اوراق قرضه (Bond) چیست؟

اوراق قرضه چیست؟

بسیاری از ما بدون گرفتن وام، توان خرید چیزهایی مثل خودرو، خانه یا ادامه‌ی تحصیل نداریم. همان‌طور که مردم برای به دست آوردن چیزی پول قرض می‌کنند، کسب‌و‌کارها نیز چنین کاری انجام می‌دهند. کسب‌و‌کارها معمولا برای تأمین مالی فعالیت‌های خود، حضور در بازاری جدید، نوآوری و رشد، به وام نیاز دارند. اما مقدار مورد نیاز آنها غالبا از توان بانک‌ بالاتر است. بنابراین روش دیگر برای شرکت‌ها، تأمین مالی با استفاده از صدور اوراق قرضه برای افرادی است که‌ می‌خواهند آن را خریداری کنند. در نتیجه، اوراق قرضه همان وام است. در مقاله قبلی با انواع اوراق بهادار آشنا شدیم.نوشته زیر را بخوانید تا دقیقا ببینید که اوراق قرضه چیست؟

وقتی شما اوراق قرضه خریداری می‌کنید، در واقع به شرکت صادرکننده‌ی این اوراق پول قرض داده‌اید. در مقابل، شرکت در طول مدت وام، به شما بهره می‌پردازد. مقدار و دوره‌ی پرداخت بهره به شرایط اوراق قرضه بستگی دارد. نرخ بهره معمولا در اوراق قرضه‌ی بلندمدت بالاتر است. پرداخت بهره معمولا به صورت نیم‌ساله صورت می‌گیرد؛ اما پرداخت‌ به صورت سالانه، سه‌ماهه یا حتی ماهانه نیز وجود دارد. وقتی اوراق قرضه به موعد سررسید خود می‌رسد، صادرکننده اصل پول را بازپرداخت می‌‌کند.

برای شما به عنوان قرض‌دهنده، اوراق قرضه درست مانند سهام، یک نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. اما تفاوت در این است که سهام، وام نیست. سهام یعنی مالکیت در یک شرکت، بازدهی‌اش هم به میزان سود آن شرکت بستگی دارد. به همین علت، سهام پرریسک‌تر و پرنوسان‌تر است و کاملا منعکس‌کننده‌ی موفقیت یک شرکت است. در طرف دیگر، اوراق قرضه غالبا دارای نرخ بهره‌ی ثابت هستند. بعضی از اوراق قرضه دارای نرخ شناور هستند به این معنا که نرخ بهره‌ی آنها بسته به شرایط بازار تنظیم می‌شود.

اوراق قرضه را مثل سهام می‌توان مبادله کرد. وقتی شخصی اوراق قرضه‌ی خود را با قیمتی پایین‌تر از ارزش اسمی سهام (face value) بفروشد، گفته می‌شود که فروش با تنزیل (discount) انجام گرفته است. اما اگر با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی فروخته شود، گفته می‌شود که با صرف (premium) به فروش رسیده است.

انواع اوراق قرضه

• اوراق قرضه‌ی دولتی: برای تأمین مالی برنامه‌ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت‌حساب‌ها، دولت‌ها اوراق قرضه صادر می‌کنند. اوراق قرضه‌ی کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود. اما در طرف دیگر، اوراق قرضه‌ی کشورهای در حال توسعه، دارای ریسک بالاتری هستند. دولت آمریکا اوراق قرضه‌ی خود را از طریق خزانه‌داری و چندین نهاد دولتی مختلف صادر می‌‌کند. در آمریکا به اوراق قرضه‌ای که موعد سررسید آنها کمتر از یک سال باشد، اصطلاحا T-bills، اوراق قرضه با سررسید بین ۱ تا ۱۰ سال را T-notes و بیش از ۱۰ سال را اوراق خزانه‌داری می‌گویند. در برخی موارد، بهره‌ی دریافتی از این اوراق شامل مالیات بر درآمد نمی‌شود.
• اوراق قرضه‌ی شهرداری: این اوراق توسط ایالات، شهرها، کشورها و مناطق مختلف برای تأمین مالی عملیات‌ها یا پرداخت هزینه‌ی پروژه‌ها صادر می‌شود. اوراق اوراق قرضه (Bond) چیست؟ قرضه‌ی شهرداری هزینه‌های ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و غیره را از نظر مالی تأمین می‌‌کند. شهرداری‌ها معمولا زمانی به صدور اوراق قرضه اقدام می‌کنند که به پولی بیشتر از پول حاصل از جمع‌آوری مالیات‌ها احتیاج داشته باشند. یکی از مزیت‌های اوراق قرضه‌ی شهرداری این است که سود حاصل از آن، معاف از مالیات اوراق قرضه (Bond) چیست؟ است.
• اوراق قرضه‌ی شرکتی: اوراق قرضه‌ی شرکتی توسط کسب‌و‌کار و برای کمک به تأمین هزینه‌ی آنها صادر می‌شود. با وجود اینکه ریسک این اوراق بالاتر از اوراق قرضه‌ی دولتی است، اما پول بیشتری می‌توان از آن کسب کرد. همچنین تعداد گزینه‌ها برای انتخاب از میان اوراق قرضه‌ی شرکتی بیشتر است. اما از معایب این اوراق، معاف نبودن از مالیات است.

به ویژه در خصوص سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه‌ی شرکتی، در نظر گرفتن ریسک اوراق بسیار مهم است. هیچ سرمایه‌گذاری دوست ندارد که پول خود را صرف اوراق قرضه‌ی کم‌بازدهی کند که احتمال ورشکستگی شرکت آن ۵۰-۵۰ باشد. برای خرید اوراق قرضه‌ی شرکتی باید درباره‌ی وضعیت مالی صادرکننده و چشم‌انداز اقتصادی آن تحقیق کرد. این تحقیقات می‌توانند شامل میزان جریان نقدی، بدهی، نقدینگی و برنامه‌ی کسب‌و‌کار شرکت باشد.

