بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد ميپردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها داراييهاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركتهاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله ميشوند. تفاوت داراييهاي مالي با داراييهاي واقعي در اين است كه داراييهاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.
انواع بازارهای مالی
بازارهای مالی یا Financial Markets زیر مجموعهای از نظام اقتصادی هستند که در آنها وجوه، اعتبارات و سرمایه در قالب قوانین و مقررات مشخصی، از صاحبان پول و سرمایه به سمت متقاضیان جریان دارد. به بیان سادهتر به بازاری که در آن داراییهای مالی مانند سهام، سپردههای سرمایهگذاری، طرحهای بازنشستگی، انواع بیمه نامهها و اوراق بهادار معامله میشود، بازار مالی گفته میشود که نقش یک واسطه بین خریداران و فروشندگان را ایفا میکند.
در واقع این بازارها شرایطی را فراهم میکنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند و تیم آسانبورس تصمیم دارد تا در راستای آموزش بورس به توضیح جامع مفهوم فوق بپردازد.
کاربرد بازارهای مالی
بازارهای مالی پویا، منافع بسیار زیادی را برای نظامهای اقتصادی فراهم میکنند که مهمترین آنها عبارتند از:
- تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایهگذاران
- کمک به کشف قیمت منابع به انواع نهاد های مالی بورسی صورت غیر دستوری
- تقویت نقدشوندگی در نظامهای مالی
- ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
- هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
- بهبود شفافیت در فعالیتهای اقتصادی
- کمک به اعمال سیاستهای پولی و مالی بانک مرکزی و دولت
انواع بازارهای مالی
بازارهای مالی بر اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری در چهار دستهی مختلف طبقهبندی میشوند:
بازارهای مالی بر اساس حق مالی
بازارهای مالی بر اساس حق مالی به دو دستهی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم میشوند:
بازار بدهی (Debt Market)
به بازاری که در آن ابزارهای بدهی مختلفی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله میشود، بازار بدهی میگویند. این اوراق ممکن است متعلق به شرکتها، دولتها، بانکها، شهرداریها و سایر سازمانها باشد.
بازار سهام (Stock Market)
به بازاری که در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانونمند مانند بورس؛ توزیع و مبادله میشود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته میشود. این بازار یکی از حساسترین حوزههای اقتصاد است، زیرا به شرکتها این امکان را میدهد که از طریق توزیع بخشی از مالیکت خود به سرمایهگذاران، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.
بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله
بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دستهی بازار پول و سرمایه تقسیم میشوند:
بازار پول (Money Market)
به بازاری که در آن اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از یک سال معامله میشوند و نرخ بهره متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق تعیین میشود، بازار پول میگویند. سرعت نقدشوندگی بالا، ریسک عدم پرداخت پایین و کمتر بودن نرخ بهره نسبت به سایر بازارها، از جمله فاکتورهای مثبت در بازار پول میباشد.
بازار سرمایه (Capital Market)
به بازاری که خرید و فروش داراییهای مالی با سررسید بیش از یک سال یا بدون سررسید در آن انجام میشود، بازار سرمایه میگویند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل میکند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم میشود:
- بازار اولیه: به بازاری که تشکیل سرمایه در آن اتفاق میافتد و اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله میشوند، بازار اولیه میگویند.
- بازار ثانویه: بازار ثانویه این امکان را فراهم میکند تا اوراقی که برای اولین بار در بازار اولیه عرضه شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و صاحبان این اوراق نگرانی از جهت خرید یا فروش آنها نداشته باشند.
بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانونمندی
بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانونمندی به چهار دستهی بازارهای رسمی، بازارهای خارج از بورس، بازار سوم و بازار چهارم تقسیم میشوند:
بازارهای رسمی
بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی سازمانیافته است که قوانین و شرایط سختگیرانهای را برای پذیرش شرکتها اعمال میکند؛ در واقع شرکتها ابتدا از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و ترازهای مالی مورد بررسی قرار میگیرند و سپس در این بازار پذیرفته میشوند.
بازار خارج از بورس
به بازاری که اوراق بهادار شرکتهای پذیرفته نشده در بورس در آن معامله میشود، بازار خارج از بورس یا بازار مبتنی بر چانهزنی میگویند. این بازار دارای مکان فیزیکی جهت معامله نیست و شرایط آسانتری را برای پذیرش شرکتها در نظر گرفته است.
بازار سوم
معمولاً سازمانها و موسسات بزرگ سرمایهگذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.
بازار چهارم
شرکتها و انواع نهاد های مالی بورسی سازمانهایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکتها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله میشوند.
بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری
بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری به دو دستهی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم میشوند:
بازار آتی (Future انواع نهاد های مالی بورسی Market)
به بازاری که در آن اوراق مشتقه معامله میشود، بازار آتی یا بازار اوراق مشتقه نام دارد. اوراق مشتقه، قراردادی است که بر اساس آن صاحب اوراق موظف یا مختار است که در تاریخ مشخصی در آینده، یک دارایی را بخرد یا بفروشد.
بازار نقدی (Spot Market)
به بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادار تشکیل شدهاست، بازار نقدی میگویند. بازار نقدی در نقطهی مقابل بازار آتی قرار دارد و از آنجا که معاملات این بازار در نقطهای از زمان انجام میشود، به آن بازار نقطهای نیز میگویند.
بازار سرمایه یا بازار مالی چیست؟
تحلیل تکنیکال بورس چیست؟ اصول تحلیل تکنیکال، مزایا و معایب آن کدامند؟ ما در این مطلب از سایت sdbroke .
