ارزش گذاری سهام بورس چیست؟
ارزش گذاری سهام بورس یا ارزشیابی سهام بورس مهمترین وظیفه هر سرمایه گذار در بازار بورس می‌باشد.
اگر سرمایه گذار بخواهد در بازار بورس موفق شده و ماندگار شود، باید خود قادر باشد تا ارزش واقعی سهام را پیدا کند.
بخاطر وجود فاکتورهای متنوع، روشهای مختلفی هم برای ارزش گذاری سهام بورس وجود دارد که برخی از این فاکتورها عبارتند از:
- تنوع جایگاه سرمایه گذاران شرکت مثل سهامداران عمده، سهامداران خرد، مالکان اصلی شرکت، بستانکاران، مشتریان و …
- اطلاعات در دسترس از شرکت مثل داراییهای شرکت، سود شرکت، درآمدهای شرکت، هزینه‌های شرکت و …
- نوع شرکت و محصولات و خدمات آن مثل شرکتهای تولیدی، شرکتهای خدماتی، شرکتهای پیمانکاری، شرکتهای سرمایه گذاری و …
- عمر شرکت و مراحل فعالیت آن مثل شرکتهای تازه تاسیس، شرکتهای رشدی، شرکتهای بالغ، شرکتهای در حال انحلال و …
وجود چنین فاکتورهایی باعث شده تا روش‌ها و رویکردهای خاصی برای ارزش گذاری سهام بورس، در هر شرکت وجود داشته باشد.
برای رسیدن به ارزش واقعی سهام، ارزش گذاری سهام هر شرکت باید با استفاده از بهترین روش ممکن و مناسب انجام شود.
رویکردهای ارزش گذاری سهام بورس
در اغلب موارد، ارزش گذاری سهام بورس و شرکتهای بورسی بر اساس ۵ دیدگاه زیر انجام می‌شود:
- ارزیابی بر اساس داراییها شرکت
- ارزیابی بر اساس هزینه تاسیس مجدد داراییها
- ارزیابی بر اساس دیدگاه سودآوری شرکت
- ارزیابی بر اساس تنزیل جریان‌های نقدی شرکت
- ارزیابی بر اساس معیارهای مقایسه‌ای شرکتها
در رویکرد دارایی محور، بیشتر در پی محاسبه ارزش داراییهای شرکت به ازاری هر سهم هستیم.
در رویکرد دوم تلاش میکنیم هزینه تاسیس مجدد یک شرکت با امکاناتی مشابه را، مبنای ارزشیابی قرار دهیم.
در ارزش گذاری سهام بورس، ارزیابی بر اساس سودآوری شرکتها، متمرکز بر تخمین سود سالهای آتی شرکت می‌باشد.
رویکرد چهارم به دنبال محاسبه آثار درآمدی احتمالی منابع پولی و نقدی شرکت در آینده است.
معیارهای مقایسه‌ای هم پی‌گیر مقایسه چند شرکت مشابه بر اساس معیاری خاص مثل نسبت P/E هستند.
ارزش اسمی سهام یا Par Value
ارزش اسمی سهام همان قیمتی است که برای یک برگه سهم شرکت، در اساسنامه آن در نظر گرفته شده است.
در حال حاضر طبق قانون تجارت ایران، ارزش اسمی هر سهم یک شرکت بورسی، برابر با ۱۰۰۰ ریال یا یکصد تومان می‌باشد.
همچنین بر اساس قانون تجارت، ارزش اسمی هر برگه سهام شرکت سهامی عام در ایران، نمی‌تواند بیش از ۱۰٫۰۰۰ ریال یا یک‌هزار تومان باشد.
برای ارزش گذاری سهام بورس و محاسبه ارزش اسمی هر سهم یک شرکت باید مبلغ کل سرمایه آن را تقسیم بر تعداد سهام آن نماییم.
مثلا شرکت سایپا مبلغ ۳۹,۲۶۶,۶۷۵,۰۰۰,۰۰۰ میلیارد ریال سرمایه داشته و تعداد ۳۹,۲۶۶,۶۷۵,۰۰۰ میلیارد برگه سهم دارد.
پس با تقسیم مبلغ سرمایه ۳۹,۲۶۶,۶۷۵,۰۰۰,۰۰۰ ریالی بر تعداد سهام ۳۹,۲۶۶,۶۷۵,۰۰۰ برگه، به ارزش اسمی هر برگه سهام سایپا در ۱۰۰۰ ریال یا یکصد تومان خواهیم رسید.
باید بخاطر داشته باشیم که ارزش اسمی هر سهم با قیمت تابلوی آن متفاوت است.
مثلا ارزش اسمی سهام سایپا ۱۰۰ تومان است، در حالیکه قیمت امروز تابلوی آن بیش از ۳۷۴ تومان می‌باشد.
ارزش دفتری سهام یا Book Value
ارزش دفتری هر سهم همان ارزش داراییهای شرکت بر اساس خالص قیمت درج شده آنها در ترازنامه می‌باشد.
پس برای رسیدن به ارزش دفتری صحیح و به روز هر سهم باید همه داراییهای شرکت به قیمت روز در ترازنامه شرکت محاسبه شوند.
در غیر اینصورت همواره ارزش دفتری هر سهم با ارزش اسمی آن برابر خواهد بود که این یک اشتباه محاسباتی می‌باشد.
ارزش بازار سهام یا Market Value
ارزش بازار سهام در حقیقت همان قیمت روز و روی تابلوی قیمتها است که هر لحظه هم تغییر می‌کند.
ارزش بازار هر سهم، نتیجه تعاملات خریداران و فروشندگان سهم در بازار می‌باشد و انعکاسی از رفتار نیروهای عرضه و تقاضا است.