با اینکه انجام چنین تحقیقاتی ممکن است سرگرم‌کننده باشد، اما بسیاری از ما زمان و مهارت کافی برای تحلیل صحیح وضعیت مالی یک شرکت را نداریم. خوشبختانه شرکت‌هایی مانند شرکت خدمات سرمایه‌ گذاری مودی (Moody) و شرکت استاندارد اند پورز (Standard and Poor’s) این کار را انجام می‌دهند. کارشناسان آنان، به بررسی وضعیت شرکت‌ها می‌پردازند و رتبه‌ی آنها را تعیین می‌‌کنند.

خدمات رتبه‌بندی هر کدام از این شرکت‌ها، فرمول خاص خود را برای سنجش میزان ریسک و مقیاس‌بندی رتبه‌ها دارد. معمولا مقیاس‌بندی رتبه‌ها با حروف الفبا انجام می‌شود یعنی رتبه‌ی AAA به اوراق قرضه‌ی ایمن و کم‌ریسک اختصاص می‌یابد و رتبه‌ی D به پرریسک‌ ترین اوراق قرضه داده می‌شود. اوراق قرضه‌ی ایمن مثل اوراق قرضه‌ی دولت آمریکا معمولا اوراق کم‌بازده هستند. به این معنا که شما می‌توانید از بازگشت بهره و اصل پول مطمئن باشید، اما مقدار بهره‌ی آن کم است.

در طرف دیگر این طیف، اوراقی به نام اوراق قرضه‌ی بنجل قرار دارند که از نظر اعتباری، رتبه‌ی پایین و ریسک بالایی دارند. شرکت‌های صادرکننده‌ی این اوراق، برای جذب سرمایه‌گذاران، وعده‌ی بازده‌ی بالا را می‌‌دهند. اگر شما اوراق قرضه‌‌‌ی بنجل خریداری کنید، هیچ تضمینی برای بازگشت پول شما وجود ندارد. اما اگر پول شما برگردد، همراه با بهره‌ی بسیار خوبی خواهد بود.

اوراق قرضه ممکن است دارای ویژگی‌هایی باشند که به نفع فروشنده یا خریدار یا هر دوی آنها باشد. در اینجا به برخی اوراق قرضه (Bond) چیست؟ از اصطلاحاتی که پیش از انتخاب اوراق قرضه باید با آن آشنا باشید، اشاره می‌کنیم:

• موعد سررسید(Maturity): اوراق قرضه دارای طول عمر هستند. بسته به نوع اوراق قرضه، این طول عمر می‌تواند از ۱ ماه تا ۵۰ سال طول بکشد.
• فراخوانی (Callability): این اصطلاح به این معناست که شرکت یا آژانس صادرکننده‌ی اوراق هر اوراق قرضه (Bond) چیست؟ زمانی که بخواهد اوراق قرضه را فراخوانی می‌کند. به عبارت دیگر، شرکت پیش از موعد سررسید اقدام به بازخرید اوراق قرضه می‌کند. یک شرکت ممکن است زمانی به این اقدام دست بزند که نرخ بهره در حال نزول باشد که در این شرایط اوراق قرضه‌ی جدیدی صادر می‌کند تا بتواند پول بیشتری حفظ کند. این کار همیشه هم برای خریدار بد نیست؛ زیرا بهره‌ی بیشتری به اصل پول اوراق قرضه اضافه می‌شود.
• امکان فروش(Put Provision): همانند فراخوانی که فروشنده پیش از موعد سررسید می‌تواند اقدام به بازخرید اوراق قرضه کند، برخی از اوراق دارای شرایطی هستند که به خریدار امکان می‌دهند اوراق قرضه را پیش از موعد سررسید با همان ارزش اصلی اوراق، به فروشنده بفروشد. این کار را در هر زمان نمی‌توان انجام داد، با این حال فروشنده باید از پیش برای آن زمان‌بندی کند. گاهی اوقات کسانی که مالک اوراق هستند، هنگامی که نرخ بهره رو به افزایش است آن را به فروش می‌رسانند تا بتوانند پول خود را در جایی که می‌توانند درآمد بیشتری کسب کنند، سرمایه‌گذاری نمایند. گاهی اوقات اوراق قرضه را می‌توان به سهام شرکت صادرکننده تبدیل کرد. هنگامی که اوراق قرضه‌ی قابل‌تبدیل صادر می‌شود، دقیقا زمان و قیمتی که می‌توان آن را به سهام تبدیل کرد، مشخص می‌شود. این نوع از اوراق قرضه معمولا در ابتدا نرخ بهره پایینی را عرضه می‌کنند اما سهام عادی بالقوه بیشتری را به دست می‌دهند.
• اوراق قرضه‌ی تضمین‌شده(Secured Bonds): اوراق قرضه‌ای را که توسط یک وثیقه تضمین می‌شوند، اوراق قرضه‌ی تضمین‌شده می‌نامند. این یعنی شرکت یا آژانس صادرکننده‌ی اوراق قرضه، پول یا دارایی کافی برای پوشش ارزش اوراق صادرشده را دارد. اگر شرکت صادرکننده ورشکست شود، پول یا دارایی‌های شرکت به افراد خریدار اوراق داده می‌شود.
• اوراق قرضه‌ی تضمین‌نشده(Unsecured Bonds): این اوراق توسط وثیقه تضمین نمی‌شوند. تنها تضمین این اوراق، اعتبار شرکت یا آژانس صادرکننده‌ی اوراق است. اوراق قرضه‌ی دولتی تضمین‌نشده‌اند؛ زیرا خودشان دارای اعتبار کافی هستند.

اوراق مشارکت نوعی اوراق قرضه است که در ایران توسط دولت، شهرداری و شرکت‌های دولتی یا خصوصی برای تأمین اعتبار طرح‌های عمرانی، تولیدی و خدماتی کشور منتشر می‌شود. دستور‌العمل و ضوابط انتشار این اوراق بر عهده‌ی اوراق قرضه (Bond) چیست؟ بانک مرکزی است. تنها تفاوت اوراق مشارکت با اوراق قرضه در این است که پول‌های دریافتی از صدور این اوراق تنها باید در طرح‌های مشخص عمرانی، تولیدی یا خدماتی به کار گرفته شوند؛ اما در اوراق قرضه، برای صادرکننده محدودیت خاصی وجود ندارد.