چرا دانستن اصطلاحات بورسی مهم است؟ مهمترین اصطلاحات بورسی کدامند؟ ما در این مطلب مهمترین و پر کارب .
ارزش اسمی و بازاری سهام به چه معناست؟ ارزشهای اسمی و بازاری سهام هرکدام چه ویژگیها و تفاوتهایی دا .
اهمیت بازار اولیه و ثانویه چیست؟ چه تفاوتهایی دارند؟ ما در این مقاله از شرکت سرمایهگذاری سرمایه و .
منظور از ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک چیست؟ چه تفاوتی با هم دارند؟ در این مقاله از شرکت کارگزاری س .
بورس انرژی چیست؟ انواع بازار بورس انرژی ایران کدامند؟ چه افرادی می توانند وارد بورس انرژی شوند؟ در ا .
بورس کالا چیست و چه مزایایی دارد؟ نحوه انجام معامله در بورس کالای ایران به چه صورت است؟ در این مطلب .
یکی از دیگر از بازارها برای معامله سهام، بازار فرابورس است. در این مطلب به معرفی فرابورس و انواع باز .
انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحو .
بخش مهمی از اقتصاد هر کشور را بازار مالی آن تشکیل میدهد که طیف گستردهای از بازارهای دیگر را شامل میشود. بسیاری از افراد با حضور و فعالیت در این بازارها به ثروتها و موفقیتهای بزرگی دست پیداکردهاند. یکی از معروفترین انواع بازار سرمایه یا بازار مالی ، بازار بورس است.
تمام سرمایهگذاران به امید افزایش سرمایه و دریافت سود چشمگیر به بازارهای مالی قدم میگذارند؛ اما سودآوری و بازدهی بالای هر سرمایهگذاری ، تنها به کمک شناخت کافی از بازار، اصطلاحات و قوانین آن میسر میشود.
«بازار سرمایه» نیز یکی از اصطلاحاتی است که احتمالاً به دفعات آن را شنیده و درباره آن خواندهاید. این بازار به نوبه خود بازارهای دیگری را شامل میشود و نقش بسیار مهمی در رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته دارد. به منظور آشنایی با بازار سرمایه ، در ادامه مطلب انواع بازار مالی و سرمایه و ویژگی آنها را بیشتر موردبررسی قرار میدهیم.
بازار سرمایه چیست؟
بازار سرمایه به انواعی از بازارهای مالی یا Financial Market میگویند که به پل ارتباطی میان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار تبدیل میشوند. این بازار را معمولاً با نام بازار بورس اوراق بهادار میشناسند. سرمایه مورد نیاز شرکتها و سازمانها و بودجه لازم برای راهاندازی، تکمیل یا توسعه پروژههای مختلف دولت را میتوان به واسطه سرمایهگذاریهای میان مدت و بلند مدت (یک سال یا بیشتر) در بازار بورس تأمین کرد.
در واقع بازار سرمایه تنها یکی از بازارهای مالی است. بازار مالی شامل بازار پول و بازارهای سرمایه است که تفاوت آنها در مدت زمان و ابزارهای سرمایهگذاری در این بازارها است. هر سرمایهگذاری با مدت کمتر از یک سال، قدرت نقدشوندگی بالایی دارد و جزو بازار پول به شمار میآید. برخلاف انواع بازار سرمایه در ایران که از ابزارهایی مانند اوراق بهادار (سهام)، اوراق مشارکت و اوراق قرضه بهره میگیرند، بازار پولی با استفاده از ابزارهایی مانند سپردهها، حواله، بروات و وام با وثیقه به حیات خود ادامه میدهد.
سرمایه جاری در بازار بورس یا سرمایه، پول افرادی است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به سرمایهگذاری در این بازار مشغول هستند ؛ یا به بانکها، شرکتهای بیمه، شرکتهای لیزینگ و . تعلق دارند. در واقع کارگزاریها نیز یکی از اجزاء این پل ارتباطی میان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار به شمار میآیند که با پذیرهنویسی اوراق قرضه و بهادار، در فروش آنها به شرکتها کمک میکنند.
ویژگیهای بازار سرمایه
مدت زمان و ابزارهای مورد استفاده این بازار را میتوان از جمله مشخصههای آن به شمار آورد. سهام، اوراق بهادار و اوراق قرضهای که توسط شرکتها در بازار به فروش گذاشته میشوند، توسط سرمایهگذاران خریداری شده و بودجه مورد نیاز انتشاردهندگان اوراق را تأمین میکنند. به این ترتیب، بازار سرمایهگذاری قادر است واحدهای مازاد یا سرمایههای بدون بازده را به سمت واحدهای کسری که همان شرکتهای تجاری، صنایع و دولت هستند، سوق دهد. برخی از ویژگیهای ترغیبکننده سرمایهگذاری در بازار بورس، شامل موارد زیر هستند:
یکی از ویژگیهای بارز این بازار، بازدهی عالی و سود زیادی است که در مدتی کوتاه از طریق آن به سرمایهگذاران تعلق میگیرد. فعالان و سرمایهگذاران بازار بورس شرایط بازار را تحلیل و بررسی میکنند و با استفاده از نوسانات قیمت سهام و سرمایهگذاریهای منطقی در زمان درست، سرمایه خود را افزایش میدهند. این در حالی است که سود سپردههای بانکی ثابت و بسیار کمتر از سود سرمایهگذاری در بازار بورس است.
