سرمایه گذار فرشته

از نوآوری خود ، ارزش بدست آورید ۲۱ آذر ۱۳۹۶

۸ تفاوت سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه گذار فرشته

یافتن سرمایه گذار برای کسب‌وکارها اصلا کار آسانی نیست؛ مخصوصا برای کسب‌وکارهایی که در ابتدای مسیر خود هستند. اما برای رسیدن به اهداف کسب‌وکارتان در نهایت نیاز به سرمایه دارید. بسته به این که شرکت شما در چه مرحله‌ای قرار دارد، ممکن است به دنبال جذب سرمایه از سرمایه گذار خطرپذیر ( Venture Capitalist ) و یا سرمایه گذار فرشته ( Angel Investor ) باشید. در ادامه‌ی این مقاله از پی‌پینگ به تفاوت های سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه گذار فرشته می‌پردازیم و در انتهای این نوشته می‌توانید با توجه به نیاز خود اقدام به جذب سرمایه از یکی از آن‌ها کنید.

تفاوت‌های سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه گذار فرشته

سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه‌ گذار فرشته هر دو ارگان‌هایی هستند که پول خود را در کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری می‌کنند. هر دوی این سرمایه گذاران سعی دارند با محاسبه‌ی درصد مطمئنی از ریسک و انتظار یک بازگشت سرمایه‌ی امن اقدام به سرمایه‌گذاری کنند. پس تفاوت سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه گذار فرشته در چیست؟ شما با درک این تفاوت‌ها می‌توانید با خیال راحت‌تر و منطقی‌تر به دنبال سرمایه‌گذار بگردید. در ادامه با چند تا از مهم‌ترین این تفاوت‌ها می‌پردازیم.

تفاوت‌ VC و انجل اینوستور در نوع کارکرد

یکی از تفاوت سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه گذار فرشته در پولی است که برای سرمایه‌ گذاری استفاده می‌کنند. سرمایه گذار خطرپذیر یک شخص یا شرکت حقوقی است که برای سرمایه گذاری در شرکت‌های کوچک، معمولا از پول‌هایی که با شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بزرگ و سودهای بازنشستگی روی‌هم گذاشته‌اند اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند. در اصل این شرکت‌ها از پول خودشان برای سرمایه‌ گذاری استفاده نمی‌کنند.

در مقابل، سرمایه گذار فرشته، یک سرمایه گذار معتبر است که از پول خودش برای حمایت کسب‌وکارهای نوپا استفاده می‌کند. این سرمایه گذارها برای فعالیت نیاز به حداقل سرمایه (مثلا یک میلیون دلار در خارج از کشور) و حداقل درآمد سالانه هستند. بسیاری از سرمایه گذاران فرشته، جزء خانواده و دوستان بنیان‌گذاران کسب‌وکارهای کوچک هستند.

هدف اصلی سرمایه گذاران فرشته، بیش‌تر کمک به کسب‌وکارهای نوپا است تا بتوانند رشد کنند و سود آنی و شخصی سرمایه گذار ملاک کم اهمیت‌تری است. در نتیجه شرایط پیشنهادی این نوع سرمایه گذاری می‌تواند منطقی‌تر از شرایط سرمایه‌ گذاری خطرپذیر باشد.

تفاوت‌ در هویت سرمایه گذاران

سرمایه گذاران فرشته افرادی هستند سرمایه گذار فرشته که به دنبال سرمایه گذاری با سرمایه‌ی شخصی خودشان هستند. خیلی از آن‌ها افراد موفق اقتصادی هستند که می‌خواهند از کسب‌وکارهای مورد علاقه‌ی خود حمایت کنند. در مقابل آن‌ها، سرمایه گذاران خطرپذیر، شرکت‌های سرمایه گذاری‌اند و با اعتباری که دارند سرمایه‌ی افراد و ارگان‌ها را جمع‌آوری می‌کنند و در صنایعی که در حال رشد و بالندگی‌اند سرمایه گذاری می‌کنند. این تفاوت در هویت سرمایه گذاران ارتباط تنگاتنگی با تفاوت در پول سرمایه گذاران دارد؛ به این معنی که چون سرمایه گذاران فرشته بیش‌تر افرادی هستند که برای علاقه و با سرمایه‌ی شخصی خود کار می‌کنند، نسبت به سرمایه گذاران VC ریسک کم‌تری نیز می‌کنند. در عوض VCها به دلیل هویت سرمایه گذاری و منابع مالی که دارند می‌توانند درصدهای بالاتری از ریسک را نیز تجربه کنند.