اوراق قرضه تضمین شده یا Surety Bond چیست؟

اوراق قرضه تضمین شده، همان طور که از نامش پیداست، تضمین بدهی های یک طرف توسط طرف دیگر است. بر اساس این اوراق، سازمان یا شخصی که در قرارداد مشخص می شود، در صورت عمل نکردن بدهکار به تعهداتش یا عدم توانایی در پرداخت، مسئولیت پرداخت بدهی را بر عهده می گیرد. به بیان دیگر؛ اوراق قرضه تضمین شده، تعهدنامه‌ای است که طی آن، یک ضامن یا گارانتی برای پرداخت بدهی یک طرف (متقاضی) مبلغ معینی ارائه می دهد. به این صورت که اگر شخص ثالث (اصلی) نتواند برخی از تعهدات مندرج در شرایط قرارداد را عملی کند، اوراق قرضه در برابر ضرر و زیان ناشی از این عدم تحقق تعهد، برای متعهد ضمانت می کند.

اوراق قرضه تضمین شده چه زمانی صادر می شوند؟

این اوراق در قراردادهایی صادر می شوند که یک طرف قرارداد از طرف دیگر می خواهد و می پرسد که آیا قادر به تحقق همه الزامات قرارداد خواهد بود یا خیر. طرف بستانکار ممکن است از طرف اصلی بخواهد برای کاهش ریسک، قرارداد ضمانت نامه امضا کند یا ضامن ارائه کند. این درخواست با هدف کاهش ریسک برای وام دهنده انجام می شود و به نوبه خود ممکن است نرخ بهره را برای وام گیرنده کاهش دهد. این ضمانت می تواند به صورت «اوراق تضمین» باشد.

عملکرد اوراق قرضه تضمین شده یا Surety Bond به چه صورت است؟

اوراق بهادار تضمین شده، یا Surety Bond مثل یک قرارداد بین حداقل سه طرف تعریف می شود:

• طرف بستانکار یا متعهدله: طرفی که دریافت کننده تضمین و گارانتی است
• طرف اصلی: طرف اصلی که تعهدات قراردادی را انجام خواهد داد
• ضامن: کسی که به متعهدله / بستانکار اطمینان می دهد که طرف اصلی می تواند تعهدات خود را انجام دهد.

اوراق قرضه تضمین شده یک قرارداد قانونی است که توسط سه طرف منعقد شده است: اصلی ، متعهدله یا بستانکار و ضامن. متقاضی اوراق تضمین، معمولاً یک نهاد دولتی، مدیران اصلی سازمان ها، صاحبان مشاغل یا پیمانکاران و… هستند و اوراق تضمینی را به عنوان ضامن در برابر عملکرد و دستاورد آینده شغل و کسب و کارشان درخواست می کنند. طرف اصلی ضمانت شرکتی است که یک اعتبار را برای تضمین پرداخت یا تضمین هرگونه مطالبه به طرف قرارداد خود ارائه می کند. طرف اصلی قرارداد، یک ضمانت مالی برای متقاضی یا بستانکار فراهم می آورد که بر اساس آن گارانتی می دهد که به تعهدات خود عمل می کند. تعهدات اصلی می تواند به معنای رعایت قوانین و مقررات ایالتی مربوط به پروانه تجاری خاص یا رعایت شرایط قرارداد ساخت و ساز باشد. اگر طرف اصلی قرارداد نتواند شرایط قرارداد منعقد شده را تحویل دهد، بستانکار یا متقاضی اوراق قرضه حق دارد برای جبران خسارات و یا خسارات وارده، مطالبه ای را علیه اوراق قرضه مطرح کند. اگر این ادعا معتبر باشد، شرکت تضمین بازپرداخت را پرداخت می کند. این بازپرداخت نمی تواند بیش از مبلغ اوراق باشد. پس از آن، مشمولان حق بیمه می توانند مطالبات پرداخت شده را به شرکت تضمین کننده بازپرداخت کنند.

انواع ضمانت‌‌‌نامه را بشناسیم

ضمانت‌‌‌نامه انواع مختلفی دارد که بر حسب نیاز مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند. این ضمانت‌‌‌نامه‌‌‌ها را می‌‌‌توان به صورت زیر دسته‌‌‌بندی کرد:

۱٫ ضمانت‌‌‌نامه‌‌‌های قراردادی: این ضمانت‌‌‌نامه‌‌‌ها در قراردادهای ساختمان مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند و دارای انواع مختلفی هستند:

• ضمانت نامه مزایده: تحت این ضمانت‌‌‌نامه به بستانکار ضمانت داده می‌‌‌شود طرفی که در یک مزایده برنده می‌‌‌شود، قرارداد مزایده را امضا و ضمانت‌‌‌نامه اجرا ۱ را تهیه می‌‌‌کند.
• ضمانت نامه اجرا: تحت این ضمانت‌‌‌نامه به بستانکار تضمین داده می‌‌‌شود پروژه در زمان مشخص شده و طبق مفاد قرارداد، کامل می‌‌‌شود. اگر پیمانکار نتواند در زمان مشخص شده پروژه را به اتمام برسانند، ضامن موظف است پروژه را به اتمام رساند و هزینه اضافی استخدام یک پیمانکار دیگر را بپردازد. در صنعت ساخت و ساز، وجود ضمانت‌‌‌نامه‌‌‌های اجرا بسیار ضروری است زیرا سالانه تعداد زیادی از پیمانکاران ساخت و ساز، در اجرای تعهدات خود ناموفق هستند.
• ضمانت نامه پرداخت: این ضمانت‌‌‌نامه تضمین می‌‌‌کند که هزینه مواد اولیه و دستمزد کارگران پروژه، توسط پیمانکار پرداخت می‌‌‌شود.
• ضمانت نامه تعمیر: این ضمانت‌‌‌نامه تضمین می‌‌‌کند که مواد اولیه معیوب استفاده شده در ساختمان، جایگزین و عیوب ساختمان رفع شوند. معمولاً ضمانت‌‌‌نامه اجرا به مدت یک سال شامل ضمانت‌‌‌نامه تعمیر نیز است.
• ضمانت نامه تکمیل: این ضمانت‌‌‌نامه، ضامن تکمیل یک پروژه یا ساخت ساختمان است. این ضمانت‌‌‌نامه به منظور حفظ حقوق موسسات وام دهنده و اجاره دهندگان اموال به وجود آمده است.