سرمایهگذاری در ملک، خودرو، ارز و طلا دارای نوسانات غیرقابل پیشبینی هستند و نمیتوان میزان سوددهی و مدت زمان بازدهی را برای آنها مشخص کرد. این در حالی است که بازار بورس اوراق بهادار، آگاهی لازم برای کسب سود از سرمایهگذاری را در اختیار شما قرار میدهد.
سرمایهگذاری بلند مدت
پسانداز بلند مدت شما میتواند در این بازار به سرمایهگذاری بلند مدت تبدیل شود. در بازار ایران، پساندازهای بانکی بلند مدت میتوانند ارزش خود را از دست بدهند. این در حالی است که قرار دادن آنها در بازار سرمایهگذاری میتواند راهی برای حفظ ارزش پسانداز و افزایش آن در بلند مدت باشد.
تمام فعالیتها و سرمایهگذاریها در بازار سرمایه به روشهای قانونی و بر اساس قوانین مشخص حاکم بر کسب سود و معاملات انجام میگیرند. بنابراین، امنیت بازار بسیار بالا است. حتی بازار فرابورس که نظارتهای کمتری شامل حال آن میشود نیز بر اساس قوانین ثابت پیش میرود و قابل اطمینان است.
یکی از ویژگیهای این نوع بازار مالی، قدرت نقدشوندگی بالای آن است. شما میتوانید سهام و اوراق مشارکت خود را هر زمان که بخواهید به فروش گذاشته و به پول تبدیل کنید. سهامداران میتوانند سهم خود را به صورت آنلاین در صف فروش قرار داده و بسته به شرایط بازار و شرکت، سهام خود را با قیمت مورد نظر خود بفروشند.
اوراق مشارکت را نیز میتوان به راحتی پیش از موعد سررسید به فروش رساند. این برخلاف بازار مسکن و ارز است که ناگهان دچار رکود شده و تا مدتی، هیچ بازاری برای فروش آنها وجود ندارد.
جهتدهی سرمایه به سمت چرخه تولید
تمایل بالای افراد برای سرمایهگذاری و کسب سود بیشتر، سرمایه بیشتری را به بازارهای سرمایه وارد میکند. به این ترتیب، سرمایه مورد نیاز بخش تولید و بودجه لازم برای توسعه و راهاندازی پروژههای عمرانی و. از طریق سرمایهگذاریهای میان مدت و بلند مدت تأمین میشود.
به این ترتیب، رونق ملی، اشتغالزایی و رشد اقتصادی توسط بهبود عملکرد چرخه تولید میسر میشود. این امر در بازار پول که سرمایهگذاریهای کوتاه مدت و کمتر از یک سال در آن صورت میگیرد، رخ نمیدهد.
یکی از ویژگیهای بازار بورس اوراق بهادار، شفافیت بالای آن است که اعتماد و اشتیاق به سرمایهگذاری را افزایش میدهد. تمام اطلاعات شرکتها، تاریخچه هر سهم، میزان رشد، نزول و نحوه نوسانات قیمت و . در سایت کدال در اختیار سرمایهگذاران، تحلیلگران، سهامداران و عموم مردم قرار میگیرند تا امکان سرمایهگذاری آگاهانه برای آنها ایجاد شود.
سایت کدال در واقع به منظور حمایت از فعالان انواع بازار سرمایه در ایران ایجاد شده است و گزارشهای متعددی از ناشران یا همان شرکتهای عضو بازارهای سرمایه به صورت دورههای ماهانه، سه ماهه و سالانه در آن قرار میگیرد. تمام اطلاعات منتشر شده در این سایت توسط سازمانهای مختلفی از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار بهطور کامل بررسی شده و اعتبار آنها تأیید شده است.
انواع بازار سرمایه یا بازار مالی
تمامی بازارهای سرمایه تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار و سایر قانونگذاران مالی قرار دارند؛ اما معمولاً بازار سرمایه ایران را تحت عنوان بورس اوراق بهادار تهران میشناسند. امروزه دسترسی به این بازارها به صورت اینترنتی میسر میشود و برای سرمایهگذاری، نیازی به مراجعه حضوری شما به کارگزاریها یا تالار بورس نیست. بازارهای سرمایه را میتوان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم کرد که شامل موارد زیر هستند:
بازار اولیه همان بازاری است که ناشران به صورت مستقیم، اوراق مشارکت و سهام خود را تحت عنوان عرضه عمومی اولیه توزیع کرده و به فروش میگذارند. به این ترتیب، شرکتها و سازمانها میتوانند بدون وام گرفتن از بانکها و تنها با فروش بخشی از سهام خود به سرمایهگذاران و مردم، سرمایه و بودجه مورد نیاز برای توسعه شرکت یا پروژه خود را تأمین کنند.
اطلاعات کامل عرضه اولیه و شرکت یا سازمان به صورت کامل توسط کارگزاریها و سایت کدال در اختیار فعالان بازار بورس شامل سرمایهگذاران و سایر شرکتها قرار میگیرد تا در زمان مشخص شده بتوانند آنها را خریداری کنند. این سرمایهگذاران میتوانند معاملهگران حقیقی یا حقوقی، شرکتها، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، مؤسسات مالی یا سایر نهادها را شامل شوند.
در صورت اتمام عرضه عمومی اولیه، مابقی معاملات در بازار ثانویه صورت میگیرد. در بازار ثانویه، تمامی اوراق و سهام منتشر شده توسط شرکتها معامله میشوند تا سرمایهگذاران بتوانند سهام خود را به پول نقد تبدیل کنند. بنابراین، سهام و اوراق بهادار در این بازار مالی میان فعالان بازار بورس دستبهدست میشوند.
