلف ارز کمک کند. همچنین خطراتی در رابطه با ورشکستگی خریدار، توانایی بانک‌ها در انجام پرداخت‌ها، ناتوانی فروشنده در ارائه محصول کافی و موارد دیگر وجود دارد.

ریسک لجستیکی

شما در روندحمل‌وانتقال کالاها چه در داخل یا خارج از کشور، خطراتی مانند شکستن،مفقود شدن، سرقت، خرابکاری، تصادف، توقیف و آلودگی آنها مواجه می‌شوید. داشتن بیمه کافی قبل از ارسال هر کالایی ضروری است و به نفع شماست که با یک کارگزار حمل‌ونقل کار کنید. زیرا وجود یک کارگزار حمل‌ونقل به کاهش برخی از خطرات لجستیکی مرتبط با تجارت بین‌المللی کمک می‌کند.

مسئولیت اجتماعی

حفظ استانداردهای اخلاقی بالا و شهروند خوب بودن می‌تواند یک چالش در هر بازاری باشد. هنگام تجارت بین المللی، آداب و رسوم و شرایط اجتماعی مختلفی وجود دارد که می‌تواند ارزش‌های شما را زیر سوال ببرد. این امر مهم این است که مراقب باشید و اطمینان حاصل کنید که شرکا و تامین کنندگان خارجی شما در هر کجا که فعالیت می‌کنند به قوانین و ارزش های اخلاقی شما پایبند هستند.

با دوره پیشرفته مدیریت صادرات، ریسک‌های صادرات خود را کاهش دهید

مدرسه کسب‌وکار تکاپو به عنوان یک مرکز آموزشی، تمامی اطلاعاتی را که شما برای صادرات از ابتدا تا انتها نیاز دارید، آموزش می‌دهد. با گذراندن این دوره، شما می‌توانید ریسک‌های صادارت مجموعه خود را مدیریت و کاهش دهید. برای آشنایی بیشتر با این دوره کلیک کنید.

http://EconomistsBank.blogfa.com

بهبود مديريت ريسك جهت كاهش هزينه‌هاي زنجیره تامين مالـي

بهبود مديريت ريسك جهت كاهش هزينه‌هاي زنجیره تامين مالـي

نویسنده: اکسل پیتر اوزه، ریسک‌های پوشش ریسک دویچه بانک ، 11 مارس 2008

بال 2 بانك‌ها را مجاز مي‌نمايد نیازمندی های سرمايه قانونی خود را هماهنگ با الگوهای ريسك اقتصادي محاسبه نمايند. اندازه‌گيري ريسك به اين روش به بانك‌ها اجازه ارزيابي دقيق‌تر ريسك در زنجیره تامين مالي و تخصيص سرمايه موثرتر را مي‌دهد. اما چگونه شركت‌ها از اين امر منتفع مي‌گردند؟

معمولاً تهيه سرمايه براي زنجیره تامين مالي با نظرداشت بسياري از عوامل غيرقابل پيش‌بيني يكي از كارهاي پرخطر مي‌باشد. زنجیره تامين می تواند شامل تعداد زيادي تامين كننده، توزيع كننده و خريدار باشد و ممكن است ايجاد مشكل در هر يك از حلقه‌ها در اين زنجیره، منجر به عدم پرداخت در حلقه‌ای ديگر گردد. زنجیره تامين مالي تعداد فراواني از انواع ريسك که شامل ریسک عدم اجراي عمليات، ريسك دولتی، ريسك انتقال، ريسك نرخ ارز و ريسك نرخ بهره مي‌باشد در بر دارد اما يكي از ريسك‌هاي اصلي، ريسك اعتباري شركت مي‌باشد.