۲٫ ضمانت‌‌‌نامه مجوز: این ضمانت‌‌‌نامه برای افرادی نیاز است که به منظور انجام فعالیتی خاص در یک شهر، نیاز به اخذ مجوز دارند. این ضمانت‌‌‌نامه‌‌‌ها ضمانت می‌‌‌کنند که شخص تضمین شده، تمام مقررات و قوانین مرتبط با فعالیتش را رعایت کند.

۳٫ ضمانت‌‌‌نامه مسئولان: معمولاً مسئولانی که انتخاب یا انتصاب می‌‌‌شوند باید این ضمانت‌‌‌نامه را تهیه کنند. ضمانت‌‌‌نامه مسئولان تضمین می‌‌‌کند که مسئولان در انجام وظایف خود و حفظ منافع ملی، نهایت صداقت را داشته باشند.

۴٫ ضمانت‌‌‌نامه‌‌‌های قضایی: این ضمانت‌‌‌نامه تضمین می‌‌‌کند که فرد تضمین شده از قوانین خاصی تبعیت می کند.

• ضمانت نامه امانت: این ضمانت‌‌‌نامه تضمین می‌‌‌کند شخصی که مسئول نگهداری از اموال دیگران است با نهایت صداقت، به وظایف خودش عمل کرده و تمام مسئولیت ناشی از آسیب این اموال را بر عهده می‌‌‌گیرد.
• ضمانت نامه دادگاه: این ضمانت‌‌‌نامه طراحی شده است تا از راهن ۱ در مقابل خسارتی که شخص تضمین شده نمی‌‌‌تواند اثبات کند وی از لحاظ قانونی مستحق جبران این خسارت از سوی راهن است، محافظت کند.

۵٫ ضمانت‌‌‌نامه فدرالی: این ضمانت‌‌‌نامه برای مراکزی مورد نیاز است که فعالیت‌‌‌های تجاری تولیدکنندگان، فروشندگان و شرکت‌‌‌های وارداتی را قانون گذاری می‌‌‌کنند. این ضمانت‌‌‌نامه، تضمین می کند که فعالیت‌‌‌های فرد یا طرف تضمین شده، مطابق با استانداردهای فدرال باشد. در صورت لغزش فرد یا طرف تضمین شده، مالیات و هزینه‌‌‌های اضافی توسط این ضمانت‌‌‌نامه قابل پرداخت است.

۶٫ ضمانت‌‌‌نامه متفرقه: این ضمانت‌‌‌نامه شامل تمام مواردی است که در ضمانت‌‌‌نامه‌‌‌های قبلی وجود ندارد.

تفاوت بیمه نامه و ضمانت‌‌‌نامه

بیمه نامه و ضمانت‌‌‌نامه از جهت نوع فایده ای که به جامعه می‌‌‌رسانند شباهت زیادی به هم دارند اما به صرف وجود این شباهت‌‌‌ها نمی‌‌‌توان آن‌‌‌ها را محصولات مالی مشابه تلقی کرد. از لحاظ اصول صدور، ضمانت‌‌‌نامه بیشتر شبیه عملیات بانکی است تا بیمه. ضمانت‌‌‌نامه به صورت یک اعتبار است که صلاحیت افراد را مورد ارزیابی قرار می‌‌‌دهد. به صورت تئوری می‌‌‌توان گفت که بیمه به صورت یک صندوق است که تعداد زیادی از افراد در معرض ریسک، عضو آن هستند و هنگامی که عضوی دچار زیان می‌‌‌شود این زیان توسط صندوق جبران می‌‌‌شود. مشارکت در صندوق توسط مطالعات اکچوئری و بر مبنای احتمال وقوع خسارت است. عامل احتمال تعیین می کند که چه مبلغی باید دریافت شود تا صندوق همچنان توانگر باقی بماند. در مقابل، در ضمانت‌‌‌نامه صادرکننده اوراق انتظار ندارد که خسارتی اتفاق بیفتد. تفاوت اساسی دیگری که بین بیمه نامه و ضمانت‌‌‌نامه وجود دارد در خصوص بازپرداخت خسارت است. ضامن تنها زمانی خسارت را پرداخت می‌‌‌کند که پیمانکار به تعهدات خود عمل نکرده باشد.

ضمانت‌‌‌نامه یک ابزار انتقال ریسک است که تمایل دارد ریسک مربوط به عدم موفقیت پیمانکار را از بین ببرد. پیمانکار برای آن که به کارفرما اطمینان بدهد که از عهده انجام تعهدات خود بر می‌‌‌آید باید با شخص ثالثی قرارداد ببندد که در ازای آن اطمینان از عملکرد وی تضمین شود. دلیل اصلی این که چرا ضمانت‌‌‌نامه توسط شرکت‌‌‌های بیمه صادر می‌‌‌شود این است که صادرکننده ضمانت‌‌‌نامه باید اعتبار مالی قابل قبولی داشته باشد. شایان ذکر است که کارمزد «حق بیمه» اوراق تضمین براساس هزینه ارائه خدمات است و سود بسیار کمی ایجاد می‌‌‌کند اما صادرکننده ضمانت‌‌‌نامه انتظار پرداخت خسارت را ندارد. هیچ فردی با دانستن این که احتمال زیادی وجود دارد که شخصی وام بانکی خود را بازپرداخت نکند وی را تضمین نمی‌‌‌کند. بانک‌‌‌ها نیز به صورت مشابه عمل می‌‌‌کنند و اگر معتقد باشند که فردی از عهده بازپرداخت وام بر نمی‌‌‌آید به وی وام نمی دهند. بانک‌‌‌ها در ازای پرداخت وام از وام گیرندگان وثیقه کافی دریافت می‌‌‌کنند تا اطمینان حاصل شود که آن‌‌‌ها از عهده بازپرداخت وام بر می‌‌‌آیند. این اصول در اوراق تضمین نیز وجود دارد و یک اصل اساسی برای درک تفاوت بین اوراق تضمین و سایر انواع بیمه ای است. بیمه، ریسک را بر مبنای این که چطور خسارت واقع شده را پوشش دهد، تحلیل می‌‌‌کند. تحلیل صادرکننده اوراق تضمین بر این مبناست که می‌‌‌تواند تضمین کند که ضمانت خواه قادر به انجام وظایف خود بر اساس قرارداد باشد.