ارزش بازار یا قیمت تابلوی هر سهم، معیار خوبی برای مقایسه، تشخیص و انتخاب سهم در بازار بورس می‌باشد.
ارزش ذاتی سهام یا Intrinsic value
ارزش ذاتی سهام هر شرکت مبین تحلیل تمام ابعاد مالی یک شرکت می‌باشد.
برای ارزش گذاری سهام بورس و محاسبه ارزش ذاتی هر سهم باید اطلاعات مختلفی را در شرکت مورد بررسی قرار دهیم از قبیل؛
- اوضاع دارایی، بدهی و سرمایه شرکت در ترازنامه.
- وضعیت سود و زیان، درآمدها و هزینه‌های شرکت در صورت سود و زیان.
- اوضاع سودآوری شرکت طی سالهای آتی.
برای محاسبه ارزش ذاتی هر سهم اول باید بدانیم سودهای آینده شرکت به احتمال زیاد چقدر خواهند بود.
سپس ارزش فعلی تک‌تک سودهای آتی شرکت را محاسبه نماییم.
در آخر هم باید این مقدار را با معیارهایی مثل انتظارات سود سرمایه‌گذاران در بازار یا قیمت فعلی سهم مقایسه نماییم.
ارزش جایگزینی سهام یا Replacement Value
یکی از روشهای ارزش گذاری سهام بورس شرکتها این است که ببینیم اگر در حال حاضر بخواهیم شرکت مشابهی تاسیس نماییم، چقدر باید هزینه کنیم.
این روش هم به نوعی مشابه همان روش تقویم داراییهای شرکت است، اما بیشتر متمرکز بر هزینه تاسیس مجدد داراییهای شرکت است.
استفاده از این روش به تنهایی فایده چندانی ندارد اما ابزار خوبی در کنار سایر روشهای ارزیابی می‌باشد.
با محاسبه ارزش جایگزینی سهام چند شرکت، مبنای خوبی برای مقایسه آنها در دست خواهیم داشت.
ارزش انحلال یا ارزش تصفیه‌ای Liquidation Value
روش ارزش گذاری سهام بورس شرکتهای در شرف تعطیلی متفاوت است.
چنانچه فرض کنیم شرکتی در حال انحلال است، باید پس از پرداخت همه بدهی‌های آن، مانده داراییهای شرکت را، بین سهامداران آن تقسیم کنیم.
ارزش هر برگه سهم در چنین اوضاعی، بیانگر ارزش مانده یا خالص داراییهای شرکت به ازای هر برگه سهم است که به آن ارزش تصفیه‌ای سهام گفته می‌شود.
چون طبق قانون تجارت، در صورت انحلال هر شرکت، ابتدا باید دین طلبکاران ادا شود و در انتها مانده داراییهای شرکت متعلق به سهامداران خواهد بود.
خالص ارزش ذاتی دارایی یا (Net Asset Value (NAV
در بررسی و ارزش گذاری سهام بورس شرکتهای سرمایه گذاری، که ارزش جایگزینی چیست؟ خود مستقیما کالا یا خدماتی تولید نمی‌کنند، باید NAV یا ناو آنها محاسبه شود.
چون عوامل مختلفی در تعیین ارزش سهام و مقدار درآمدها و سود سازی آتی آنها دخالت دارند که عبارتند از؛
- ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام شرکت
- خالص ارزش افزوده سهام بورسی شرکت
- خالص ارزش افزوده سهام غیر بورسی شرکت
- ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌های شرکت
- خالص سود و زیان حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها
- سود سهام تقسیمی یا دریافتی DPS سهام تحت مالکیت
مجموعه این چند عامل باید با هم جمع شده و نتیجه کل تقسیم بر تعداد سهام شرکت شود.
عدد حاصل، خالص ارزش داراییهای هر سهم شرکت یا NAV هر سهم شرکت سرمایه‌گذاری خواهد بود.
ارزش گذاری سهام بورس با روشهای مختلفی انجام می‌شود که برای هر شرکت خاص، باید روش مختص آن شرکت را اتخاذ شود.
انواع ارزش های اندازه گیری در حسابداری
انواع ارزش های اندازه گیری در حسابداری بدین شرح می باشند:
ارزش جاري:
ارزش جاري دربرگيرنده سه نگرش متفاوت است كه عبارتند از :
– ارزش ورودي (بهاي جايگزيني)،
– ارزش خروجي (خالص ارزش فروش) و
– ارزش اقتصادي (ارزش فعلي جريانهاي نقدي مورد انتظار از كاربرد مستمر دارايي و فروش نهايي آن توسط مالك فعلي).
در برخي موارد از قبيل ارزشيابي سرمايه‌گذاري در اوراق بهادار نرخ‌بندي شده، سه نگرش فوق‌الذكر به‌مبالغ تقريباً نزديك به‌هم منجر مي‌شوند و تفاوت آنها كم بوده ارزش جایگزینی چیست؟ و ناشي از هزينه‌هاي انجام معامله است. در ساير حالات همچون ارزيابي داراييهاي ثابت مشهود خاص واحد تجاري، تفاوت بين مقياسهاي مختلف ارزش جاري احتمالاً بااهميت خواهد بود.
بايد قاعده مشخص و معقولي براي انتخاب يكي از مقياسهاي مختلف اندازه‌گيري ارزش جاري دراختيار داشت. معيار ” ارزش براي واحد تجاري ” چنين قاعده‌اي را به دست مي‌دهد. طبق اين قاعده، ارزش جاري برابر اقل ” بهاي جايگزيني جاري دارايي و مبلغ بازيافتني ” آن تعيين مي‌گردد.