تفاوت‌ سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه گذار فرشته در زمان شروع سرمایه گذاری

سرمایه گذاران خطرپذیر و سرمایه‌ گذاران فرشته در بازه‌های زمانی مختلفی روی شرکت‌ها سرمایه گذاری می‌کنند. گزینه‌ای که شما نیاز دارید بسته به این که در میانه‌ی مسیر هستید یا تازه می‌خواهید شروع کنید متفاوت است. سرمایه‌ گذاران پر خطر ترجیح می‌دهند در کسب‌‌وکارهایی سرمایه گذاری کنند که بخش مهمی از مسیر را طی کرده‌اند؛ به این شکل ریسک سرمایه گذاری آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. در سوی دیگر سرمایه گذاران فرشته بیش‌تر روی شرکت‌هایی سرمایه گذاری می‌کنند که تازه شروع به کار کرده‌اند. آن‌ها به حوزه‌هایی ورود می‌کنند که به آن علاقه دارند و امیدوارند شرکت مورد نظر در آن رشد می‌کند، حتی اگر هنوز داده‌ای مبنی بر سود‌آور بودن آن شرکت نداشته باشند. به همین دلیل سرمایه گذاران فرشته بیش‌تر از سرمایه گذاران VC ریسک می‌کنند. شما برای شروع شرکت خود می‌توانید از سرمایه‌گذاران فرشته استفاده کنید و در ادامه برای گسترش کار و افزایش سرمایه‌ی شرکت از سایر سرمایه گذارها و VCها استفاده کنید.

تفاوت‌ در میزان سرمایه گذاری – مقایسه سرمایه گذار خطرپذیر و فرشته

یکی دیگر از تفاوت های سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه‌ گذار فرشته میزان پولی است که قصد سرمایه گذاری دارند. سرمایه‌ گذاران پرخطر مبلغ بیش‌تری نسبت به سرمایه گذاران فرشته صرف می‌کنند. (میانگین سرمایه گذاری VCها در آمریکا ۱۱.۷ میلیون دلار است.) از طرفی میانگین سرمایه گذاری فرشته در آمریکا 330 هزار دلار است. به طور کلی میزان سرمایه گذاری پر خطر تقریبا ۱۰ برابر سرمایه گذاری فرشته انجام می‌شود.

تفاوت‌ سرمایه گذار فرشته و VC در انتظار بازگشت سرمایه

انتظارات بازگشت سرمایه نیز در این دو نوع سرمایه گذاری متفاوت است. معمولا سرمایه گذاران پرخطر انتظار بالاتری برای بازگشت سرمایه‌ی خود دارند. سرمایه گذاران پر خطر به دنبال بازدهی ۲۵ تا ۳۵ درصد سرمایه است و سرمایه گذاران فرشته ممکن است به بازدهی ۲۰ تا ۲۵ درصدی راضی باشند.سرمایه گذار فرشته

تفاوت‌ در مداخلات سرمایه گذار در کسب‌وکار

هر دو نوع سرمایه گذار با کسب مالکیت بخشی از سهام،‌ میزانی از دسترسی به تصمیم‌گیری‌ها و کنترل جهت‌گیری‌های شرکت را نیز خواهند داشت. طبیعی است وقتی این شرکت‌ها قصد سرمایه گذاری در یک ارگانی را دارند می‌خواهند با نظارت و ورد به حوزه‌‌ی مدیریت شرکت سودآوری آن را افزایش دهند. سرمایه گذاران خطرپذیر ممکن است از شما بخواهند که یک کرسی هیئت مدیره را به آن‌ها اختصاص دهید. در عوض سرمایه گذاران فرشته بیش‌تر در نقش مشاور عمل می‌کنند و شما را در اداره‌ی شرکت یاری می‌کنند. سرمایه گذاران فرشته در ایجاد ارتباطات با مشاوران حقوقی، حساب‌داران، بانک‌ها و سایر عوامل همکاری می‌کنند تا به شما در تصمیم گیری کمک کنند.

تفاوت‌ سرمایه گذار خطرپذیر و سرمایه گذار فرشته در مدت سرمایه گذاری

معمولا سرمایه گذاران خطرپذیر مدت بیش‌تری سهام‌داری می‌کنند. سرمایه گذاران فرشته بعد از یک یا دو سال خارج می‌شوند در صورتی‌ که سرمایه گذاران خطرپذیر حداقل ۱۰ سال قبل از خارج شدن با شرکت همراه هستند.