۳- بررسی ضمانت نامه بیمه ای و ساز و کار پوشش ریسک های سیاسی؛ پژوهشکده بیمه، گروه پژوهشی عمومی بیمه

حراج اوراق قرضه

در مقدمه کمی در خصوص حراج اوراق قرضه صحبت کردیم می خواهیم بدانیم اوراق قرضه چیست؟ اوراق قرضه را میتوان به عنوان یک ابزار مالی در نظر گرفت. اما این ابزار مالی چه کاری انجام می دهد؟ افراد را قادر می سازد تا به نهادها و موسسات دولتی مثل بانکها و یا شرکت ها وجه نقد را وام بدهند. چگونه؟ به این صورت که موسسه ذکر شده یک نرخ سود تعیین شده جهت سرمایه گذاری در مدت مشخص اوراق قرضه به افراد پرداخت می نماید و در زمان انقضای اوراق قرضه مبلغ اصلی را برمی گرداند.اوراق قرضه (Bond) چیست؟

معاملات اوراق قرضه به دو صورت دولتی و یا شرکتی انجام می شود. خیلی ها آن را همانند جزئی اساسی و اصلی از سبد تجاری در نظر میگیرند چرا که به آن به عنوان یکی از راههایی بیان میشود که می توان همچون سایر آیتم های معاملاتی از نوسانات ارزش آن کسب سود کرد.

سود اوراق قرضه معمولا تغییر نمی کند و ثابت است اما چیزی که هست، شرایط بازار در خصوص فروش آن می تواند نوساناتی را در خرید آن ایجاد نماید. برای مثال نرخ بالای بهره جذابیت اوراق بهادار را برای سرمایه گذاران کمرنگ می کند. بین قیمت اوراق قرضه و همینطور نرخ بهره رابطه معکوس برقرار است.

همچنین برخی مواقع حراج اوراق قرضه در آمریکا جهت کمبود کسری بودجه انجام می گیرد. حراج اوراق قرضه توسط خزانه داری دولت آمریکا انجام می گیرد.

اوراق قرضه چند نوع دارد؟

اوراق قرضه را می توان از دسته سرمایه گذاریهای کم خطر دانست که دارای سود تعیین شده ای برای سرمایه گذاران می باشد.

این نوع سرمایه گذاری در جهان بسیار متداول است و برای هر دو طرف عرضه کننده و هم برای خریدار دارای سود و منفعت است.

بسیاری از نهادهای دولتی و کسب و کارها گاها با مشکلات مالی دست به گریبان هستند و برای رفع این مشکل اقدام به گرفتن وام می نمایند. یکی از راههای تامین کسری مالی عرضه اوراق قرضه است. در واقع کسی که اوراق قرضه خریداری می کند، پول خود را در اختیار ارائه دهنده اوراق قرضه (شخص حقیقی یا حقوقی) قرار می دهد و در قبال این خرید امتیازاتی به خریدار داده می شود که همان سود یا بهره است که در بازه های مختلف ماهانه و یا سالانه ارائه می گردد.

اوراق قرضه انواع مختلفی دارد:

1.اوراق قرضه دولتی: در این نوع عرضه، دولتها هستند که اقدام به انتشار اوراق قرضه می کنند. هرچه که یک کشور از ثبات اقتصادی بالاتری برخوردار باشد، ریسک و خطر این سرمایه گذاری پایینتر است. برای مثال اوراق قرضه آمریکا از امنیت بالایی جهت سرمایه گذاری برخوردار است.

1. نوع دیگری از اوراق قرضه توسط شهرداری ها صادر می گردد و عملیاتی است مزیتی که این نوع اوراق دارند این است که سود آن معاف از مالیات است. این نوع اوراق شامل هزینه های شهرسازی مانند ساخت مدرسه، بیمارستان، فرودگاه، خیابان و… می باشد.

1. اوراق قرضه دیگری که در مبحث حراج اوراق قرضه به آن می پردازیم، اوراق قرضه شرکتی است. این نوع اوراق قرضه توسط یک شرکت و یا هر نوع کسب و کار صورت می گیرد. این نوع اوراق قرضه در قیاس با اوراق قرضه دولتی دارای ریسک بالاتری است ولی معمولا سود بیشتری دارد و مالیات شامل آن می شود.

حراج اوراق قرضه ۳۰ ساله آمریکا یعنی چه؟

در ادامه مبحث bond auction ببینیم که حراج اوراق قرضه ۳۰ ساله آمریکا به چه مفهومی است؟

حراج اوراق قرضه در واقع بدهی خزانه ایالت متحده است که سررسید آن 30 سال دیگر است.

دولتها برای آنکه خسارت ناشی از وام گرفتن را جبران کنند (مبلغی که هزینه می شود به قصد پرکردن شکافی که بین مبلغ دریافتی مالیات و مبلغی که جهت تامین مجدد بدهی و یا افزایش دادن سرمایه وجود دارد) اقدام به انتشار حراج اوراق قرضه ۳۰ ساله می کنند.

کاری که سرمایه گذاران انجام می دهند، مقایسه میانگین نرخ حراج اوراق قرضه را با نرخ حراج اوراق قرضه دوره های قبلی با همان اوراق مورد قیاس قرار میدهند.

خزانه داری آمریکا مبلغ ، تاریخ و زمان حراج اوراق قرضه 30 ساله را اعلام می کند. اوراق قرضه ساله حدود هفته اول ماه اعلام می گردد و در هفته بعد از آن به حراج گذاشته میشود.

خبر bond auction چه تاثیری بر بازار فارکس دارد؟

چنانچه همگی می دانیم خبرها بسته به نوع خبر و عوامل تاثیرگذار بر بازار فارکس متفاوت هستند و باید همواره رصد و پیگیری شوند اینجا اما روی صحبتمان در خصوص خبر حراج اوراق قرضه می باشد که مورد علاقه تحلیلگر بنیادی ( فاندامنتال ) است.