پيچيدگي فزاينده و الكترونيك سازی اطلاعات زنجیره تامين مالي ابزاري توانا براي بهبود ارزيابي ريسك اعتباري شركت و نظارت بر عملكرد آنها مي‌باشد كه وابسته به الگو‌هاي پیشرفته ريسك بانكها هستند. هم اكنون بال 2 جهت هماهنگي بهتر در تعمیم اندازه‌گيري انواع ريسك ها توسط بانك‌ها برای محاسبه سرمايه كه براي حمايت از كسب و كار ضروري مي‌باشد، چهارچوبي را تهيه نموده است.

ريسك‌هاي زنجیره تامين مالي

در فرآيند زنجیره تامين مالي گرايش‌هاي متداول متعددي وجود دارد که شركت‌ها - و بانك‌ها كه وجوه عملیات بازرگانی آنها را تامین می‌کنند- را با ريسك درگیر می‌کند. آنچه که در پی می‌آید به شرح برخي از اين گرايش‌ها می‌پردازد.

حركت از اعتبار اسنادي به سوي حساب باز

يكي از گرايش‌هاي اصلي در زنجیره تامين مالي حركت از تامین مالي از طريق اعتبار اسنادي به سوي انجام داد و ستد بصورت حساب باز مي‌باشد. حركت به سوي پرداخت از طريق حساب باز پيامدهاي گوناگونی براي شركت ‌ها داشته است که باید به آنها بپردازند. براي مثال اعتبار اسنادي جهت كاهش ريسك كشور و قصور طرف مقابل در داد و ستدهاي تجاري ايجاد گرديده است اما شركت‌هايي كه براساس حساب باز داد و ستد مي‌نمايند نيازمند يافتن راه‌هاي دیگری براي تامين امنيت پرداخت مي‌باشند.

موضوع خاصي كه موجب تمايل به پرداخت از طريق حساب باز مي گردد، تغيير در ريسك اعتباري طرف مقابل مي‌باشد دراین حالت عرضه كنندگان مالی بايد خود راه حلی برای ریسک اعتباری خريدار بیابند و بانک خریدار در این باره وظیفه ای ندارد.

بي‌ترديد چالش ديگر سرعت فراوان پرداخت الكترونيك در حساب باز نسبت به روش اعتبار اسنادي مي‌باشد: در مقایسه با پرداخت تحت فرآیند اعتبار اسنادی – که بستگی فراوان به اسناد دارد و یک هفته یا بیشتر طول می کشد- پرداخت‌ الکترونیک یک روزه انجام می‌شود. در نتيجه زمان كمتري براي تاييد اسناد وجود دارد كه شركت‌ها را در معرض ريسك مجوزهاي قانوني جعلي و اطلاعات نادرست قرار مي‌دهد.

در پايان، اعتبارات اسنادي مرحله گشايش تا دريافت نهايي اسناد و پرداخت وجه را به وضوح تصريح مي‌نمايند، تامين مالي به اين فرآيند بستگي دارد. در انجام دادوستدها از طريق حساب باز شفافیت بسیار کمی وجود دارد، در نتيجه به راحتي نمي‌توان در مراحل توليد، ذخيره سازي، حمل و نقل و تحويل كالا تامين مالي نمود. به منظوریافتن راه‌هايي براي تامين مالي موثر فرآيند داد و ستد از طريق حساب باز، این فرآیند تا حد امكان باید واضح و شفاف شود.

ليكن بسياري از شركت‌ها، در داد و ستدهاي بزرگ پيچيده كه امنيت پرداخت آن مهم است از اعتبارات اسنادي استفاده می کنند. در جريان داد و ستدهاي روزانه كوچكتر، زنجیره تامين مالي براساس حساب باز بعلت هزينه‌هاي بررسی كمتر، پر طرفدارتر است.