در نهایت کدام را انتخاب کنیم؟

برای انتخاب سرمایه گذار بهتر است مجموعه‌ای از عوامل ذکر شده در بالا را در نظر بگیرید. قبل از اقدام به جذب سرمایه در مورد شرایط هریک از سرمایه گذاران و موقعیت فعلی کسب‌وکارتان به اندازه‌ی کافی تحقیق کنید. در جلساتی که با سرمایه گذاران می‌گذارید به آن‌ها نقشه‌ی کسب‌وکار، طرح‌ها و صورت‌های مالی، استراتژی‌های بازاریابی و تحلیل بازار را نشان دهید. هم‌چنین باید مشخص کنید به دنبال چه مبلغی هستید، تا به حال چه مقدار روی شما سرمایه گذاری شده و برنامه‌ی شما برای استفاده از این افزایش سرمایه چیست؟

سرمایه گذار فرشته چیست؟

«سرمایه گذاری فرشته» نوعی سرمایه گذاری عادلانه است. سرمایه گذار فرشته شخصی است با سرمایه­‌ی خالص بالا که از سرمایه‌­ی شخصیِ خود برای سرمایه گذاری استفاده می‌کند و برای این سرمایه گذاری تنها به تصمیمات خود متکی است.

سرمایه گذاران معمولا به‌امید رسیدن به سود، در کسب‌وکار شما سرمایه گذاری می­‌کنند (به‌صورت خرید سهام)؛ برای همین نه‌تنها کسب‌وکار شما را با افزایش سرمایه­ حمایت می­‌کنند، بلکه تجربه و دانش خود را نیز در راستای کسب موفقیت در اختیار شرکت شما قرار می‌دهند.

آنها می‌­توانند به‌تنهایی سرمایه گذاری کنند یا در قالب سندیکا (گروهی از فرشته‌­ها) این کار را انجام بدهند. هر سرمایه گذار فرشته­‌ به حوزه­‌ی خاصی از کسب و کار علاقه‌مند است. این افراد معمولا مبالغی بین ۴۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان سرمایه گذاری می­‌کنند. همچنین به‌واسطه­‌ی سندیکاها این مبالغ تا ۸ میلیارد تومان نیز می­‌رسد.

سرمایه گذاران فرشته به‌دنبال رسیدن به اهداف سرمایه گذاریِ خود در پروسه‌­ای ۳ تا ۸ ساله‌اند. درنتیجه از همان ابتدا موقعیت کسب‌وکار شما را می­‌سنجند تا ببینند شرکت‌تان می‌تواند به اهدافش برسد یا نه.

محل دادوستد سرمایه گذاری فرشته

سرمایه گذاری فرشته مهم­‌ترین منبع سرمایه گذاری در استارتاپ­‌ها و شرکت­‌های نوپاست که به‌دنبال فروش سهام برای توسعه‌­ی کسب‌وکارشان هستند. ازآنجاکه بسیاری از سرمایه گذاران فرشته به‌صورت شخصی سرمایه گذاری می­‌کنند، محاسبه‌ی مبلغ دقیق سرمایه گذاری تااندازه­‌ای دشوار است. باوجوداین، تخمین زده می­‌شود که سرمایه گذاران فرشته در کسب‌وکار بریتانیا، در هر فصل (دوره‌­ی سه‌ماهه) حدود ۱٫۵میلیارد پوند سرمایه گذاری می‌کنند. این میزان بیش از سه برابر مبلغی است که سالانه برای سرمایه گذاری در شرکت­‌های نوپا در دسترس قرار دارد. باوجود اینکه تخمین زده می­‌شود ۱۸هزار فرشته­‌ی سرمایه گذار در بریتانیا وجود دارد، برای سرمایه گذاری در کسب‌وکارهای شخصیِ بالقوه­‌ رو‌به‌رشد، به تعداد بیشتری از افراد نیاز است.

آیا قوانین و مقررات خاصی برای سرمایه گذاری فرشته وجود دارد؟

سازوکار خاصی برای سرمایه گذاری فرشته وجود دارد. این سازوکار هم به سود سرمایه گذاران فرشته است و هم به سود صاحبان کسب‌وکار. پیش از اینکه شرکتی نقشه‌­ی کسب‌وکار خود را به یک سرمایه گذار فرشته اعلام کند، سرمایه گذار فرشته سرمایه گذار فرشته صاحبان کسب‌وکار باید مطمئن شوند که سرمایه گذاران از مجوزهای لازم برای سرمایه گذاری یا از تجربه و مهارت کافی برای آن برخوردارند. مسئولیت صدور این مجوزها در انگلستان بر عهده­‌ی FCA است و زیر نظر FSMA صورت می‌‌گیرد.