” مبلغ بازيافتني ” دارايي بالاترين ارزشي است كه مالك فعلي دارايي مي‌تواند بدان دست يابد و برابر خالص ارزش فروش دارايي يا ارزش اقتصادي آن، هركدام بيشتر است، مي‌باشد. ” ارزش براي واحد تجاري ” را مي‌توان نوعي به‌هنگام‌كردن بهاي تاريخي با استفاده از قاعده سنتي “بهاي تمام شده يا كمتر ” دانست.
در مورد داراييها، ارزش جاري مناسب طبق قاعده ” ارزش براي واحد تجاري ” انتخاب مي‌شود. قاعده مزبور، دارايي را درصورت بالاتر بودن مبلغ بازيافتني، به جاي بهاي تمام‌شده تاريخي، به بهاي جايگزيني ارزيابي مي‌كند مشروط به آنكه جايگزيني دارايي توجيه‌پذير باشد. اگر جايگزيني دارايي قابل توجيه نباشد، دارايي به مبلغ بازيافتني ارزيابي مي‌شود. كاربرد قاعده ” ارزش براي‌واحد تجاري ” در مورد بدهيها چندان ضرورتي ندارد چرا كه ارزشهاي مختلف بدهي، همگي به يك ارزش واحد ختم مي‌شوند.
تعاريف برخی از اصطلاحات فوق :
مبلغ بازيافتني : خالص ارزش فروش يا ارزش اقتصادي يك دارايي، هركدام که بيشتر است.
بهاي جايگزيني: عبارت است از مخارجي كه بايد براي خريد يا ساخت يك قلم موجودي كاملاً مشابه تحمل شود.
خالص ارزش فروش: عبارت است از بهاي فروش (بعد از كسر تخفيفات تجاري ولي قبل از تخفيفات مربوط به تسويه حساب) پس از كسر:
الف . مخارج براوردي تكميل، و
ب. مخارج براوردي بازاريابي، فروش و توزيع.
ارزش اقتصادي : ارزش فعلي خالص جريانهاي نقدي آتي ناشي از کاربرد مستمر دارايي ازجمله جريانهاي نقدي ناشي از واگذاري نهايي آن.
ارزش منصفانه : مبلغي است كه خريداري مطلع و مايل و فروشنده‌اي مطلع و مايل مي‌توانند در معامله‌اي حقيقي و در شرايط عادي، يك دارايي را در ازاي مبلغ مزبور با يكديگر مبادله كنند.
بهاي جايگزيني مستهلک شده : عبارت است از بهاي ناخالص جايگزيني يک دارايي (يعني بهاي جاري جايگزيني يک دارايي نو با توان خدمت‌دهي مشابه) پس از کسر استهلاک مبتني بر بهاي مزبور و مدت استفاده شده از آن دارايي.
بهاي تمام شده : مبلغ وجه نقد يا معادل نقد پرداختي و يا ارزش منصفانه ساير مابه‌ازاهايي كه جهت تحصيل يك دارايي در زمان تحصيل يا ساخت آن واگذار شده است
نسبت P/E چیست؟ نکات ضروری در مورد P/E در بورس
در بازار بورس اصطلاحات زیادی وجود دارند که آشنایی با آنها و به کار بردنشان برای هر معامله‌گر بورس ضروری است. یکی از رایج‌ترین اصطلاحات در بازار بورس، نسبت P/E است. امکان ندارد شما در بورس حضور داشته باشید و چیزی در مورد P/E نشنیده باشید. همواره جملاتی در مورد بالا بودن، پایین بودن یا استاندارد بودن P/E سهام به‌گوش می‌رسد. ما هم امروز در این مقاله قصد داریم بگوییم نسبت P/E چیست، چه انواعی دارد و کاربرد P/E در بورس چیست. پس تا انتها همراه ما باشید.
نسبت P/E چیست؟
نسبت P/E، اصطلاحاً نسبت قیمت بر سود سهم است. در این نسبت، P قیمت هر سهم یا Price و E درآمد هر سهم یا Earning Per Share است.
مفهوم نسبت P/E چیست؟
نسبت P/E می‌تواند یکی از معیارهای مهم در معاملات سهام باشد. نسبت قیمت به سود شاخص مهمی است که بازده و ریسک سهام را منعکس می‌کند که به آن نسبت سود بازار به قیمت نیز می‌گویند. نسبت P/E به سهامداران نشان میدهد که با خرید یک سهم، چند سال طول می‌کشد تا سرمایه اولیه آنها بازگردد. به طور کلی، نسبت P/E نشان میدهد سرمایه‌گذاران حاضرند چند ریال به ازای یک ریال سود برای آن سهم بپردازند. بدین صورت، به نسبت P/E ، ضریب سهم نیز گفته می‌شود.
در نسبت P/E قیمت سهم را بر سود آن تقسیم می‌کنند تا ارزندگی سهم مشخص شود. به عبارت دیگر، این نسبت بیان می‌کند که به ازای قیمت هر سهم، سهامداران انتظار چه میزان سودی دارند و یا این که سهامداران حاضرند به ازای هر واحد افزایش در سود سهم، چه میزان سرمایه به آن اختصاص دهند.
ما در دوره آموزش بورس در مشهد، نه‌تنها کاربرد P بر E و نحوه مشاهده‌ی آن از طریق تابلوی معاملات را آموزش می‌دهیم، بلکه صفر تا صد آموزش بورس ارزش جایگزینی چیست؟ را از مبتدی تا پیشرفته آموزش خواهیم داد تا به‌خوبی از نسبت P/E برای پیدا کردن نمادهای مناسب استفاده کنید. شرکت در این دوره برای هر فعال حوزه بورس ضروری است. یکی از دوره‌های دیگر در حوزه بورس، که می‌تواند کمک زیادی به شما بکند، دوره آنلاین آموزش تابلو خوانی است که صفر تا صد تابلو خوانی بورس را به شما آموزش خواهد داد.