كاهش اثرات انواع مختلف ريسك

شركت‌هايي كه داد و ستد فرامرزي دارند نيازمند مديريت همزمان انواع ريسك‌ها مانند ريسك كشور، ريسك بانك، ريسك نرخ ارز و ريسك نرخ بهره مي‌باشند. بخصوص پوشش ريسك نرخ ارز با توجه به بي ثباتي موجود ميان ارزهاي يورو و دلار، امر قابل توجه اي مي‌باشد، كه نرخ تبديل ارزهاي آسيايي را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد. بعلاوه ريسك نرخ بهره همچنين ريسك تامين وجه را نيز تحت تاثير قرار مي دهد. داد و ستد با ارز محلي که روشی پر طرفدار است به تنهايي ريسك را كاهش نمي‌دهد، بلكه ريسك را به بهای از میان رفتن شفافیت به طرف مقابل معامله انتقال مي‌دهد.

در اين موقعيت، ارائه نرخ گذاري اختیاری ارز و دوره‌هاي تامين مالي مي تواند راه حل ممكن باشد.

نقش بال 2 در زنجيره تامين مالي

بال 2 نقش موثري در پيشبرد الزامات سرمايه قانونی در فضاي اعتباري مرتبط با سرمايه در گردش ايفا كرده است. (تامين‌مالي در زنجيره عرضه نيز جزيي از اين است.). بال 2 ، بانكها را قادر مي سازد تا از الگوهای داخلي شان براي اندازه گیری ريسك (در محدوده های مشخص) استفاده كنند، زيان هاي پيش بيني شده و پيش بيني نشده را محاسبه نمايند، ارزش وثايق را ارزيابي نمايند و تجربه هاي موفق ريسك را بر مبناي اطلاعات دقيق گذشته به کار گیرند. تجربه نشان داده است نرخ عدم اجرای تعهدات در معاملاتي كه از طريق اعتبار اسنادي پوشش داده شده‌اند، به طور قابل توجهي كمتر از مواردی است كه از طريق روش های نامشخص تامین وجه سرمايه در گردش پوشش داده می شوند.

در تامين مالي تجاري، هر مرحله از زنجيره تامین‌ مالي از قبيل سفارش هاي خريد، تامین مواد اولیه، توليد، انبارداری، حمل، فاكتور كردن و تسويه با سطوح مختلف ريسك كلي در ارتباط است. غالبا" اين ريسك می تواند با استفاده از ابزارهاي مالي مشخص كاهش يابد که این امر منجربه کاهش میزان ريسك مي‌شود. براي مثال تامين مالي با پشتوانه بارنامه معتبر برای كالایی که در حال حمل است، ريسك كمتري ایجاد می‌کند. همچنين، سياهه‌اي كه توسط فروشنده صادر گرديده و از جانب خريدار نيز پذيرفته شده است، ريسك هاي مختلف مربوط به تنزل قيمت را کاهش می‌دهد. سطح پایین تر ريسك بدين معناست كه بانك می‌تواند در مرحله مشخصي از زنجيره عرضه، تامين مالي بيشتري انجام دهد و به طور بالقوه نرخ سودآورتري را نسبت به وام نقدي رایج عرضه كند. به همین خاطر مطابق با الگوهای ريسك بال 2، بانك ها باید سرمایه كمتري را به آن دسته از دارايي‌ها که ريسك اعتباري بالقوه كمتری دارند اختصاص دهند. اين استفاده بهينه‌تر از سرمايه معمولاً تامین نقدینگی مشتريان و شرکای آنها در زنجيره عرضه را تسهیل می نماید (بانكها تمايل دارند تا اين نوع تامین نقدینگی را از طريق برنامه‌هاي ویژه تامین وجوه عرضه كنند.).