تفاوت سرمایه گذاری فرشته با سرمایه گذاری خطرپذیر چیست؟

سرمایه گذاری فرشته با سرمایه گذاری ریسکی (VC) متفاوت است. این تفاوت به این دلیل است که در روش (VC) سرمایه گذاری در کسب‌وکارها از طریق مبالغ مدیریت شده‌­ای صورت می­‌گیرد که منشأ محرمانه یا عمومی دارند. مدیر سرمایه‌دار خطرپذیر، پول را به‌نمایندگی از صندوقی سرمایه گذاری می­‌کند که سودآوری­‌ و بازگشت آن سرمایه در آینده تضمین شده باشد. به‌دلیل هزینه­‌های هنگفت اجرا و نیاز به تحقیقات گسترده برای اطمینان از بازگشت سرمایه، اعتبارات VC بسیار محافظه‌کارانه بوده و لذا سرمایه گذاری­‌های کمتری در مراحل اولیه‌ی تأسیس کسب‌وکارها انجام می­‌شود. به همین دلیل سرمایه گذاران فرشته هر روز بیش‌ازپیش در حوزه‌ی کسب‌وکارهای تازه تأسیس اهمیت می­‌یابند. فرشتگان سرمایه‌ی لازم برای رونق کسب‌وکارهای تازه تأسیس را در اختیار آنها قرار می‌دهند، آن‌هم در شرایطی که روش VC از عهده‌ی این کار برنمی­‌آید.

شرکت YPlan که در حوزه‌ی تولید نرم‌افزارهای موبایل فعالیت می‌­کند، از طریق سرمایه گذاری فرشته به این موفقیت دست یافته است.

برخلاف روش سنتی سرمایه گذاری، سرمایه گذاران فرشته به‌صورت شخصی تصمیم به سرمایه گذاری می­‌گیرند. در این فرایند، آنها مستقیما با صاحبان کسب‌وکارهای تازه تأسیس ملاقات می‌کنند و معمولا در مسیر توسعه‌ی شرکت، گام‌به‌گام با آنها پیش می‌­روند. فرشتگان همچنین بی‌واسطه از فرایندهای دادوستدِ شرکت و پروسه­‌ی سرمایه گذاری آگاه می‌شوند. ضمنا افراد یادشده در امضای اسناد مالی و روند قانونی آن حق امضا دارند. این فرایند یا به‌صورت شخصی انجام می­‌شود یا توسط سندیکا. سپس سرمایه گذاران فرشته قرارداد خود را به‌صورت فعال با عضویت در هیئت مدیره‌ی شرکت یا به‌صورت حامی آن پیگیری می­‌کنند. همچنین ممکن است این روند به‌صورت انفعالی و از طریق گروهی به‌رهبری یکی از سرمایه گذاران فرشته و به‌صورت نیابتی انجام شود.

فرشتگان کسب‌وکار نه‌تنها در میزان سرمایه گذاریِ انجام‌شده، بلکه در چگونگی رویکرد خود نیز با سرمایه گذاران سنتی متفاوت‌­اند. از سرمایه گذاری فرشته به‌عنوان «سرمایه‌­ی صبور» نیز یاد می‌کنند؛ چراکه فرشتگان دغدغه‌­ی کمتری بابت بازگشت سریع سرمایه­‌ی خود دارند و آماده‌اند کسب و کار موردنظر را در مسیر رسیدن به رشد و موفقیت در بازه­‌ی زمانی طولانی‌تری حمایت کنند.

فرشتگان چه مقدار در کسب‌وکارها سرمایه گذاری می­‌کنند؟

فرشتگان غالبا به‌صورت فردی و باتوجه‌به حوزه­‌ی فعالیت شرکت و میزان نیاز آن، مبلغی بین ۴۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان در یک کسب‌وکار سرمایه گذاری می­‌کنند. لکن ممکن است این میزان باتوجه‌به مقدار سرمایه‌­ی فرد سرمایه گذار و موقعیت خاص آن کسب‌وکار تغییر کند. فرشتگان در اغلب موارد در قالب سرمایه گذار فرشته سندیکا سرمایه گذاری می­‌کنند. این کار به آنها اجازه می­‌دهد از خرد جمعی بهره ببرند و قدرت مالی بیشتری برای سرمایه گذاری پیدا کنند. این یعنی آنها با تجمیع سرمایه­‌هایشان، امکان سرمایه گذاری­‌های بیش از ۶ میلیارد تومان را نیز برای خود فراهم می‌کنند.

معمولا چه میزان سهم باید در ازای سرمایه گذاری پیشنهاد شود؟

براساس ضوابط و مقررات EIS/SEIS فرشتگان نمی­‌توانند بیش از ۳۰درصد سهام کسب‌وکاری را به خودشان اختصاص بدهند. البته اکثر فرشتگان می‌دانند که باید درصد زیادی از سهام را برای مؤسسان باقی بگذارند تا برای رشد کسب و کارشان، انگیزه‌ی کافی داشته باشند. باوجوداین مسلم است که صاحبان کسب‌وکار باید با مشوق­‌های خود، انگیزه­‌های سرمایه گذار را افزایش بدهند. اکثر فرشتگان این موضوع را درک می‌کنند و به آن احترام می­‌گذارند. آنها متوجه این نکته هستند که صاحبان کسب‌وکار نیاز دارند بخشی از سهام را برای جذب سرمایه­ گذاری­‌های آتی حفظ کنند. گفتنی است جذب ۲ یا ۳ سرمایه گذار فرشته در راستای جذب سرمایه­‌های بیشتر برای یک کسب‌وکار، امری عادی است.