برای مثال نشست FOMC می تواند تاثیر زیادی روی برخی از آیتمهای معاملاتی ازجمله طلا و دلار بگذارد . اما محور بحث ما bond auction می باشد. هرچه میزان بازدهی حراج اوراق قرضه بالاتر برود افزایش بالاتر قیمت دلار را در پی خواهد داشت.

چنانچه می دانیم بین ارزش اوراق قرضه یک کشور و ارز آن کشور رابطه مستقیم برقرار است.

دلار آمریکا به دلیل موقعیت حساسی که در اقتصاد دنیا دارد بویژه بازار فارکس منطقی است که بالا رفتن قیمت دلار، جفت ارزها و سایر کالاهای معاملاتی در بازار فارکس را تحت تاثیر خود قرار دهد.

سخن پایانی

حراج اوراق قرضه را در این مقاله بررسی کردیم. در توضیح آن گفتیم که زمانی که یک ارگان اعم از دولتی یا شرکتی حقیقی یا حقوقی نیاز به تامین مالی پیدا می کند اقدام به انتشار اوراق قرضه می نماید. بسته به آنکه کدام دولت و کدام شرکت واگذار کننده اوراق قرضه باشد میزان ریسک و خطر این نوع سرمایه گذاری متفاوت می باشد.
برای مثال اوراق قرضه آمریکا دارای ریسک کمتری است چرا که آمریکا به عنوان یک وام گیرنده بسیار کم خطر تلقی می شود. بسیاری از سرمایه گذاران نرخ بهره 30 ساله خزانه داری را نشان از آن می دانند که وضعیت بازار حراج اوراق قرضه گسترده است.
معمولا اگر تقاضا برای حراج اوراق قرضه بیشتر باشد نرخ بهره آن کاهش می یابد و چنانچه تقاضا برای آن کاهش یابد در اینصورت نرخ بهره برای آن افزایش می یابد.
با امید به آنکه این مقاله مورد توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد نظرات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک گذارید. در نظر داشته باشید که مشاورین بروکر نیکس از طریق چت آنلاین آمادگی ارائه مشاوره به شما عزیزان در اسرع وقت را دارند.

آشنایی با اوراق قرضه

سلام. با قسمتی دیگر از سری مقالات آموزشی آکادمی ترید دکتر رضا رضایی در خدمت شما عزیزان هستیم. همانطور که از عنوان این مقاله آموزشی نیز مشخص است، در این بلاگ کاربردی قصد داریم به بررسی تعریف و مفهوم اوراق قرضه بپردازیم و تمامی نکات مهمی که باید به عنوان یک معامله‌گر در مورد این اوراق و شاخص‌های مربوطه بدانید را نیز مورد ارزیابی قرار دهیم. پس از این که شما معامله‌گران عزیز در این مقاله با اوراق قرضه آشنا شده و دید کاملی نسبت به آن پیدا کردید، در سری مقالات آموزشی بعدی به بررسی بسیاری از تغییرات و شاخص‌های بازار که به نوسانات قیمت و بازدهی اوراق قرضه مرتبط هست نیز خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

اوراق قرضه

همانطور که در مقالات قبلی نیز اشاره کردیم، در صورتی اوراق قرضه (Bond) چیست؟ که قصد دارید آموزش فارکس را به صورت جدی دنبال کرده و در نهایت به یک معامله‌گر خبره در بازارهای جهانی تبدیل شوید، باید در کنار یادگیری تحلیل‌های تکنیکال با بسیاری از مفاهیم و مطالب مربوط به تحلیل‌های فاندامنتال نیز آشنایی پیدا کنید تا بتوانید درک درستی از وضعیت بازار پیدا کنید. به طور کلی یکی از مهم‌ترین پارامتر‌هایی اوراق قرضه (Bond) چیست؟ که باید برای تحلیل و ارزیابی وضعیت سنتیمنت بازار در نظر داشته باشید وضعیت اوراق قرضه و شاخص‌های مربوط به آن می‌باشد.

اگر بخواهیم به طور خلاصه اوراق قرضه و مفهوم آن را شرح دهیم می‌توان گفت اوراق قرضه نوعی بدهی با بهره‌ی نسبتا کم است که توسط یک شرکت یا دولت برای تامین سرمایه مورد نیاز خود از سرمایه‌گذاران منتشر می‌شود. به عبارت ساده‌تر این اوراق یک سند هستند که بین یک دولت یا شرکت که نیاز به وام دارند و سرمایه‌گذاران بسته می‌شود و وام گیرنده متعهد می‌شود که وام دریافتی را در یک تاریخ مشخص پرداخت کرده و بهره‌ یا سود مشخصی را نیز به صورت مداوم یا در انتهای سررسید به سرمایه‌گذاران بپردازد.

چند اصطلاح مهم

هنگامی که در سایت‌ها جست و جو می‌کنید یا اعداد و ارقام مختلف را در اخبار و نمودار‌ها می‌بینید ممکن است کلمات یا اصطلاحاتی را ببینید که با معنا و مفهوم آن‌ها آشنایی نداشته باشید. در ادامه برخی از این کلمات و اصطلاحات را معرفی می‌کنیم:

• Maturity: همنطور که گفتیم اوراق قرضه یک نوع وام است که باید در یک زمان معین توسط دولت یا شرکت دریافت کننده‌ی آن پس داده شود. به این زمان بازپرداخت پول که از همان ابتدای انتشار اوراق مشخص است تاریخ سررسید یا Maturity گفته می‌شود. (سررسید اوراق ممکن است از چند ماه تا بیش از 30 – 40 سال باشد.)
• Yield: این عبارت به معنای بازدهی می‌باشد. بهره اوراق قرضه خود یکی از مهم‌ترین پارامتر‌هایی است که باید به نمودار آن توجه ویژه‌ای داشته باشید.
• Coupon: به بهره یا سود‌هایی که دارندگان اوراق در طی زمان‌های مشخصی دریافت می‌کنند کوپن گفته می‌شود.
• Convertible Bonds: برخی از اوراق قرضه که توسط شرکت‌ها صادر می‌شوند این قابلیت را دارند که پس از مدتی آن را به سهام شرکت صادرکننده تبدیل کنید که به آن‌ها اوراق Convertible Bonds یا قابل تبدیل گفته می‌شود.