ارتقاء ارزيابي اعتباری از طريق تشریح ريسك

در دسترس بودن و دستيابي به اطلاعات تامين مالي معاملات، با داشتن الگوهای درست اندازه گیري ريسك و توانايي نظارت مستمر بر وضعیتهای تثبيت شده کلیدهای مدیریت ریسک محسوب می شوند. اين امر به اندازه گیری ريسك بالقوه محصول كمك مي كند و در مورد تامين مالي متصل به زنجيره عرضه، موجب ارتقاء وضعیت ريسك مي شود. علاوه بر آن اطلاعات و داده های تقویت شده نقش مهمتری را ايفا مي كنند. در تامين مالي تجاري، بانكها به طور سنتی ريسك سياسي و ريسك طرف مقابل و معمولاً ريسك مربوط به سایر بانكها و مشتريان آنها را اندازه گيري مي كردند. آخرین مورد ذکر شده شامل بررسی ترازنامه ها، حسابهاي سود و زيان و بودجه‌های طرف مقابل می شود . نتيجه اين بررسی ها ظرفیت اعتباری و از اين رو در دسترس بودن ریسک‌های پوشش ریسک اعتبار را كه اغلب در مقدار موردنياز و براي طرف واقعي درگیر در زنجيره عرضه كلي در دسترس نبود، مشخص مي كند.

اکنون بانکها توانایی دارند تا با ارزیابی مجدد داده های زنجیره عرضه، تعیین قابل اطمینان بودن عملکرد و قضاوت در مورد تجربیات گذشته در زمینه تحویل کالا و پرداخت در گذشته، تمامی اینها را به ارزیابی سنتی ریسک طرف مقابل اضافه کنند. این امر به همراه ریسک (تولید) کمتر تامین مالی که به شدت به معاملات اصلی مربوط شده، فرصتی را برای افزایش اعتبار یا تسهیلات اعتباری بیشتر ایجاد می کند که برای حلقه های خاص در زنجیره عرضه مناسب است. از آنجاکه بانکها می توانند تامین مالی هریک از شاخه های تجارت را پیگیری و نتایج آن را بر اساس پارامترهای معیار تعیین کنند و بر پرداخت ناشی از معاملات اصلی نظارت نمایند، اکنون عملکرد اعتباری، بیشتر مبتنی بر عملکرد بوده و متصل به جریان واقعی دارایی ها می باشد(معامله کالاهای اساسی که برای آنها عرضه و تقاضا وجود دارد). بدین شکل بال 2 و مدیریت داده ها به ارزیابی بهتر تلفیق ریسک پرداخت و عملکرد کمک می کند.

اکنون به جای پرداختن به تئوری به موارد کاربردی تر اشاره می کنیم . چگونه بانکها عملاً به داده ها و اطلاعات دست می یابند؟ در ابتدا تحلیلی از فعالیت تامین مالی تجاری وجود داشت، یعنی پرتفوی اعتبار اسنادی و وصولی اسنادی. بانک هایی که می توانند به اطلاعات معاملات سالهای قبل خود دسترسی پیدا کنند نسبت به آنهایی که باید شروع به جمع آوری اطلاعات نمایند (روندی که سالها طول می کشد) برتری دارند. داده های تجاری قدیمی می‌تواند برای ایجاد الگوهای اولیه‌ای استفاده شوند که ممکن است مطابق با پارامترهای اطلاعاتی شفاف تر متناوباً اصلاح و تعدیل گردند. همچنین بانکها می‌توانند این الگوها را برای ایجاد طبقه بندی های مشخص صنعتی که می‌توانند معیار اطلاعات تاریخی منفرد باشند، استفاده کنند. این کار این امکان را فراهم می‌سازد تا برای فروشندگان جدید همانند زنجیره عرضه فراهم شود و تامین مالی ایجاد گردد.

روش های عملی کاهش ریسک در زنجیره تامین مالی

بررسی فراگیر زنجیره عرضه

برای خریداران، فروشندگان و بانکها مهم است تا زنجیره تامین مالی را در تمامی سطوح چندگانه فروشندگان، سازندگان و مشتری های مشتریان به همان شکلی بررسی کنند که هر طرفی عملکرد خود را در زمینه روند، هزینه و در دسترس بودن اعتبار به بخش بعدی زنجیره تامین مالی متصل می سازد.

درگذشته، هر خریدار و فروشنده در این زنجیره، از بانک خودش درخواست تامین مالی می کرد که به معنای آن بود که هر بانک ارزیابی اعتباری خود را تنها بر مبنای فعالیت مربوط به مشتری خودش انجام می داد. امروزه کل زنجیره عرضه در اختیار بانک قرار دارد.