کسب‌وکار باید در چه شرایطی باشد تا بتواند امنیت سرمایه گذاری را تضمین کند؟

کسب‌وکارهایی که هنوز به مرحله‌ی فروش محصول یا خدمات‌شان نرسیده‌اند، آنهایی که هنوز به سوددهی نرسیده‌اند و حتی آنهایی که به سوددهی رسیده‌اند، همگی می­‌توانند پذیرای سرمایه گذاری فرشته باشند.
برای کسب‌وکارهایی که هنوز به درآمدزایی نرسیده‌اند، تصویری کلی نیاز است: جذب علاقه­‌ی مشتری یا نشان‌دادن این نکته که محصولات به‌خوبی عمل می­‌کنند و قادرند تصویر مطلوبی از کسب‌وکار ترسیم کنند.
برداشتن گام­‌هایی در راستای دفاع از دستاوردهای شرکت ضروری است، مثلا با استفاده از قوانین کپی‌رایت و محافظت از اعتبار برند. اگر ایده‌ه­ایی به ذهن صاحب کسب‌وکار رسیده که قابلیت پتنت شدن و سرمایه گذار فرشته گرفتن حق اختراع دارد، وی برای جلب اعتماد سرمایه گذار فرشته باید به طی‌کردن مراحل قانونی ثبت اختراع پایبند باشد.
بدیهی است شرکت­‌هایی که درآمدزایی دارند یا از آن بالاتر، به سوددهی رسیده‌­اند، بخت بیشتری برای تأمین امنیت سرمایه گذاری فرشته و ترسیم تصویری از بازدهی سود شرکت برای سرمایه گذاران دارند.
کسب و کارهایی که هنوز به درآمدزایی نرسیده‌اند معمولا ریسک بسیار زیادی برای سرمایه گذاری دارند. صاحبان این شرکت‌ها مجبورند عملی‌بودن چشم اندازشان را ثابت کنند. راه دیگرِ جذب سرمایه گذاری برای چنین شرکت­‌هایی این است که ایده‌ه­ایی محافظت‌شده داشته باشند، مانند خصوصیتی مرتبط و درعین‌حال ناب و بدیع. شرکت­‌های دانش‌بنیانی که مثلا در حوزه‌ی داروهای جدید و انرژی­‌های پاک فعالیت می­‌کنند، معمولا هنگام جست‌وجو برای جذب سرمایه گذاری فرشته، جزو کسب‌وکارهایی هستند که هنوز به درآمدزایی نرسیده‌اند.
کسب‌وکارهایی که در فاز اول یعنی در مرحله‌ی ایده‌ پردازی هستند معمولا با سرمایه گذاران فرشته سروکار ندارند. سرمایه گذاران این کسب‌وکارها اغلب از اعضای خانواده و دوستان هستند!
اگر شما در مرحله­‌ی ایده پردازی قرار دارید، نیازمند سکوی پرتابید. بهتر است ابتدا به دوستان و آشنایان خود رجوع کنید یا در پی کسب کمک هزینه باشید.

فرشتگان به‌دنبال چه چیزی در یک کسب‌وکار می­‌گردند؟

تیم مدیریت
به‌هنگام تصمیم گیری برای سرمایه گذاری، افرادی که درگیر کسب‌وکاری هستند، مهم‌­ترین درجه‌ی اهمیت را برای سرمایه گذاران فرشته دارند. به‌عنوان‌مثال تجربه، مهارت­‌ها و چگونگی برخورد آنان با مسائل ازجمله­‌ی این موارد به شمار می‌­آید. بعد از اینها نوبت به ارزیابی خودِ کسب‌وکار و جنبه‌­های محوری نقشه‌­ی راه می‌­رسد.