به این ترتیب، نوسانات قیمت سهام در این بازار بالا است و به نسبت آن، ریسک سرمایهگذاری نیز بالا میرود. فعالیت در این بازار نیازمند اطلاعات، روحیه ریسکپذیر، مهارت و قدرت تحلیل بالا است.
کارکردهای بازار مالی
همانطور که میدانید، بازارهای 4 گانه اقتصاد کشور از بازار کالا، بازار کار، بازار پول و بازار سرمایه ایران تشکیل میشوند که بازار مالی، 2 مورد از آنها را در برمیگیرد. بنابراین، عملکردها و فعالیتهای این بازار در تحقق رشد اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردارند. این عملکردها را میتوان در قالب چند مورد زیر بیان کرد:
انتقال سرمایه میان واحدهای اقتصادی
همانطور که اشاره شد، بخش مالی اقتصاد از دو واحد مازاد و کسری تشکیل شده است. واحدهای مازاد در دست پساندازکنندهها قرار دارند و تا پیش از سرمایهگذاری، به صورت پسانداز بلند مدت نگهداری میشوند. وجود انواع بازار مالی موجب تشکیل یک پل ارتباطی میان بخش مازاد و کسری میشود و این پساندازهای بلند مدت به صورت وامهای میان مدت یا بلند مدت در اختیار وامگیرندهها قرار میگیرند که شرکتهای تجاری، دولت و فعالان بخش صنعت کشور را شامل میشوند.
با توجه به اینکه همه واحدهای مازاد و سرمایهگذاران مهارت و دانش کافی برای فعالیت در انواع بازار سرمایهگذاری را ندارند، زمینه لازم برای سرمایهگذاری غیر مستقیم نیز توسط صندوقهای سرمایهگذاری، شرکتهای سبدگردان و. ایجاد شده است. به این ترتیب، فرصت حضور در بازارهای مالی برای همه یک اندازه خواهد بود.
تعیین قیمت وجوه و سرمایه
بازارهای مالی در واقع تعیینکننده قیمت وجوه و سرمایه هستند و از این طریق میتوانند در تصمیمگیریهای سرمایهگذاران و شرکتها باشند. تعیین سرمایه از یک جهت میتواند به شرکتها که وامگیرنده از پساندازکنندهها هستند کمک کند تا برنامهریزیهای مالی و سرمایهگذاریهای خود را با بازدهی بیشتر یا مساوی سرمایه خود انجام دهند.
از جهت دیگر، سرمایهگذاران میتوانند با توجه به قیمتها به تحلیل و تصمیمگیری بپردازند. زیرا در بازارهای رقابتی، عرضه و تقاضا است که قیمت وجوه و سرمایه را مشخص میکند. بنابراین، این کارکرد بازار مالی میتواند به اتخاذ بهترین تصمیمات توسط هردو طرف کمک کند.
انتشار و تحلیل دادهها
جمعآوری و انتشار اطلاعات در قالب قیمتها، یکی دیگر از کارکردهای بازار مالی است. ارزیابی شرکتهای عضو بازار سرمایه، مدیران و شرایط حاکم بر بازار سهام فرآیندی پرهزینه و نیازمند دانش و مهارت است که از توان بسیاری از فعالان این بازار خارج است. انتشار و تحلیل این اطلاعات و دسترسی عموم به این اطلاعات با حداقل هزینه، یکی دیگر از روشهای افزایش تمایل واحدهای مازاد به سرمایهگذاری در بازار بورس و سوق دادن منابع به سمت واحدهای کسری است که توسط بازارهای مالی میسر میشود.
تسهیل خرید و فروش
بازارهای مالی و انواع بازار سرمایه در ایران درواقع پل ارتباطی یا نهادهای واسطهای هستند که موجب کاهش هزینه معاملات و سادهتر و روانتر شدن خریدوفروش میان واحدهای اقتصادی میشوند. در این میان، هرچه هزینه معاملات کاهش پیدا کند، فعالیتها تخصصیتر شده و کارایی سیستم بهتر میشود. به این ترتیب، با وجود نهادهای واسطه شاهد رشد اقتصادی بیشتر و سریعتر خواهیم بود.
توزیع و مدیریت ریسک
بازارهای مالی میتوانند ریسک یا خطرات اقتصادی که متوجه یک شرکت هستند را میان سرمایهگذارانی با روحیه ریسکپذیری بالا توزیع کنند. افرادی که در رأس یک شرکت با فعالیتهای اقتصادی پرخطر و بزرگ قرار دارند، با استفاده از انواع بازار مالی میتوانند بخشی از سرمایه مورد نیاز خود را از طریق بازار پول و سرمایه تأمین کرده و از این طریق، سرمایهگذاران را در سود و زیان خود سهیم کنند. به این ترتیب، بخشی از بازدهی منفی یا مثبت شرکت میان سرمایهگذاران توزیع میشود.
از جهت دیگر، این بازار امکان تنوع در سرمایهگذاری و کاهش ریسک سرمایهگذاری را در اختیار فعالان بازار بورس قرار داده است. به این معنی که هر سرمایهگذار با ایجاد یک سبد شامل سهام چندین شرکت میتواند ریسک سرمایهگذاری خود را از طریق سود ناشی از سایر سرمایهگذاریها کاهش دهد. به این ترتیب، بازدهی منفی سرمایهگذاری در یک شرکت میتواند از طریق سود سرمایهگذاریهای دیگر جبران شود.