EPS چیست؟
EPS (Earning Per Share) در زبان فارسی به معنای سود به ازای هر سهم است؛ اجازه بدهید یک نگاه اجمالی بر EPS بیندازیم.
کلمه EPS به معنای درآمد هر سهم است. وقتی که شما کل درآمد یک شرکت را در پایان سال مالی بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنید در واقع EPS آن شرکت را محاسبه کرده‌اید. برای مثال فرض کنید شرکتی توانسته است در پایان سال ۱۰۰ میلیون ریال سود کسب کند و تعداد سهام آن شرکت نیز یک میلیون سهم است. در نتیجه EPS آن شرکت برابر است با ریال100=100.000.000/1.000.000.
نسبت پی بر ای در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان میدهد. به این معنی که یک سرمایه‌گذار حاضر است به ازای هر یک ریال بازدهی که بدست می‌آورد، چند ریال پرداخت کند.
فرمول محاسبه EPS چیست؟
سود هر سهم (EPS) = سود خالص پس از کسر مالیات برای دوره جاری / تعداد سهام موجود در سهام عادی. سود هر سهم می‌تواند به سرعت به ما در درک تفاوت‌های توانایی شرکتهای با اندازه‌های مختلف در کسب درآمد برای سهامداران کمک کند. به عبارت دیگر، اگر بتوانید درجه خاصی از اطمینان در مورد تغییرات سود آتی شرکت داشته باشید، می‌توانید هنگام سرمایه گذاری در مورد تغییرات قیمت سهام قضاوت نسبتاً قابل اعتمادی داشته باشید.
مفهوم P/E در بورس چیست؟
در بورس نیز مفهوم کلی P/E شبیه به همین مثال است. مثلاً فرض کنید شرکتی در حال حاضر ۲۰۰ تومان قیمت دارد و EPS که برای سال جاری پیش بینی کرده است، برابر با ۵۰ تومان است. برای محاسبه P/E این شرکت قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم میکنیم ۴=۲۰۰/۵۰.
اینجا نیز P/E برابر ۴ به این معنی است که سرمایه گذاران بورس حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سودی که این شرکت دارد ۴ ریال پرداخت کنند.
انواع P/E در بورس
P/E تحلیلی:
نام دیگر P/E تحلیلی، برآوردی یا پیشتاز است. این نوع با استفاده از روش های حرفه‌ای و با در نظر گرفتن عواملی مثل نرخ بهره بانکی، نرخ رشد سود شرکت، تورم و… بدست می‌آید. که ما در دوره آموزش بورس به طور کامل محاسبه P/E تحلیلی را آموزش می‌دهیم.
P/E دنباله رو:
این نوع از P/E ساده‌ترین نوع آن است. نحوه ارزش جایگزینی چیست؟ محاسبه آن این‌گونه است که قیمت روز سهم بر میزان سود هر سهم در 12 ماه اخیر تقسیم شده و عدد بدست آمده P/E آن سهم است.
P/E میانگین:
در P/E میانگین نیز قیمت سهام به روز محاسبه می‌شود اما این نوع EPS از میانگین سود محقق شده 6 ماه گذشته و EPS پیش بینی شده ۶ ماه آینده تشکیل می‌شود. البته این نوع P/E ممکن است در بازه چند سال هم مورد محاسبه قرار گیرد که در این صورت می‌بایست قیمت هر سهم را در آخرین روز سال مالی بر سود محقق شده به ازای هر سهم در همان سال مالی تقسیم کنیم و عدد حاصل ارزش جایگزینی چیست؟ P/E همان سال سهم خواهد بود. سپس از P/E های سال های محاسبه شده میانگین می‌گیریم.
تفاوت نسبت P/E تحلیلی و P/E دنباله رو
P بر E از نوع دنباله رو، عددی است که در حال حاضر برای یک سهم وجود دارد، اما P/E تحلیلی عددی است که ما انتظار داریم سهم به آن برسد!
زمانی که P/E یک سهم بالاست، نشان دهنده این است که بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد کند. حال اگر انتظار درست باشد زمانی که سود شرکت زیاد شود، مخرج فرمول محاسبه P/E نیز بزرگ شده و در نتیجه نسبت P/E سهم مجدداً متعادل می‌شود.
حال اگر P/E یک سهم پایین باشد، نشان دهنده این است که بازار انتظار دارد در آینده سود آن شرکت کاهش پیدا کند. اگر انتظار بازار درست باشد، وقتی سود شرکت کم شود، مخرج فرمول محاسبه P/E کم می‌شود و در نتیجه نسبت P/E مجدداً متعادل می‌شود.
P/E یک ابزار مناسب برای ارزش گذاری یک شرکت است اما یادتان باشد که به تنهایی کافی نیست.
روش های ارزش سنجی سهام
- ارزش بازار
- ارزش دفتری
- ارزش جایگزینی
- جریان نقد آزاد FCF
- نسبت پی به ای (P/E)
برای خرید سهم فقط به P/E توجه نکنید!
یکی از اشتباهات رایجی که سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای مرتکب می‌شوند خرید سهام فقط به این دلیل که پی به ای آن بالا یا پایین است. توجه داشته باشید که ارزش سنجی سهام فقط با توجه به شاخص‌های آسانی مثل P/E کوتاه فکری و مبتدی بودن شخص معامله گر را مشخص می کند.