کسب‌وکار
هیچ کسب‌وکاری نیست که موفق به برآوردن تمام موارد زیر شود، باوجوداین، عملی‌کردن ۵ مورد از آنها هم نقطه­‌ی شروع خوبی خواهد بود:

نکاتی که شانس افزایش سرمایه گذاری فرشتگان را افزایش می­‌دهد:

۱. حل‌کردن مشکل: آیا محصول، فناوری یا خدمات عرضه‌شده، چالش خاصی را در بازار هدف گرفته است؟ به چه نیازی باید پاسخ داده شود؟

۲. زیروروکردن: آیا برهم‌زدن روال موجودِ بازار ممکن است یا هدف، پیداکردن بازار مصرف جدید است؟

۳. حفاظت‌شده: آیا محصول یا فناوری تولیدشده، نوآوری منحصربه‌فردی است؟ آیا امکان پتنت شدن، مشمول کپی‌رایت شدن یا قابلیت برند شدن را دارد؟ آیا مالکیت معنوی آن را می‌­شود تضمین کرد؟

۴. رقابتی‌بودن: آیا می‌توان بازار مصرف آن را حفظ کرد؟ چه رقبایی برای این پروژه وجود دارند؟ این محصول چگونه با آنها مقایسه خواهد شد و وجه تمایز یا برتری آن نسبت‌به رقبا چیست؟ آیا می‌توان ازمزیت «اولین‌بودن» در عرضه‌­ی آن محصول یا خدمت بهره ­برد؟

۵. عایدی: کسب‌وکار موردنظر از چه راهی درآمد کسب می­‌کند؟ آیا جریان‌­های شناخته‌شده و مشخصی برای این موضوع وجود دارد؟ آیا رسیدن به حاشیه‌ی سودِ خوب، محتمل است؟

۶. مقیاس‌پذیری: آیا نقشه­‌ی کسب‌وکاری وجود دارد که از نظر مقیاسی انعطاف‌پذیر باشد؟ آیا رسیدن به «رشد انفجاری» امکان‌­پذیر است؟

۷. مدل ثابت شده: چه انواعی از صحت‌سنجی در بازار وجود دارد؟ آیا بدون مطالعه دست به فروش می‌زنید یا اینکه پیش‌تر درباره‌ی امکان و میزان فروش به مشتریان بالقوه تحقیق کرده‌اید؟ آیا امکان نمایش نتایج تحقیقات یا نظرسنجی­‌های انجام‌شده وجود دارد؟

۸. بازار فروش: اندازه‌­ی بازار فروش چقدر است؟ آیا می‌شود سهم بازار را مشابه با واقعیت تخمین زد؟

۹. فرصت معافیت‌های مالیاتی: آیا فرصت معافیت از مالیات برای کسب‌وکار وجود دارد؟ برای مثال شرکت‌های دانش‌بنیان معمولا چند سال معافیت مالیاتی خواهند داشت (مورد بعدی را ببینید).

۱۰. خروج: استراتژی شما برای خروج از کسب‌وکارتان چیست؟ آیا اصلا تمایلی به خروج از کسب و کارتان دارید؟

۱۱. و نهایتا: آیا برای واگذاری سهام در برابر جذب سرمایه، و پذیرفتن عضو جدید در هیئت مدیره، آمادگی دارید؟

سرمایه گذار فرشته

سرمایه گذاران استارت آپ در ایران

مرجان طهرانی کارشناس حقوقی و قراردادها :

استارت ‌آپ‌ ها کسب و کارهای نوپایی هستند که با یک ایده اولیه کار خود را آغاز می‌ کنند اما برای ادامه کار و پیشرفت، نیاز به حمایت مالی و سرمایه گذاری خواهند بود. یکی از راه‌ های موفقیت استارت ‌آپ‌ ها شناخت سرمایه گذاران اعم از داخلی یا خارجی و نحوه جذب آن ‌ها است. لذا در ادامه به معرفی انواع سرمایه ‌گذاران استارت ‌آپ پرداخته خواهد شد.

انواع سرمایه گذاران استارت‌آپ

فرشتگان سرمایه گذار (Angel Investors)

فرشتگان سرمایه گذار در مراحل اولیه استارت ‌آپ مایل به سرمایه گذاری هستند و بدون اینکه در مدیریت استارت ‌آپ دخالت کنند، در مالکیت آن سهیم می ‌شوند. در واقع سرمایه ‌گذار فرشته از سرمایه شخصی خود برای سرمایه گذاری استفاده می‌ کند و در نتیجه به دلیل احتمال شکست استارت آپ، ریسک بیشتری را متحمل می ‌شود.

شتاب‌دهنده ‌های استارت ‌آپ (Accelerators)

شتاب‌دهنده ‌های استارت ‌آپ مجموعه ‌ای است که از ابتدای کار یک استارت ‌آپ آن را تحت پوشش خود در می ‌آورد و در صورت وجود معیارهای منطقی در خصوص سودآور بودن استارت‌ آپ، نسبت به ارائه حمایت های مالی اقدام خواهد کرد. در نهایت نیز شتاب‌ دهنده در سود استارت ‌آپ شریک می ‌شود.