فروشندگان مي توانند در برنامه تامين مالي مشاركت داشته باشند يا از ساير ابزارهاي موجود تامين مالي استفاده نمايند. به طور كلي به مدد پايگاه‌هاي داد و ستد مبتني بر شبکه این فرآیند سبب تسهيل روند كار، كاهش ريسك عملياتي و قرار گرفتن شركا/ مشتركين در يك سطح، مي شود.

به منظور تاسيس كارآمد يك برنامه زنجیره تامين مالي، ضبط اطلاعات ضروري وتعامل يكپارچه تمام فروشندگان و خريداران مي بايست پايگاه‌هاي مشاركتي ايجاد نمود تا پيوند دهنده فروشندگان و مشتريان آنها و بانك باشند. چنين پايگاه‌هايي امكان تبادل اطلاعات مرتبط با تجارت مانند سفارش خريد و سياهه را به شكل الكترونيكي فراهم مي نمايند. پيشرفته ترين پايگاه‌ها از طريق اينترنت در دسترس هستند و اطلاعات را مستقيما" از طريق سيستم [1]ERP كاربران دريافت مي‌كنند. چنين پايگاه‌هايي به طرق مختلف منجـــــر به كاهش ريسك مي شوند:

- سبب حذف ميزان ريسك عملياتي مي شود به دليل اينكه تمام طرفين در پايگاهي يكسان كه معمولاً از سوي يك بانك پشتيباني مي شود همكاري و از اطلاعات مشابــه استفاده مي كنند.

- هدف اين پايگاه‌ها كاهش ريسك توليد است كه تبديل به نوعي هزينه تامين وجه به صورت مطلوب گرديده است.

- تمام طرفين درگير در اين معامله به طور همزمان مي توانند به اطلاعات دسترسي داشته باشند بدين ترتيب شفافيت و قابل رويت بودن اطلاعات در اين پايگاه‌ها بيشتر خواهد بود.

- تمام پرداختها سريع خواهد بود و اين امر سبب مي شود هيچ گونه اتلاف وقت و هزينه هاي مربوط به آن وجود نداشته باشد.

- اطلاعات الكترونيكي قابل رديابي بوده و مي توان آنها را براي پايش و توضیح مورد استفاده قرارداد.

خدمات تجاري كار آمد

كاربري خدمات تجاري سوئيفت (تي.اس.يو) انتقال سفارش هاي استاندارد خريد و اطلاعات سياهه مرتبط به پرداختها را امكانپذير مي نمايد. اين كاربري مبنايي شكل مي دهد براي تطابق اطلاعات در معاملات فرامرزي بين طرفين تجاري، تامين مالي مربوط به معاملات و حل آسان و بي واسطه اختلافات. تاكنون حدود 60 بانك در تي.اس.يو ریسک‌های پوشش ریسک عضو شده اند و تعداد آنها بيشتر هم خواهد شد.

همكاري بين خريداران و عرضه كنندگان با سرمايه اندك

همكاري و شفافيت بين شركت‌هاي واردكننده بزرگتر و فروشندگان كوچكتر (كه معمولاً رتبه اعتباري پايين‌تري دارند) منجر به كاهش هزينه در زنجیره تامين مالي مي گردد تا زماني كه فروشندگان كالاي موضوع قرارداد را تحويل دهند، خريداران هم وجه آن را ریسک‌های پوشش ریسک خواهند پرداخت. تفاوت رتبه اعتباري پايين تر واردكنندگان قوي از نظر بنيه مالي و رتبه بالاتر فروشندگان كم سرمايه، پتانسيل خلق بسته هاي جذاب مهندسي شده را فراهم مي نمايد. امتياز چنين امري براي واردكننده اين است كه به واسطه چنين برنامه‌هاي تامین مالي، تمديـد سررسيد پرداخت امكان پذير شده و ترازنامه و وضعيت نقدينگي را دوباره مي توان شكل دهي كرد.