نسبت P/E منفی چیست؟
با مشاهده تابلوهای معاملاتی سایت سازمان بورس (TSETMC)، P/E های منفی زیادی را می‌توانید ببینید. منفی بودن P/E به این معناست که این سهام زیانده می‌باشند. نسبت P/E منفی به این معناست که شرکت دارای سود منفی (ضرر) است یا در حال از دست دادن پول است.
P/E بالا به چه معناست؟
بعضی مواقع پی بر ای بالا ممکن است به معنی این باشد که قیمت سهام بیشتر از ارزش آن است، اما این معنی را نمی‌دهد که بعداً به سرعت پایین بیاید.
زمانی که شما 120 تومان پول در بانک دارید و سود بانکی این مبلغ 20 درصد باشد، میزان سودی که به شما پس از یک سال تعلق می‌گیرد 24 تومان است. بر اساس محاسبات انجام شده P/E این سرمایه‌گذاری 6 می‌باشد. حال اگر قیمت یک سهم 1820 تومان و میزان سود هر سهم 120 تومان باشد طبق روش محاسباتی، p.e این سرمایه گذاری 15.1 می‌باشد.
یعنی سودی که از فعالیت اقتصادی این شرکت به شما می‌رسد از سود بانکی کمتر است. چنانچه آن شرکت بتواند در آینده رشد سودآوری داشته باشید این نسبت کمتر خواهد شد اما در غیر اینصورت ممکن است پس از مدتی قیمت سهم شروع به کاهش نماید.
نکاتی بـرای تازه واردان به بورس
سهامدار باشید و در بورس، هیجانی عمل نکنید؛
- داشتن صف خرید و هجوم نقدینگی دلیلی برای خرید یک سهم نیست و باید براساس ارزش قیمت آن سهم تصمیم گیری نمایید.
- همه تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذارید و برای خود سبد سهام در صنایع مختلف غذایی، نفتی، صنعتی و… تشکیل دهید.
- برای کاهش ریسک سرمایه گذاری از مبالغ کم شروع کنید و پس از کسب تجربه و آموزش دیــدن به تدریج سرمایه خود را افزایش دهید.
- با سرمایه غیر لازم خود وارد بازار بورس شوید.
- برای سرمایه گذاری در بورس، ضروریات زندگی خود مانند خانه ، ماشین و… را نفروشید.
- حتماً برای خود حد سود و ضرر تعیین کنید.
- برای خود مشخص کنید که تا چه قیمتی ضرر را می‌پذیرید و تا چه قیمتی سود می‌برید.
- از معاملات زیاد و احساسی اجتناب کنید؛ تنها سود از معاملات زياد نصیب کارگزاری ها و دولت می‌شود و بیشترین ضرر نصیب معامله گران می‌گردد.
- سعی کنید اولویت خرید را با عرضه های اولیه و سهام های کم ریسک قرار دهید. با این کار علاوه بر کاهش ریسک، احتمال افزایش دارایی شما بیشتر می گردد.
- خرید و فروش سهام را به صورت چند مرحله ای در ساعات مختلف انجام دهید.
- به دلیل نوسان قیمت و احتمال افزایش یا کاهش قیمت، خرید و فروش خود را در چند مرحله انجام دهید تا ریسک شما کاهش یابد.
سخن نهایی
در این مقاله سعی کردیم مفهوم P/E را در بورس به‌طورکامل توضیح داده و با معرفی انواع آن و نکات مهم پیرامون نسبت P بر E، کاملاً برای شما مشخص کنیم که مفهوم P/E چیست. شما برای یادگیری بیشتر و عمیق‌تر در بورس، و به منظور این‌که یک معامله‌گر حرفه‌ای در بورس باشید، می‌توانید در دوره آموزش بورس در مشهد پارسیان بورس شرکت کنید. در این دوره صفر تا صد معامله‌گری در بورس آموزش داده می‌شود و از این نظر یک دوره کامل است.
تجدید ارزیابی چیست و چرا شرکت ها باید نسبت به تجدید ارزیابی اقدام نمایند ؟
تجدید ارزیابی به بیان ساده به معنی به روز کردن ارزش دارایی های شرکت ها است .
در صورت وجود شرایط تورمی ، ارزش منصفانه داراییهای غیر پولی به طور قابل ملاحظه ای نسبت به مبالغ دفتری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی آن افزایش یافته که این امر خصوصیت کیفی مربوط بودن اطلاعات و در نتیجه مفید بودن اطلاعات مندرج در صورتهای مالی را کاهش می دهد.
موضوع تجدید ارزیابی از چه زمانی مطرح شد ؟
موضوع تجدید ارزیابی داراییهای غیر پولی که به بهای تمام شده تاریخی در صورتهای مالی منعکس می گردد، ابتدا در کشورهای پیشرفته صنعتی و در دورانهایی که تورم کم سابقه ای بر اقتصاد آنها حاکم بوده است مطرح گردید و به تدریج به گونه ای اختیاری توسط واحد های تجاری این کشورها مورد عمل قرار گرفته است. با وجود ناسازگاری این نحوه عمل با مفاهیم زیربنای نظام بهای تمام شده تاریخی ، محافل حرفه ای این کشورها در برخوردی عمل گرایانه با موضوع ، نسبت به انتشار استانداردهایی در این زمینه اقدام کرده اند.