نکته: شاید برایتان سوال شده باشد که چه تفاوتی بین اوراق قرضه و سهام یک شرکت وجود دارد؟ همانطور که گفتیم اوراق نوعی بدهی هستند که شرکت یا دولت به شما دارد و باید پول شما و سودش را در زمان‌های مشخص به شما پرداخت کند. اما زمانی که شما سهام یک شرکت را می‌خرید شما در حقیقت در یک بخشی از ارزش شرکت را در اختیار دارید و تمامی سود و زیان حاصل از فعالیت، به عنوان یک مالک دارایی شامل حال شما می‌شود. بنابراین در صورتی که شرکت به هر دلیلی با مشکل مواجه شده و ورشکست اوراق قرضه (Bond) چیست؟ شود باید در ابتدا از تمام دارایی‌های مانده قرض‌ها یا اوراق خود را تسویه کرده و سپس به سهام‌داران خود بپردازد.

انواع اوراق قرضه

به طور کلی شما می‌توانید اوراق قرضه را به سه دسته کلی تقسیم‌بندی نمایید که این سه دسته عبارت است از:

• اوراق قرضع دولتی: اوراقی که برای تامین سرمایه مورد نیاز برای صورت‌حساب‌های دولت مورد استفاده قرار می‌گیرند. اصطلاحا به اوراقی که سررسید آن‌ها کمتر از یک سال باشد Treasury Bills، اگر بین 1 تا 10 سال باشد Treasury Note و اگر بیش از 10 سال باشند Treasury Bond گفته می‌شود.
• اوراق قرضه شهرداری: این اوراق توسط ایالت‌ها، شهر‌ها و … صادر شده و جهت تامین سرمایه مورد نیاز عملیات‌های مختلف مانند ساخت مدرسه، بیمارستان و … مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• اوراق قرضه شرکتی: این اوراق توسط شرکت‌های مختلف برای تامین سرمایه مورد نیازشان چاپ شده و با توجه به این که ریسک بالا‌تری دارند می‌توانند بهره یا سود بهتری را به سرمایه‌گذاران بپردازند.

تفاوت اوراق قرضه و مشارکت در چیست؟

همانطور که گفتیم دولت یا شرکت صادر کننده اوراق وظیفه دارد علاوه‌بر اصل پول شما که در سررسید مشخص پرداخت می‌شود، سود‌هایی را به صورت مداوم به شما پرداخت نماید که این امر در ایران از نظر شرعی مورد پذیرش نیست. بنابراین در ایران به جای اوراق قرضه از اوراق مشارکت استفاده می‌شود. تفاوت این دو اوراق در این است که در اوراق مشارکت فرد سرمایه‌گذار، پول خود را در قالب مشارکت در اختیار شرکت، کارخانه و … قرار می‌دهد تا سود دریافت کند. همچنین اوراق مشارکت فقط برای طرح‌های مشخصی صادر می‌شود.

مطالب مرتبط با این قسمت از سری مقالات آموزشی آکادمی دکتر رضا رضایی نیز در همین قسمت به پایان می‌رسد. در قسمت بعدی به بررسی یکی دیگر ار مفاهیم کاربردی دنیای معامله‌گری خواهیم پرداخت.

به خاطر داشته باشید که ریسک انجام معامله توسط تمامی مطالب آموزشی این وب‌سایت تماما به عهده کاربران یا معامله‌گران می‌باشد.

اوراق قرضه چیست؟

بسیاری از ما برای خرید لوازمی همچون خودرو، لوازم منزل و … توان مالی نداشته و برای خرید آن باید وام دریافت کنیم. همان طور که ما برای خرید لوازم مورد نیاز خود پول قرض می کنیم، کسب و کارها نیز همین روال را برای تامین امور مالی شرکت طی می کنند که تحت عنوان اوراق قرضه شناخته می شود. حال اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه نوعی سرمایه گذاری محسوب می شود که در آن سرمایه گذار به نهاد و یا شخص حقیقی پول قرض داده و قرض گیرنده تعهد می دهد که وجه مورد نظر را در زمانی تعیین شده و همراه با سود دوره ای آن بازپرداخت کند.

اوراق با درآمد ثابت و یا همان اوراق قرضه، با هدف تامین مالی پروژه ها و سایر فعالیت های دولتی همچون شهرداری انتشار پیدا می کند. توجه به این نکته اهمیت دارد که ناشر اوراق تنها به دلیل تامین امور مالی این اوراق را منتشر نکرده و بلکه امکان دارد برای شرکت و سایر سازمان ها این اوراق را منتشر خواهد کرد.

در نتیجه می توان گفت که حتما ناشر، بانی نمی شود. انتشار اوراق با هدف تامین مالی شرکت و نهادها، نسبت به فروش سهام آن ها انتخاب مناسب تری است. زیرا صاحبان اوراق برعکس سهامداران، صاحبان شرکت به حساب نمی آیند و از این رو نمی توانند در امور شرکت دخالت کنند.

به طور کلی می توان گفت که دارندگان اوراق با درآمد ثابت، طلبکار شرکت شمرده شده و این اوراق روشی برای سرمایه گذاری مطمئن محسوب می شود و در اصل دارندگان اوراق به شرکت صادر کننده اوراق، مبلغی را به عنوان قرض داده و در قبال آن شرکت تعهد می دهد تا در طول زمان وام بهره ای به شما پرداخت کند.

انواع

اوراق قرضه دولتی

دولت ها به منظور تامین مالی پرداخت لیست حقوق، برنامه ها و خصوصا پرداخت صورتحساب ها اوراق صادر می نمایند. این نوع اوراق در کشورهایی همچون آمریکا، از جمله امن ترین سرمایه گذاری ها محسوب می شود. ولی در مقابل در کشورهای در حال توسعه این اوراق دارای ریسک بالاتری است.

اوراق قرضه شهرداری

اوراق شهرداری به منظور پرداخت هزینه و یا تامین عملیات پروژه ها به وسیله کشورها، شهرها و مناطق گوناگون صادر می گردد. معمولا شهرداری هنگامی اقدام به صدور اوراق می نمایند که به پولی بالاتر از پول بدست آمده از جمع آوری مالیات ها نیاز داشته باشند و برای اجرای پروژه هایی همچون ساخت مدرسه، بیمارستان، خیابان، نیروگاه، فرودگاه و … این اوراق را انتشار داده و از وامی را از مردم می گیرند.