بازارهای مالی میتوانند ریسک عدم نقدشوندگی اوراق بهادار را نیز از طریق تسهیل معاملات و انتشار و تحلیل دادهها کاهش دهند. نقدشوندگی به معنای امکان تبدیل آسان سهام و اوراق بهادار به پول نقد و قدرت خرید است . ریسک عدم نقدینگی با افزایش هزینههای مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعات افزایش یافته و توسط کارکرد بازارهای مالی در جهت مخالف این روند، کاهش پیدا میکند.
بازار سرمایه به شما این امکان را میدهد در مدتی کوتاه به سودهای بزرگ دست پیدا کنید و سرمایه خود را چند برابر کنید. بنابراین، آشنایی با بازار سرمایه و کارکردهای بازار مالی به شما کمک میکند تا یک سرمایهگذاری پربازده و منطقی با ریسک کمتر انجام دهید. اطلاعات این بازارها را میتوانید از طریق سامانه کدال به دست آورده و در جهت نفع بیشتر خود به کار بگیرید.
معرفی و دانلود PDF کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی: 400 ابزار مالی با تاکید بر مدلهای عملیاتی
برای دانلود قانونی کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.
برای دانلود قانونی کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.
دانلود کتاب از اپلیکیشن کتابراه
معرفی کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی: 400 ابزار مالی با تاکید بر مدلهای عملیاتی
کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی نوشتهی امیررضا سوری، طیبه رهنمون پیروج، باقر ادبی و مهدی محرمی، اشکال گوناگون نهادهای ارائه دهندهی خدمات مالی را معرفی میکند و مدلهای عملیاتی انواع ابزارهای مالی در جهان را پایش، طبقهبندی و طراحی میکند.
دربارهی کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی:
ابزارهای مالی در عصر جدید به شکل طیفهای متنوعی در بازارهای پول و سرمایه مورد استفاده قرار میگیرند؛ به همین جهت برای نیازهای پیچیده و روزافزون انسانها به شکلی پیوسته، ابزارهای مالی نوینی طراحی میشوند. این ابزارها امکان تامین منابع مالی مختلفی را فراهم میسازند. ابزارهای مالی گستردگی، پیچیدگی و کاربردهای متعددی دارند از همین رو شناسایی و دستهبندی آنها اهمیت دارد و کتاب حاضر نیز با همین هدف تالیف شده است.
ساختار کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی در هفت فصل ساماندهی شده است: فصل نخست به معرفی اجزای نظام مالی مشتمل بر بازارهای مالی، ابزارهای مالی، تنظیم کنندگان مالی، نهادهای مالی و خدمات مالی میپردازد. ضمن اینکه با طبقهبندی از انواع روشهای تامین مالی برحسب سررسید تعهدات، مالکیت و منبع تأمین مالی، چارچوب نظاممندی از ویژگیهای ابزارها ارائه شده است. بخش پایانی فصل نیز انواع روشهای تامین مالی درونی و بیرونی معرفی میشود.
فصل دوم به شناسایی انواع ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم تنظیمگری بانک مرکزی میپردازد. سپس انواع نهادهای مالی و اعتباری در جهان و تفاوتهای ساختاری آن با ایران تبیین شده است. ادامه این فصل نیز به شناسایی، طبقهبندی و معرفی انواع ابزارهای بازار پول اختصاص دارد. در فصل سوم به ارائه انواع طبقهبندی از بازار سرمایه بر اساس مرحله انتشار، ساختار و زمان انجام و تحقق معامله پرداخته شده است. سپس انواع نهادهای بازار سرمایه اعم از نهادهای خودتنظیمگر، واسطههای بازار و سایر فعالان بازار معرفی میشود.
در ادامه انواع ابزارهای بازار سرمایه مشتمل بر اوراق سهام، اوراق بدهی، اوراق ترکیبی، اوراق مشتقه و همچنین ابزارهای مالی اسلامی به تفصیل و به تفکیک زیر اجزاء مورد بررسی قرار گرفته است. پایانبخش این فصل نیز معرفی انواع صندوقهای سرمایه گذاری و کارکرد آنها در نظام تامین مالی میباشد.
فصل چهارم به بررسی انواع روشهای تامین مالی از خارج اعم از قرضی و غیرقرضی اختصاص دارد. در بخش روشهای قرضی، انواع روشهای تامین مالی شرکتی و پروژهای تشریح شده و در بخش روشهای غیر قرضی به بررسی سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذاری خارجی در سبد داراییهای مالی و تجارت متقابل پرداخته شده است. ضمن اینکه در این فصل انواع روشهای حمل و پرداخت بین المللی تشریح شده است.
کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی (Encyclopedia of financial instruments and institutions) در فصل پنجم گستره مشارکت بخش خصوصی در پروژههای توسعهای و زیرساختی و همچنین انواع مدلهای تأمین مالی و تحویل پروژه طرحهای تولیدی، زیربنایی، صنعتی و خدماتی را ارائه میدهد. بخش پایانی این فصل به تشریح و مقایسه قراردادهای پیمانکاری و سرمایه گذاری اعم از قراردادهای پیمان مدیریت، مدیریت اجرایی، با قیمت کلی، با قیمت واحده با حق الزحمه مقطوع و. اختصاص یافته است.
فصل ششم به تشریح انواع روشهای نوین تامین مالی و همچنین روشهای تامین مالی ساختار یافته اختصاص دارد. از جمله این روشها میتوان به وارانت، استقراض با پشتوانه اوراق بهادار، اوراق بهادار بستهبندی شده مجدد، اوراق بهادارسازی به پشتوانه دارایی یا جریانهای نقدی ناشی از دارایی در صنعت بانکداری، بیمه و لیزینگ و. اشاره کرد.