سرمایه گذاری خطرپذیر (Venture Capital)

سرمایه گذاران خطرپذیر آن دسته از سرمایه گذارانی هستند که با در نظر داشتن کلیه ریسک های پیش روی استارت آپ ها، با هدف کسب سود با بنیانگذارن همراه شده و از آن ها حمایت خواهند کرد. سرمایه ‌گذاری خطرپذیر یک فعالیت حرفه ‌ای است و معمولا از طریق صندوق ‌ها یا شرکت ‌های سرمایه گذاری خطرپذیر انجام می ‌گیرد. سرمایه گذاران خطرپذیر زمانی نسبت به سرمایه گذاری در یک استارت آپ اقدام می کنند که محصول آن ها مراحل بازاریابی را پشت سر گذاشته و در مرحله تولید یا عرضه اولیه سهام استارت آپ باشد.

انواع سرمایه گذاران استارت آپ در ایران

سرمایه گذاران استارت آپ در ایران را می ‌توان با توجه به زمینه فعالیت و خدمات ارائه شده، به شرح زیر دسته بندی کرد:

الف) فرشتگان سرمایه ‌گذار:

در ایران اشخاص حقیقی و حقوقی به عنوان فرشتگان سرمایه گذار جهت حمایت از کسب ‌و کارهای نوپا فعالیت می ‌کنند. رویدادهایی که با موضوع صنعت و کسب‌ و کار برگزار می شوند، بهترین موقعیت ‌ها برای ملاقات با سرمایه گذاران فرشته است.

ب) شتاب‌دهنده ‌ها:

با پیشرفت صنعت و ظهور کسب ‌و کارهای کوچک در ایران تعداد زیادی از شرکت‌ های شتاب دهنده جهت حمایت مالی از کسب و کارهای نوپا تشکیل شده‌ اند. شناخت و انتخاب صحیح شتاب دهنده برای کسب و کارهای نوپا از اهمیت زیادی برخوردار است.

ب) صندوق نوآوری و شکوفایی:

صندوق ‌های مذکور به موجب قانون حمایت از شرکت ‌های دانش ‌بنیان مصوب ۱۳۸۹، با هدف تامین مالی شرکت‌ های دانش‌ بنیان تاسیس شده و با سرمایه ای که از بودجه سالانه دولت و صندوق توسعه ملی تامین می ‌شود، فعالیت می ‌نماید. خدمات و تسهیلات صندوق در حال حاضر شامل تأمین منابع مالی یا ضمانتی مورد نیاز شرکت‌ های دانش‌ بنیان از جمله انواع وام، ضمانتنامه (شرکت در مناقصه، حسن انجام کار، پیش ‌پرداخت) و لیزینگ (اجاره به شرط تملیک، فروش اقساطی) می ‌باشد.

ج) صندوق‌ های پژوهش و فناوری غیردولتی:

در آیین نامه اجرایی ماده ۴۴ قانون رفع موانع تولید رقابت ‌پذیری و ارتقای نظام مالی کشور ایجاد و توسعه صندوق ‌های پژوهش و فناوری مورد تاکید قرار گرفته است. صندوق ‌های مذکور به ارائه خدمات مالی، سرمایه ‌گذاری خطرپذیر در طرح‌ های پژوهشی، سرمایه گذاری در توسعه شرکت‌ های دانش ‌بنیان و غیره می ‌پردازند.

د) نهادهای حمایتی دولتی:

نهادهای حمایتی دولتی شامل معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری، ستادهای تخصصی فناوری کشور، پارک ‌های علم و فناوری، مراکز رشد و دانشگاه ‌ها می باشد. عمده حمایت‌ های انجام شده توسط این نهادها، به‌ صورت وام ‌های کم ‌بهره یا وام‌ های بلاعوض از طریق کارگزارانی مانند بانک ‌ها پرداخت می‌ شود.

هـ) بانک ‌ها:

برخی از بانک ‌ها به عنوان اصلی ترین تامین کنندگان سرمایه، از کسب و کارهای نوپا حمایت می کنند. برای مثال بانک ملی به تاسیس نهادی به نام مرکز نوآوری اقدام کرده است که هدف آن حمایت از استارت آپ های سرمایه گذار فرشته حوزه فین تک است. بانک صنعت و معدن نیز در حمایت از بنگاه ‌های کوچک و متوسط با اعطای تسهیلات فعالیت می‌ کند.

و) بورس و فرابورس:

یکی از راه ‌های سرمایه ‌گذاری در استارت ‌آپ‌ ها، فروش سهام استارت ‌آپ در فراخوان بورس است (IPO). با این حال به دلیل سخت بودن شرایط ورود سرمایه گذار فرشته به بورس برای شرکت های نوپا، شرکت فرابورس در حال عملیاتی کردن ابزار مالی جدیدی با عنوان صندوق‌ های سرمایه گذاری جسورانه و بازار شرکت‌ های کوچک و متوسط جهت تأمین مالی کسب و کارهای کوچک و نوپا است.