آیا در ایران استاندارد هایی در زمینه تجدید ارزیابی وضع شده است ؟
استاندارد های حسابداری ایران در صورت رعایت ضوابط مربوط به تناوب تجدید ارزیابی ، انتخاب دارایی جهت تجدید ارزیابی و مشخصات ارزیاب ، تجدید ارزیابی دارایی غیر پولی را مجاز می داند. درصورت اتخاذ روش تجدید ارزیابی ، پس از شناخت اولیه یک قلم دارایی غیر پولی در صورتهای مالی(به بهای تمام شده )، این قلم باید به مبلغ تجدید ارزیابی یعنی ارزش جایگزینی چیست؟ ارزش منصفانه دارایی در تاریخ تجدید ارزیابی پس از کسر استهلاک انباشته مبتنی بر مبلغ تجدید ارزیابی ، نمایش یابد. پس از انجام تجدید ارزیابی ، استهلاک انباشته قبلی حذف و مبلغ تجدید ارزیابی ، از هر نظر جایگزین ناخالص مبلغ دفتری قبلی آن دارایی خواهد شد .
ضوابط تجدید ارزیابی
ضوابطی در ارتباط با تناوب تجدید ارزیابی ، انتخاب دارایی جهت تجدید ارزیابی ، تعیین مبلغ تجدید ارزیابی و مشخصات ارزیاب در ادامه ارائه می شود که به مفید بودن اطلاعات مربوط به اقلام تجدید ارزیابی شده کمک می کند.
تناوب تجدید ارزیابی
تناوب تجدید ارزیابی به تغییرات ارزش منصفانه دارایی تجدید ارزیابی شده بستگی دارد.
چنانچه ارزش منصفانه دارایی ارزش جایگزینی چیست؟ تجدید ارزیابی شده ، تفاوت با اهمیتی با مبلغ دفتری آن داشته باشد ، تجدید ارزیابی بعدی ضرورت دارد . به موجب استاندارد های حسابداری در شرایط کنونی این تفاوت معمولا در دوره تناوب 3یا 5 ساله ایجاد می شود .البته در مورد سرمایه گذاریها ، دوره تناوب تجدید ارزیابی 1 سال است .
انتخاب دارایی جهت تجدید ارزیابی
هرگاه یک قلم از داراییهای غیر پولی ارزیابی شود، تجدید ارزیابی تمام اقلام طبقه ای که دارایی مزبور به آن تعلق دارد ، الزامی است . یک طبقه دارایی غیر پولی به گروهی از داراییهای با ماهیت و کاربرد مشابه در عملیات واحد تجاری اطلاق می گردد.نمونه هایی از طبقات داراییهای غیرپولی عبارتند از :زمین ، ساختمان ، ماشین آلات و تجهیزات ، کشتی ها ، هواپیماها ، وسایل نقلیه ، اثاثیه و منصوبات ، تاسیسات ، حق اختراع ، حق تالیف ، سرقفلی محل کسب ، علائم و نامهای تجاری ، حق امتیاز ، هزینه های تاسیس و ….
تعیین مبلغ تجدید ارزیابی
مبلغ تجدید ارزیابی دارایی غیر پولی بلند مدت عبارت از ارزش منصفانه آن در تاریخ تجدید ارزیابی است . ارزش منصفانه معمولا ارزش بازار دارایی با توجه به کارکرد فعلی آن است .اگر تعیین ارزش بازار غیر ممکن باشد ، می توان از بهای جایگزینی مستهلک شده استفاده نمود.
بهای جایگزینی مستهلک شده عبارت است از بهای جایگزینی جاری ارزش جایگزینی چیست؟ یک دارایی نو پس از کسر استهلاک مبتنی بر بهای مزبور و مدت استفاده شده از آن دارایی.
مشخصات ارزیاب
تجدید ارزیابی داراییهای غیرپولی ، باید توسط ارزیابان مستقل و دارای صلاحیت حرفه ای انجام شود .
در ضمن چنانچه واحد تجاری ارزیابان با صلاحیتی در استخدام خود داشته باشد ، استفاده از این ارزیابان به شرط آنکه نتایج کار آنها مورد تائید ارزیابان مستقل قرار گیرد بلامانع خواهد بود .
ثبت حسابداری مازاد تجدید ارزیابی به چه صورت است ؟
در اولین نوبت تجدید ارزیابی دو حالت زیر ، متصور است :
الف. مبلغ تجدید ارزیابی بیش از مبلغ دفتری باشد.
افزایش مبلغ دفتری در نتیجه تجدید ارزیابی (درآمد غیر عملیاتی تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی ) مستقیما تحت عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت و در ترازنامه به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه طبقه بندی می شود و در صورت سود و زیان جامع نیز انعکاس می یابد.
در نوبتهای بعدی تجدید ارزیابی با افزایش مبلغ دفتری ، همچون تجدید ارزیابی نوبت اول برخورد می شود. حال اگر با کاهش مبلغ دفتری روبرو باشیم ، این کاهش باید از مانده مازاد تجدید ارزیابی مربوط به همان دارایی به حساب مازاد تجدید ارزیابی بدهکار و در صورت سود وزیان جامع ( به عنوان یک کاهش ) انعکاس یابد و باقیمانده به عنوان هزینه شناسایی شود.
ب. مبلغ تجدید ارزیابی کمتر از مبلغ دفتری باشد.
کاهش مبلغ دفتری در نتیجه تجدید ارزیابی به عنوان هزینه شناسایی می شود.
در نوبتهای بعدی تجدید ارزیابی با کاهش مبلغ دفتری ، همچون تجدید ارزیابی نوبت اول برخورد می شود. حال اگر با افزایش مبلغ دفتری روبرو باشیم، این افزایش تا میزان هزینه قبلی شناسایی شده در رابطه با همان دارایی باید به عنوان درآمد به سود و زیان دوره منظور شود و باقیمانده تحت عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت می شود.
با استفاده از یک مثال و دو فرض کلیه حالات ممکن در تجدید ارزیابی داراییها ارائه می شود.