اوراق قرضه شرکتی

این دسته از اوراق به منظور گسترش کسب و کار و همچنین تامین مالی مربوط به آن صادر می گردد ولی ریسک اوراق قرضه شرکتی ریسک بالاتر و سود بیشتری اوراق قرضه (Bond) چیست؟ در مقایسه با اوراق دولتی دارد.اگر به دنبال راه اندازی کسب و کار هستید پیشنهاد می کنیم حتما مقاله مشاوره کسب و کار رایگان را بخوانید.

اصطلاحات

موعد سررسید: اوراق قرضه هر کدام طول عمری دارند و با توجه به نوع این اوراق طول عمر آن می تواند بین 1 ماه تا 50 سال ادامه داشته باشد.

فراخوانی: اوراق فراخوانی بدین معناست که شرکت صادر کننده اوراق به محض این که اوراق خود را مطالبه کند، به آن پرداخت می شود. یعنی شرکت پیش از سررسید اوراق می تواند اوراق قرضه خود را بازخرید نماید.

امکان فروش: ویژگی امکان فروش این امکان را به به فروشنده می دهد که پیش از سررسید موعد اوراق، مانند فراخوانی آن را پیش خرید نماید. برای این کار فروشنده از قبل باید برنامه ریزی کند و نمی توان به یکباره اقدام به این کار کرد.

اوراق تضمین شده: در صورتی که اوراق به وسیله یک وثیقه تضمین شده باشد، به آن اوراق قرضه تضمین شده می گویند. این نوع اوراق مختص شرکت هایی هستند که توان پرداخت پوشش اوراق قرضه را داشته و در هنگام ورشکستگی شرکت، دارایی های شرکت به به شخص خریدار اوراق پرداخت می شود.

اوراق قابل تبدیل: در برخی مواقع می توان این اوراق را تبدیل به سهام شرکت صادر کننده اوراق نمود. هنگامی که این اوراق صادر می گردد، دقیقا قیمت و زمان تبدیل آن به سهام را می توان مشخص کرد.

اوراق تضمین نشده: این اوراق به وسیله وثیقه تضمین نخواهد شد. تنها تضمین اوراق قرضه تضمین نشده، اعتبار آژانس صادر کننده اوراق و شرکت می باشد. این اوراق به دلیل اعتبار نیازی به تضمین ندارند.

ویژگی اوراق قرضه

دارنده اوراق قرضه در اصل بستانکار شرکت می باشد. وی به عنوان بستانکار می تواند اصل مبلغ و بهره اوراق قرضه (Bond) چیست؟ آن را دریافت کند و در سند قرارداد حقوق وی تعیین شده است. این افراد هیچ گونه مالکیتی در شرکت نداشته و از بابت سود سهام مبلغی که به سهامدار پرداخت گردد، دریافت نخواهد کرد.

این اوراق سررسید مشخصی دارد. برخی از اوراق قرضه در یک مقطع زمانی مشخص سررسید شده و برخی دیگر به مرور سررسید می گردند. در صورتی که ناشر این اوراق ورشکست شود، صاحبان اوراق قرضه در دریافت اصل سرمایه بر صاحبان سهام تقدم دارند.

برخی از شرکت ها جهت ایجاد انگیزه و جذابیت بیشتر در سرمایه گذاران به انتشار اوراق قرضه اقدام می کنند. به عنوان مثال امکان دارد شرکت، ساختمان و یا زمین خود را برای اوراق قرضه وثیقه قرار دهند.

تفاوت اوراق قرضه با سهام در چیست؟

اوراق قرضه همچون سهام، نوعی سرمایه به شمار می رود. ولی تفاوت این دو با یکدیگر این است که سهام در واقع وام محسوب نمی شود و نوعی مالکیت در شرکت می باشد و میزان بازدهی آن به میزان سود شرکت وابسته است.

به همین دلیل، سهام پرنوسان تر و پرریسک تر بوده و سود سهام هم به کارکرد یک شرکت مرتبط است. از طرفی اوراق معمولا نرخ ثابتی دارد. برخی از اوراق شامل نرخ شناوری می باشند یعنی نرخ بهره آن ها با توجه به شرایط بازار تنظیم می گردد.

مزایا و معایب اوراق قرضه

خرید اوراق قرضه نیز همچون اوراق بهادار ریسک پایینی دارد و نوعی وام به شرکت محسوب می شود. در نتیجه دارنده پول می تواند بابت دریافت سود خود به صورت ماهانه و یا سالانه مطمئن شود. یعنی شما در صورتی که برای شرکت مشکلی مالی نیز رخ دهد، دارنده اوراق قرضه سود خود را پرداخت کرده و هیچ خطری متوجه وی نیست.

همچنین در صورتی که شرکت ورشکست شود، دارندگان اوراق قرضه اولین نفری هستند که در صف بدهی های شرکت قرار داشته و اصل سرمایه خود را به همراه سود آن دریافت می کنند. در واقع در هنگام ورشکستگی شرکت دارندگان اوارق کمترین ضرر را خواهد دید.

ولی باید بگوییم که دارندگان اوراق قرضه هیچ گونه حق رای و یا تصمیم گیری در امور شرکت نداشته و تنها حکم وام دهنده به شرکت را دارند و نمی توانند در مسائل مربوط به شرکت دخالت کنند. همچنین در صورتی که شرکت سودی کند هیچ مبلغی به آن ها تعلق نمی گیرد و این افراد تنها سود اوراق قرضه تعیین شده خود را دریافت می نمایند.

این اوراق را چگونه تهیه کنیم؟

اوراق قرضه را می توان از طریق پذیره نویس دریافت کنید. معمولا پذیره نویسی به شکل مذاکره و گاهی به شکل رقابتی می باشد. در پذیره نویسی مذاکره ای، پذیره نویسان و مدیریت شرکت وضعیت شرکت و بازار را بررسی کرده و سپس تصمیمی در مورد انتشار اوراق اتخاذ می کنند. محدودیتی برای خریداران وجود نداشته و هر فرد می تواند با توجه به سرمایه خود هر چقدر که توانایی دارد، اوراق خریداری نماید.