بال 2 و مديريت الكترونيك داده‌ها مدلی براي بانك ها فراهم كرده‌اند تا با بکارگیری آن در زنجیره تامين مالي، ارزيابي ريسك و تخصيص منابع مالی خود را ارتقاء داده و به علاوه ريسكهای يك خدمت خاص را بهتر اندازه گيري كنند. در نتيجه مي‌توانند خدمات كارآمدتري عرضه نموده و در زنجیره تامين مالي ریسک‌های پوشش ریسک براي مشتريان و شركاي تجاري خود يك مزيت هزینه ایجاد كنند.

با توجه به بحران فعلي نقدينگي در بازارهاي مالي، براي شركتها حياتي است كه به تنوع منابع سرمايه از جمله روش هاي تامین مالي زنجیره عرضه بينديشند. چرا كه چنين برنامه‌هايي بر خلاف وامهاي معمول تجاري از قبيل وامهاي كوتاه‌مدت و اعتبار در حساب جاری، در شرايط سخت ریسک‌های پوشش ریسک تامين مالي از جانب بانك‌ها، از پايداري و ثبات بيشتري برخوردارند.

شركتها براي ارتقاي مديريت ريسك و كارايي در مسائل زنجیره تامين مالي، علاوه بر تصاحب منابع مالي ارزان قيمت كه در راس برنامه هاي هر شركتي قرار دارد مي بايست سه عامل كليدي را بپذيرند. اول : بايد اطمينان حاصل نمايند كه به صورت پيوسته بر زنجیره تامين ریسک‌های پوشش ریسک مالي احاطه دارند. دوم: كاركردن در درون زنجیره تامين مالي به مفهوم به اشتراک گذاشتن منافع است. هيچ كس چيزي از دست نمي دهد مگر اينكه در ازاي آن چيزي بدست آورد.

سوم : شفافيت مالي مهمترين مساله است و تنها در صورتي كه اطلاعات مالي معاملات مربوطه در دسترس بانكها باشد اين امر محقق مي‌شود.

تلاش‌هاي اوليه برپايي ERP و جلب مشاركت عرضه كننده مالی براي تعیین خط مشي تامين مالي، در نهايت شفافيت را در زنجیره تامين مالي تسهيل خواهد كرد.

پوشش ریسک تولیدکننده به کمک قراردادهای بلندمدت

معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران از مزایای کارکردهای ابزارها و قراردادهای بلندمدت، اعتباری و کشف پریمیوم برای پوشش ریسک‌های مختلف صنایع خبر داد.

اعتمادآنلاین| رضا محتشمی پور با بیان اینکه قراردادهای غیرنقدی از جمله معاملات سلف، نسیه و قراردادهای بلندمدت و کشف پریمیوم مزیت های زیادی برای شرکت‌ها دارند، اظهار داشت: در بورس کالای ایران معاملات نقدی با واریز ثمن معامله و تحویل کالا انجام می‌شود و در شرایط مختلف نیاز به توسعه این نوع معاملات داریم چرا که در تولید عمده تولیدکنندگان اعم از فروشنده و خریدار نیاز به نقدینگی دارند.

پوشش ریسک تولیدکننده به کمک قراردادهای بلندمدت

محتشمی پور به مدل دیگر قراردادها که براساس رابطه بلندمدت بین خریدار و فروشنده است اشاره کرد و گفت: مدل دیگر معاملات، قراردادهای کشف پریمیوم است. در این قراردادها دو طرف معامله متعهد می‌شوند که حجم مشخصی از یک کالای معین را در زمان معین و براساس یک فرمول توافق شده معامله کنند، در این قرارداد مبلغ و کالا در زمان دیگری در آینده تحویل می‌شود.

معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران افزود: به کمک این قرارداد، فروشنده مطمئن می‌شود که می‌تواند چه حجمی از بازار فروش آن کالا را در اختیار خود بگیرد و به عبارت ساده‌تر، از تامین تقاضای مورد نیاز برای تولیدات خود اطمینان خاطر پیدا می‌کند و از میزان کشش بازار برای خرید محصولش مطلع شده و می‌تواند برای تولید آینده و فروش مابقی حجم تولید خود و جذب مشتری برنامه‌ریزی کند.

وی با اشاره به اینکه ظرفیت‌های زیادی برای استفاده از قراردادهای کشف پریمیوم در بورس کالا وجود دارد، گفت: محدودیتی در استفاده از این قراردادها برای صنایع وجود ندارد و همه تولیدکنندگان اعم از عرضه‌کننده و مصرف‌کننده یک کالا می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. البته هنوز تولیدکنندگان صنایع مختلف چندان از این قراردادها به صورت گسترده استفاده نمی‌کنند اما ظرفیت زیادی در این حوزه وجود دارد و این ابزارهای نوین در همه صنایع کاربردی خواهند بود.

قراردادهای بلندمدت ریسک‌های پوشش ریسک ابزاری کاربردی در بازار متلاطم

محتشمی پور با اشاره به نوسانات اخیر قیمت کالاهای مختلف ناشی از شیوع ویروس کرونا، گفت: به دلیل بروز این نوسانات، ریسک هایی به خریدار و فروشنده تحمیل می‌شود که قراردادهای بلندمدت از جمله کشف پریمیوم می‌تواند به پوشش این ریسک کمک کند، به ویژه در بازار پر تلاطمی مثل بازار ایران این قراردادها و سایر ابزارهای نوینی که قابلیت طراحی و ارایه در بورس را دارند روش‌های مناسبی برای پوشش ریسک‌های احتمالی محسوب می‌شوند.

وی با بیان اینکه هنوز آنطور که باید شاهد توسعه این معاملات در میان شرکت ها نیستیم، گفت: یکی از مهم ترین دلایل این است که معمولا یک طرف معامله انگیزه کمتری برای انعقاد قرارداد دارد، برای مثال در زمانی که بازار با رکود مواجه نباشد، به دلیل اینکه فروشنده نگران فروش کالای خود نیست، تمایلی به انعقاد قرارداد و ایجاد تعهد اضافه برای خود ندارد. در مقابل خریدار برای انعقاد این قراردادها راغب است؛ چراکه نگران تامین مواد اولیه برای تولید خود در آینده است و تمایل دارد برای تامین مواد مصرفی خود اطمینان خاطر پیدا کند.

این مقام مسئول ادامه داد: در شرایط رکودی، این فروشنده است که تمایل بیشتری به انعقاد قرارداد دارد تا نگران فروش محصول خود در آینده نباشد و در مقابل خریدار امیدوار است با شرایط بهتری در آینده، خرید خود را انجام دهد و به همین دلیل رغبت زیادی نشان نمی‌دهد و این یکی از مشکلاتی است که کار توسعه این ابزار را سخت می‌کند.

به گفته وی، پیش بینی ریسک های احتمالی در اقتصاد ایران دشوار است و همواره ریسک های مثبت و منفی زیادی بروز می کند و تحت تاثیر این شرایط تولیدکنندگان این اطمینان را ندارند که در آینده با رکود و یا رونق مواجه خواهند بود و همین سردرگمی محدودکننده شده است؛ با این وجود، به کمک ابزارهای مالی و قراردادهای بلندمدت می توان بخشی از این ریسک ها را پوشش داد.

محتشمی پور با بیان اینکه برای توسعه بیشتر این قراردادها نیاز است که حجم معاملات کالاها در بازار افزایش یابد، گفت: رشد استفاده از قراردادهای بلندمدت تناسب زیادی با بلوغ بازارها دارد و هر چه به این سمت حرکت کنیم بازار به بلوغ بیشتری می رسد. البته تاکنون این قبیل قراردادها در بورس کالا منعقد شده که باید حجم آن به تدریج افزایش یابد.