مثال) شرکت آلفا زمینی را به مبلغ 1.000.000 ریال خریداری نموده است .
فرض اول. مبلغ تجدید ارزیابی زمین در نوبت اول 1.100.000 ریال می باشد. ثبت تجدید ارزیابی زمین به شکل زیر خواهد بود :
. مازاد تجدید ارزیابی زمین 100.000
در تجدید ارزیابی نوبت دوم، دو حالت به شرح زیر ممکن است رخ بدهد:
حالت 1. مبلغ تجدید ارزیابی زمین 1.300.000 ریال باشد. در این حالت ثبت تجدید ارزیابی زمین به شکل زیر است:
. مازاد تجدید ارزیابی زمین 200.000
حالت 2. مبلغ تجدید ارزیابی زمین 800.000 ریال باشد، دراین حالت ثبت تجدید ارزیابی زمین به شکل زیر است:
مازاد تجدید ارزیابی زمین 100.000
. زمین (1.100.000-800.000) 300.000
فرض ب. مبلغ تجدید ارزیابی زمین در نوبت اول 900.000 ریال می باشد. ثبت تجدید ارزیابی زمین به شکل زیر خواهد بود:
در تجدید ارزیابی نوبت دوم ، دو حالت به شرح زیر ممکن است رخ دهد:
حالت 1. مبلغ تجدید ارزیابی زمین 700.000 ریال باشد. در این حالت ثبت تجدید ارزیابی زمین به شکل زیر است:
حالت2 . مبلغ ارزیابی زمین 1.200.000 ریال باشد، در این حالت ثبت تجدید ارزیابی زمین به شکل زیر است:
. مازاد تجدید ارزیابی زمین 200.000
افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی به چه صورت است ؟
افزایش سرمایه به طور مستقیم ، ازمحل مازاد تجدید ارزیابی که به عنوان یک درآمد غیر عملیاتی تحقق نیافته در سرفصل حقوق صاحبان سهام منعکس شده، مجاز نیست و انتقال تمام یا بخشی از مازاد به سود انباشته با تحقق درآمد مزبور تنها در موارد زیر صورت می گیرد:
الف.برکناری یا فروش دارایی مربوط.
در این صورت مانده حساب مازاد تجدید ارزیابی به طور کامل به سود انباشته منتقل می شود.
ب. به موازات استفاده از دارایی مربوط توسط واحد تجاری
مبلغ مازاد تحقق نیافته معادل تفاوت بین استهلاک مبتنی بر مبلغ تجدید ارزیابی دارایی و استهلاک مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی آن خواهد بود. ازآنجا که کاربرد روش تجدید ارزیابی توسط برخی از واحدهای تجاری موجب می گردد این واحدهای تجاری در مقایسه با واحدهایی ارزش جایگزینی چیست؟ ارزش جایگزینی چیست؟ که از روش تجدید ارزیابی استفاده نکرده اند، سود آوردی کمتری نشان دهند و از طرفی کاهش سود در اثر تجدید ارزیابی در حسابها منظور شده است ، از حساب مازاد تجدید ارزیابی خارج و مستقیما به حساب سود انباشته منظور می شود تا بدین ترتیب سود قابل تخصیص تحت تاثیر تجدید ارزیابی قرار ارزش جایگزینی چیست؟ نگیرد.
نکته: هرگاه واحدهای تجاری صرفا مایل به ارائه اطلاعات در مورد ارزش منصفانه داراییهای غیر پولی از طریق یادداشتهای توضیحی باشند، پیروی از ضوابط فوق الزامی است.
مثال) شرکت الف در 1391/01/01 تجهیزاتی را به مبلغ 5.000.000 ریال خریداری نموده است این تجهیزات به روش خط مستقیم طی 10 سال مستهلک می گردد. تجهیزات مذکور در 1393/01/01 به مبلغ 10.000.000 ریال تجدید ارزیابی شده، در 1397/01/01 به مبلغ 6.000.000 ریال فروخته می شود. ثبت مربوط به خرید، تجدید ارزیابی و فروش تجهیزات به شکل زیر می باشد:
1391/01/01 . ثبت خرید تجهیزات:
. وجوه نقد 5.000.000
1391/12/29. ثبت استهلاک تجهیزات:
هزینه استهلاک تجهیزات (10/5.000.000) 500.000
. استهلاک انباشته تجهیزات 500.000
1392/12/29. ثبت استهلاک تجهیزات:
هزینه استهلاک تجهیزات 500.000
. استهلاک انباشته تجهیزات 500.000
1393/01/01 .ثبت تجدید ارزیابی تجهیزات:
تجهیزات (10.000.000-5.000.000) 5.000.000
استهلاک انباشته 1.000.000
. مازاد تجدید ارزیابی تجهیزات 6.000.000
مانده حسابهای تجهیزات و استهلاک انباشته تجهیزات در 1393/01/01 به شرح زیر است:
استهلاک انباشته تجهیزات
1393/12/29 . ثبت استهلاک تجهیزات و انتقال از حساب مازاد به سود انباشته معادل استهلاک اضافی:
هزینه استهلاک تجهیزات 1.250.000
. استهلاک انباشته تجهیزات 1.250.000
مازاد تجدید ارزیابی تجهیزات(1.250.000-500.000) 750.000
. سود انباشته 750.000
تا 1396/12/29 دو ثبت فوق، هرساله تکرار می شوند. در این زمان حسابهای استهلاک انباشته تجهیزات و مازاد تجدید ارزیابی تجهیزات به شرح زیراست :
مازاد تجدید ارزیابی تجهیزات
استهلاک انباشته تجهیزات
1397/01/01 . ثبت فروش تجهیزات و انتقال از حساب مازاد به سود انباشته :
وجوه نقد 6.000.000
استهلاک انباشته تجهیزات 5.000.000
. سود حاصل از فروش تجهیزات 1.000.000
مازاد تجدید ارزیابی تجهیزات 3.000.000
. سود انباشته 3.000.000
1.000.000=(10.000.000-5.000.000)-6.000.000=ارزش دفتری تجهیزات – مبلغ فروش=سود حاصل از فروش تجهیزات
تفاوت حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی و حسابداری مبتنی بر ارزش بازار (ارزش منصفانه) چیست؟
حسابداری بر مبنای بهای تمام شده تاریخی و حسابداری بر مبنای ارزش بازار یا ارزش منصفانه، دو روش برای ثبت قیمت یا ارزش دارایی است. بهای تمام شده تاریخی هزینه اولیه دارایی را اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که ارزش منصفانه، ارزش فعلی دارایی در بازار را اندازه‌گیری می‌کند.