در فصل آخر نیز به تشریح انواع ریسکهای مالی و رابطه ریسک و بازدهی ابزارهای مالی پرداخته شده و در انتهای فصل در قالب جدولی ویژگیهای ابزارهای مالی، اهم ریسکهای وارده به ابزارها و ابزارهای کاربردی شده در ایران ارائه شده است.
کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی مناسب چه کسانی است؟
این کتاب برای همهی افرادی که در زمینههای مختلف مالی و اقتصادی فعال هستند، مفید خواهد بود.
در بخشی از کتاب دانشنامه ابزارها و نهادهای مالی میخوانیم:
- اعتبار تجاری (Trade Credit)
اعتبار تجاری، خرید اقساطی کالاها یا خدمات از اعتباردهندگان در ازای نرخ بهره مشخص است. این شیوه بیشتر برای خرید مواد اولیه، کالاهای واسطهای و در برخی موارد، کالاهای سرمایهای به کار میرود.
- وامهای عملیاتی (Operating Loans)
از این نوع وام، برای سرمایه در گردش و یا تأمین مخارج عملیاتی روزمره استفاده میشود.
- وام عندالمطالبه (Call Money)
به وامی اطلاق میشود که بانکهای تجاری در اختیار کارگزاریها قرار داده و ساختار آن عندالمطالبه است. برخلاف وامهای مرسوم که دارای نرخ بهره و سررسید مشخص هستند، این نوع وامها، رویه بازپرداخت ثابتی ندارند. کارگزاران برای تأمین منابع مالی کوتاه مدت و اعطای قرض به مشتریان خود جهت خرید اوراق بهادار یا سهام، اقدام به اخذ این نوع وامها میکنند. از آن جا که ماهیت این نوع وام، عندالمطالبه است، در صورت مطالبه بانک، باید بازپرداخت گردد. به این نوع وام Call Money و به نرخ بهره آن نیز Call Rate گفته میشود.
- تأمین مالی در شرایط ورشکستگی (Debtor-in-Possession Financing)
به نوعی از تأمین مالی گفته میشود که تنها برای شرکتهای در آستانه ورشکستگی موضوعیت دارد. به واسطه این نوع وام، شرکت در آستانه ورشکستگی فرصت مییابد در حین سپری کردن فرآیند تشکیل پرونده برای ورشکستگی، منابع لازم برای سرمایه در گردش خود را تأمین نماید.
فهرست مطالب کتاب
فصل اول: دستهبندی انواع روشهای تأمین مالی Financing Schemes Typology
فصل دوم: روشهای تامین مالی از بازار پول Money Market Financing
فصل سوم: روشهای تامین مالی بازار سرمایه Captial Market Financing
فصل چهارم: روشهای تامین مالی از خارج Forein Financing Methods
فصل پنجم: انواع مدلهای تحویل پروژه با توجه به مشارکت بخش خصوصی
فصل ششم: ابزارهای نوین مالی Modern Financing Instrument
فصل هفتم: انواع ریسکهای مالی Type of Financing Risks
منابع و مراجع
آشنایی با انواع بازارهای مالی در ایران
در این مقاله آموزش بورس با انواع بازارهای مالی در ایران آشنا میشویم و پس از طبقه بندی این بازارها، ویژگیهای هریک را با هم بررسی خواهیم کرد.
جایگاه بخش مالی در اقتصاد یک کشور
نظام مبتني بر اقتصاد بازار در سطح كلان به وجود بازارهاي 4 گانه اعتقاد دارد. اين بازارها عبارتند از: بازار كالا، بازار كار، بازار پول و بازار سرمايه. تجزيه و تحليل بازارهاي 4 گانه تعادل عمومي را به اثبات ميرساند. دو بازار از بازارهاي ياد شده در ارتباط با انواع نهاد های مالی بورسی بخش مالي ميباشد. بخش مالي روي دوم سكه اقتصاد است كه در واقع مكمل بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين تعادل بلند مدت و با ثبات هر نظام اقتصادي هنگامي به دست ميآيد كه دو بخش مالی و اقتصادی با ارتباطات دروني خود در شرايط تعادلي عمل كنند. بر اين اساس ميتوان گفت كه بخش مالي تزريق كننده حيات به بخش حقيقي اقتصاد است و منظور از توسعه مالي، توسعه سيستم يا بخش مالي يعني بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي ميباشد.
بازارهای مالی در ایران
بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد ميپردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها داراييهاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركتهاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله ميشوند. تفاوت داراييهاي مالي با داراييهاي واقعي در اين است كه داراييهاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.
یكي از راههاي سرمايه گذاري خريد داراييهاي مالي است. مزيت خريد داراييهاي مالي نسبت به خريد داراييهاي واقعي از ديدگاه اقتصادي اين است كه اولا دارايي واقعي كالاي مصرفي است نه وسيله پس انداز و سرمايه گذاري. دوم اينكه خريد داراييهاي واقعي و بلااستفاده نگه داشتن آنها به اميد گرانتر شدن در آينده به معناي بلااستفاده نگه داشتن منابع كشور است و ارزش افزوده اي ايجاد نميكند. مگر آنگه از آن استفاده شود.