تامین مالی یک نیاز اساسی

وی با بیان اینکه در حال حاضر بیشتر قراردادها در قالب معاملات سلف است، اظهار داشت: در معاملات سلف منابع مالی به تولیدکننده پرداخت شده، سپس کالای موردنظر در قرارداد به کمک این منابع مالی تامین می‌شود و در زمان مندرج در قرارداد تحویل خریدار خواهد شد.

معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالا در پایان گفت: در معاملات نسیه یا اعتباری نیز که عمدتا در صنعت فولاد مورد استفاده قرار می‌گیرد، کالای موردنظر تحویل خریدار می شود و خریدار وجه معامله را در قالب گشایش اعتبارات اسنادی بانکی (LC) و یا طبق توافق بین خریدار و فروشنده پرداخت می کند و تسویه با فاصله انجام می شود و این معاملات به ویژه در زمان رکود بازار، مشکلات نقدینگی خریدار را مرتفع می کند.

ریسک‌های پوشش ریسک

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send ریسک‌های پوشش ریسک citation to:

Investigation and evaluation of Project risks based on BWM. ORMR 2017; 7 (2) :157-173
URL: http://ormr.modares.ac.ir/article-28-10018-fa.html

محقر علی، حسینی دهشیری سید جلال الدین، عرب علیرضا. بررسی و ارزیابی ریسک های پروژه بر پایه روش بهترین- بدترین. پژوهش های مدیریت منابع سازمانی 1396; 7 (2) :173-157

1- استاد، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- دانشجوی دکتری مدیریت تولید و عملیات، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3- دانشجوی دکتری تحقیق در عملیات، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

عدم قطعیت، جزء جداناشدنی و اجتناب‌ناپذیر پروژه‌ها است. وجود ریسک و عدم قطعیت در پروژه‌ها موجب کاهش دقت در تخمین مناسب اهداف شده و باعث کاهش کارایی پروژه‌ها می‌شود. در این راستا دستیابی به ابزاری که دست به ارزیابی سطح ریسک پروژه زده و به تبع آن میزان انحراف واقعی را برآورد کند، بسیار ضروری است. بنابراین، نیاز به شناخت و مدیریت ریسک در پروژه، کاملاً روشن است. یکی از مشکلات مدیران پروژه‌ها، شناسایی و نحوه برخورد با ریسک‌ها در پروژه می‌باشد. شناسایی و اولویت‌بندی ریسک، به دلیل وجود محدودیت در پروژه‌ها مسئله‌ای مهم در مدیریت ریسک است که برای مدیریت موفق ریسک‌، لازم است صورت بپذیرد. هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی مبتنی بر روش‌ تصمیم‌گیری چند معیاره بهترین- بدترین که به عنوان یکی از تکنیک‌های نوین تصمیم‌گیری چند معیاره مطرح است، به منظور اولویت‌بندی ریسک‌های پروژه و هم‌چنین رویکرد ساختار شکست ریسک که فرآیند شناسایی ریسک را ساختارمند نموده و فاز شناسایی را از منظر پوشش دهی ویژگی‌ها و مشخصه‌های پروژه افزایش می‌دهد، می‌باشد. بدین منظور ابتدا با استفاده از رویکرد ساختار شکست ریسک و بهره‌گیری از مدل‌های شناخته‌شده این حوزه، شاخص‌های ارزیابی ریسک‌های مرتبط با پروژه در قالب یک مطالعه موردی در پروژه سیکاس پارک گروه پیشگامان کویر یزد استخراج شد، سپس با بهره‌گیری از روش بهترین- بدترین و نظرات خبرگان ارزیابی و اولویت‌بندی شدند و در نهایت ریسک‌های مرتبط با هر یک از شاخص‌های اولویت دار استخراج‌شده و راهکارهایی به منظور مدیریت آن‌ها ارائه گردید.

نوع مقاله: علمی پژوهشی | موضوع مقاله: رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی
دریافت: 1395/6/29 | پذیرش: 1396/6/1 | انتشار: 1396/6/26