روش مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی
روش مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی یک روش حسابداری است که در آن داراییهای ذکر شده در صورتهای مالی شرکت بر مبنای قیمتی که در ابتدا برای خرید آنها پرداخت شده، ثبت شده‌اند.
بر اساس استاندارد حسابداری شماره ۱۱ داراییهای ثابت مشهود، يک قلم دارايی ثابت مشهود كه واجد شرايط شناخت به عنوان دارايی باشد، بايد به بهای تمام شده اندازه‌گيری شود. این روش بر مبنای معاملات قبلی شرکت است و محافظه کارانه، آسان برای محاسبه و قابل اعتماد است.
با این حال، بهای تمام شده تاریخی یک دارایی ممکن است ارتباط خود با ارزش آن دارایی در آینده را از دست بدهد. چنانچه شرکتی یک ساختمان را چند دهه پیش خریداری کرده باشد، ارزش بازار فعلی ساختمان می‌تواند بیشتر از رقم ثبت شده در حسابها باشد.
به عنوان مثال، فرض کنید شرکت الف ۵۰ سال پیش چندین ساختمان در تهران به قیمت ۵ میلیون تومان خریداری کرده است. اکنون، ۵۰ سال بعد، یک ارزیاب املاک و مستغلات پس از بررسی ساختمان‌ها نتیجه می‌گیرد که ارزش بازار مورد انتظار آنها ۵ میلیارد تومان است. با این حال، اگر این شرکت از اصول حسابداری بهای تمام شده تاریخی استفاده کند، هزینه مالکیت ثبت شده در ترازنامه ۵ میلیون ریال باقیمانده است. بسیاری ممکن است احساس کنند که ارزش داراییهای شرکت به طور دقیق در دفاتر منعکس نمی‌شود. با توجه به این اختلاف، برخی از حسابداران هنگام گزارش صورتهای مالی داراییها را به ارزش بازار (ارزش منصفانه) ثبت می‌کنند.
روش مبتنی بر ارزش بازار (ارزش منصفانه)
روش مبتنی بر ارزش بازار یک روش حسابداری است که دارایی یا بدهی را به قیمت بازار فعلی در صورتهای مالی ثبت می‌کند. این روش همچنین به عنوان حسابداری ارزش منصفانه شناخته شده است. در ارزش جایگزینی چیست؟ این رویکرد شرکتها برای گزارش داراییها و بدهی‌های خود از قیمت تخمینی پولی که آنها در صورت فروش داراییها دریافت می‌کنند یا از تعهداتشان کاهش می‌یابد، استفاده می‌کنند. هدف حسابداری بر مبنای ارزش بازار ارائه اطلاعات مالی دقیق‌تر و مرتبط‌تر است.
برای مثال شرکت ب ۵۰ سال پیش چندین ساختمان در تهران به قیمت ۵ میلیون تومان خریده است. آنها اکنون مطابق با ارزش بازار ۵ میلیارد تومان ارزش دارند. اگر شرکت از اصول حسابداری مبتنی بر ارزش بازار استفاده کند، بهای این دارایی در ترازنامه تا ۵ میلیارد تومان افزایش می‌یابد تا ارزش آن را در بازار امروز دقیق‌تر بازتاب دهد.
مشکلات استفاده از روش مبتنی بر ارزش بازار
مشکلات این روش زمانی بروز می‌کند که قیمت‌های بازار به طور ناگهانی تغییر کند، مشابه اتفاقی که در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ در ایالات متحده به وقوع پیوست که منجر به وقوع رکود بزرگ شد. در سالهای قبل از بحران مالی، شرکتها و بانک‌ها از حسابداری مبتنی بر ارزش بازار استفاده می‌کردند که باعث افزایش عملکرد اندازه‌گیری‌ها برای شرکتها شد.
با افزایش قیمت داراییهای شرکتها به دلیل رونق بازار مسکن، منافع حاصل شده به خاطر استفاده از این روش محاسبه به عنوان درآمد خالص شناسایی شد. اما با وقوع بحران قیمت املاک به سرعت کاهش یافت. ناگهان، ارزش شرکتها به شدت سقوط کرد و همه سرزنش‌ها متوجه روش مبتنی بر ارزش بازار شد.
بنابراین زمانی که نوسانات شدید و غیرقابل پیش‌بینی در قیمتها رخ میدهد، حسابداری مبتنی بر ارزش بازار دقیق نخواهد بود. در مقابل، با حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی، بهای داراییها ثابت باقی می‌ماند که می‌تواند در بلندمدت اندازه‌گیری دقیق‌تری از ارزش شرکت را نشان دهد.
دیدگاه شما