چند نوع از داراييهاي مالي عبارتند از: سپردههاي سرمايهگذاري در بانكها، طرحهاي بازنشستگي كه توسط صندوقهاي بازنشستگي ارايه ميشود، انواع بيمه نامههاي شركتهاي بيمه و در نهايت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار كه توسط كارگزاران خريد و فروش ميشود.
وظایف بازارهای مالی
بازارهای مالی به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشور، وظایفی بر عهده دارند که عبارتند از :
- تخصیص بهینه منابع
- اداره و کنترل بنگاهها و مدیران به کمک واسطههای مالی
- ایجاد سهولت در نظام مالی تجارت و مبادلات
- قیمتگذاری ریسک و فراهم کردن مکانیسم ادغام
- انتشار اطلاعات در بین تامینکنندگان وجوه مالی
طبقهبندی انواع بازارهای مالی در ایران
بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي قابل طبقهبندي هستند:
1- طبقهبندي بر اساس نوع دارايي
2- طبقهبندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
3- طبقهبندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي
4- طبقهبندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی
5- طبقهبندی براساس ساختار سازمانی
انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارايي
الف) بازار سهام
در اين بازار، سهام شركتها كه نشانگر مالكيت دارنده آن در شركت است، دادوستد ميشود.
ب) بازار اوراق بدهی
بازاري است كه در آن ابزارهاي با درآمد ثابت (اوراق قرضه) دادوستد ميشوند.
ج) بازار ابزارهای انواع نهاد های مالی بورسی مشتق
بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر داراييهاي مالي يا فيزيكي از كه آن جمله ميتوان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.
انواع بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
الف) بازار اولیه (Primary Market)
بازار اوليه جايي است كه بنگاه اقتصادي مي تواند در آن دارايي هاي مالي خود را با منابع مالي بلند مدت مبادله كند. در اين بازار منتشر كننده اوراق بهادار اقدام به فروش اين اوراق مي كند تا وجوه مورد نياز خود را تامين كند. دليل اصلي قابليت فروش اين اوراق وجود بازار ثانويه است.
ب) بازار ثانویه (Secondary Market)
در اين بازار اوراق بهاداري كه قبلا منتشر شده مورد خريد و فروش قرار ميگيرند. وجود اين بازار مشاركتكنندگان را مطمئن ميسازد كه ميتوانند اوراق بهادار خود را به راحتي به فروش برسانند و مشكلي از نظر تبديل به نقد كردن داراييهاي ماليشان نداشته باشند. در مورد اوراق قرضه كه داراي سررسيد مشخصي ميباشند، وجود اين بازارها اين امكان را فراهم ميآورد تا دارندگان اين اوراق مجبور به نگهداري آنها تا تاريخ سررسيد نباشند. علاوه بر آن بازار ثانويه قيمت سهام جديدي كه قرار است در بازار اوليه عرضه شود را تعيين ميكند.
بازار ثانویه خود به دو زیر بازار تقسیم میشود:
- بازار سازمان یافته بورس اوراق بهادار (Stock Market)
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام میشود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز بهطور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام میشود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است.
2. بازار فرابورس (Over the Center Market) بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن سادهتر است تا اهرمی کمککننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.
بازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله میشوند و شرکتهایی که این شرایط را نداشته باشند میتوانند در بازار پایه معامله شوند.
این بازار مربوط به معامله اوراق بهاداری است که در بازارهای فرابورس یا خارج از بورس معامله میشوند. از آنجایی که این بازار محلی مطمئن برای انجام معاملات است، بنابراین بسیاری از موسسات برای کاهش هزینههای کارمزد از این بازار استفاده میکنند.
یا اوراق مشارکت که در آن معاملات خصوصی بدون دخالت کارگزار، بین افراد عادی و یا سازمانهای بزرگ انجام میگیرد. مزیت این بازار نپرداختن هزینههای بالای کارگزاری است.
انواع بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی
بازار پول
بازار پول بازاري براي دادوستد پول و ديگر داراييهاي مالي جانشين نزديك پول است كه سررسيد كمتر از يكسال دارند. همچنين ميتوان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهاي مالي كوتاه مدت با ويژگي اندك بودن ريسك عدم پرداخت، نقدشوندگي و ارزش اسمي زياد نام برد.
سهام عادي
سهام عادي نوعي ابزار سرمايهگذاري است كه نشانگر مالكيت دارنده آن در يك شركت سهامي است و به دو دسته سهام با نام و سهام بينام تقسيم مي شود.
سهام ممتاز
سهام ممتاز نوعي اوراق بهادار است كه دارنده آن نسبت به درآمدها و داراييهاي شركت، حق يا ادعاي محدود و معيني دارد. اين سهام زماني منتشر ميشود كه هزينة سهام عادي بالاتر باشد.
اوراق قرضه
اوراق قرضه اسنادي هستند كه به موجب آنها ناشر متعهد ميشود مبالغ معيني (بهره سالانه) را در فاصلههاي زماني مشخص به دارنده پرداخت كند و در سررسيد، اصل مبلغ را بازپرداخت كند.
اوراق مشاركت
اوراقي است انواع نهاد های مالی بورسی كه سود علي الحساب دارد و صادركننده اوراق متعهد مي شود اصل پول و سود قطعي را در تاريخ معين پرداخت كند.
طبقهبندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی
1- بازار نقدی یا آنی
معاملات فوری خرید و فروش اوراق بهادار و تحویل کالا در این دسته قرار میگیرند. بازار نقدی در مقابل بازار آتی قرار میگیرد و برخلاف بازار آتی که در زمان مشخصی در آینده صورت میگیرد، بازار نقدی در زمان حال انجام میشود.
2- بازار مشتقه
این بازار که از ابزارهایی مثل قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله برای معامله اوراق استفاده میکند، بیشتر، سرمایهگذاران خرد را به سمت خود جذب کرده است.
بورس کالا
یکی دیگر از بازارهایی که در ایران وجود دارد بورس کالا است که با توجه به نامش مشخص است که در آن کالاهای خامی نظیر زعفران، گندم، برنج، قیر و غیره، معامله میشود. این بازار که به دلیل وجود مشکلات مختلفی من جمله قیمت در بازارهای سنتی، شکل گرفته، بر مبنای خرید و فروش کالاهای فیزیکی بوده و براساس اوراق بهادار معاملهای شکل نمیگیرد.
ساختار بازار سرمایه کشور
نهادهاي مهم بازار سرمايه كشور عبارتند از:
1- شوراي عالي بورس
2- سازمان بورس و اوراق بهادار
3- شركت بورس اوراق بهادار
4- شركت بورس كالاي ايران
5- شركت سپرده گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه
6- نهادهاي مالي شركت مديريت فناوري بورس تهران
ارزش اسمی سهم
ارزش اسمي سهام همان است كه در روز تشكيل شركت پرداخت و يا تعهد شده و سرمايه شركت در مجموع قيمت اسمي سهام را تشكيل ميدهد به عنوان مثال: شركتي در را نظر بگيريد كه سرمايه دو آن ميليون ريال و به هزار سهم دو هزار ريالي تقسيم شده است. پس ارزش اسمي هر سهم اين شركت دو هزار ريال است.
ارزش بازاری سهم (Market Capitalization)
به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته میشود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهمهای منتشر شده توسط شرکت بدست میآید. برای مشاهده ارزش بازار شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کافی است نام یا نماد شرکت را در سایت tsetmc.com جستجو کنید. بنابرین دو عامل قیمت روز سهام یک شرکت و تعداد سهام منتشر شده توسط آن میتواند بر میزان ارزش بازار سهام آن شرکت اثر گذار باشد. هرچقدر شرکت، سهام بیشتری منتشر انواع نهاد های مالی بورسی انواع نهاد های مالی بورسی کند و به عبارتی سرمایه بیشتری داشته باشد جزو شرکتهای با ارزش بازار بالا در نظر گرفته خواهد شد.
برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.
انواع نهاد های مالی بورسی
در این صندوقها تحلیلگران و مدیران سرمایهگذاری، پیوسته تلاش میکنند تا با یافتن گزینههای مناسب و خرید و فروش به موقع آنها، عملکرد ویژهای برای سرمایهگذاران خود فراهم کنند و به آنها اطمینان دهند که سرمایه خود را به دست افراد متخصص سپردهاند.
بر خلاف سهام و سایر اوراق بهادار که ممکن است در بازهای از زمان، برای فروش آنها صفهای سنگینی ایجاد شود و سهامداران نتوانند سرمایه خود را نقد کنند، صندوق های سرمایه گذاری نقدشوندگی بالایی دارند. صندوقهای سرمایهگذاری، این امکان را به سرمایهگذاران میدهد تا در هر زمان که بخواهند با توجه به ارزش روز داراییهای موجود در صندوق و پس از کسر هزینههای مربوطه، تمام یا تعدادی از واحدهای سرمایهگذاری خود را به وجه نقد تبدیل کنند یا به اصطلاحی دیگر باطل کنند.
صندوقهای سرمایه گذاری با متنوع انواع نهاد های مالی بورسی انواع نهاد های مالی بورسی سازی دارایی ها، خطرات سرمایهگذاری مستقیم در بورس را کاهش می دهند. همچنین اگر شخص اطلاعات و تجربه کافی از بازار نداشته باشد نیز امکان دارد که به راحتی در این روش کسب سود کند و متحمل ریسک زیادی نشود.
از مهمترین ویژگی ها و مزیت های صندوق های سرمایه گذاری، امکان سرمایه گذاری با پول کم است. سرمایهگذاری در بورس با مبالغی در حدود چند ده هزار تومان نیز از طریق برخی صندوقها امکانپذیر است.
صندوق سرمایه گذاری چیست؟
فرآیند سرمایهگذاری در بازار سرمایه به صورت کلی به دو نوع مستقیم و غیر مستقیم انجام میشود. در سرمایهگذاری مستقیم، سرمایهگذار به صورت مستقیم به تحلیل بازار پرداخته و فرآیند معاملات خود را در بازار مدیریت میکند. سرمایه گذاری غیرمستقیم، شخص سرمایه خود را در اختیار افراد یا شرکتهایی قرار می دهد تا آنها به بهترین شکل با آن سرمایه فعالیت کنند و در نهایت برای سرمایهگذاران سود خوبی را کسب کنند.
به بیان ساده تر، صندوق سرمایه گذاری نهادی مالی متشکل از گروهی کارشناس و متخصص است که تحت نظارت سازمان بورس به مدیریت سرمایه مشتریان خود میپردازد. صندوقهای سرمایهگذاری با تجمیع وجوه سرمایهگذاران و در اختیار داشتن منابع مالی گسترده و با استفاده از دانش و تخصص مدیریت سبد دارایی، تلاش میکنند این امکان را برای سرمایهگذاران فراهم کنند تا با دارایی مورد نظر خود (هرچند اندک) در سبدی متنوع از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق مشارکت و سایر داراییهای مالی سرمایهگذاری کنند و از مزایای آن بهرهمند شوند.
دیدگاه شما