جهت دریافت مشاوره با پر کردن فرم زیر کارشناسان ما در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.

کلینیک مدیریت

سرمایه‌گذاران فرشته معمولا تاجران و سرمایه‌داران موفقی هستند که با سرمایه‌ی شخصی خود از کسب‌وکارهای نوپا که پتانسیل رشد و پیشرفت دارند، حمایت مالی می‌کنند. اگر شما سرمایه‌ی کمی برای شروع یک کسب‌وکار دارید، یک سرمایه‌گذار فرشته می‌تواند نجات‌بخش کسب‌وکار شما باشد البته به شرطی که شرایط و محدودیت‌های این نوع سرمایه‌گذاری را به‌خوبی بشناسید.

باید بدانید پولی که از یک سرمایه‌گذار فرشته می‌گیرید، وام نیست بلکه مشارکت در سرمایه‌گذاری است. مشارکت در سرمایه‌گذاری به معنای خرید سهام مالکیت شرکت برای سرمایه‌گذار است. بنابراین، اگر شما از یک سرمایه‌گذار فرشته پولی را قبول کنید، در واقع بخشی از کنترل کسب‌وکارتان را به او واگذار می‌کنید. یک سرمایه‌گذار فرشته حداقل ده درصد از سهام کسب‌وکار شما را طلب می‌کند. البته این مقدار، برای استارتاپ‌های پُرریسک‌، به ۵۰ درصد هم می‌رسد.

برای بسیاری از صاحبان کسب‌وکارهای کوچک، سخت است که بخشی از قدرت و اختیارات خود را به یک سرمایه‌گذار خارجی واگذار کنند، بنابراین قبل از اینکه سرمایه‌‌ای از آنها دریافت کنید، حتما درمورد محدودیت‌ها و شرایط آن آگاهی لازم را به‌دست بیاورید و خوب فکر کنید.

جنبه‌ی مثبت این نوع سرمایه‌گذاری این است که چون سرمایه‌گذار فرشته چیزی تحت عنوان وام به شما عرضه نکرده است، پرداخت‌های منظم همراه با هر سود، وجود نخواهد داشت و لازم نیست نگران این پرداخت‌ها باشید. اما در نظر داشته باشید که آنها به‌عنوان صاحبان بخشی از کسب‌وکار شما، مقداری از سود حاصل را تصاحب می‌کنند.

دکتر شهداد شعبانی

مدیر سایت بیزینس ترینینگ دات آی آر

مطلب قبلی

آشنایی با ابزارهای تامین مالی ( ابزار اول: فکتورینگ)

مطلب بعدی

با کمک این چند نکته می‌توانید در تعامل با سرمایه‌گذاران فرشته، به موفقیت دست پیدا کنید

مطالب مرتبط :

استراتژی شرکتی چیست؟ ۱۴ شهریور ۱۳۹۶

از نوآوری خود ، ارزش بدست آورید ۲۱ آذر ۱۳۹۶

کار آفرینی در عصر اطلاعات وارتباطات – بخش اول ۱۸ مرداد ۱۳۹۶

شما یک مدیر با تفکر استراتژیک نیستید ، اگر … ۲۷ تیر ۱۳۹۶

تجزیه و تحلیل شایستگی اصلی با هدف کسب مزیت رقابتی استراتژیک ۱۴ شهریور ۱۳۹۶

کار آفرینی در عصر اطلاعات وارتباطات – بخش دوم ۱۸ مرداد ۱۳۹۶

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

جستجو در مطالب

مطالب روز

پیام تسلیت

با سلام و احترام جناب آقای دکتر شعبانی خبر درگذشت پدر گرانقدرتان ما را اندوهگین ساخت. از درگاه خداوند سبحان برای آن مرحوم، غفران و رحمت الهی و برای حضرتعالی و دیگر سوگواران صبر و شکیبائی خواهانیم. کارگروه های کلینیک مدیریت

میلاد رسول اکرم (ص) و امام جعفرصادق (ع) مبارک و خجسته باد

با سلام و احترام سروران عزیز و بزرگوار فرا رسیدن ولادت حضرت رسول اکرم (ص) و امام جعفرصادق (ع) را خدمت شما و خانواده محترم تبریک عرض می نمائیم. سربلند و پیروز باشید.

جنبه روانی مدیریت استراتژیک

ما همواره با این سه عامل روبرو هستیم . پس در مدیریت استراتژیک هیچ چیز قطعی و صد در صدی نیست و همراه با ریسک همراه است.

تعریف کلاسیک مدیریت استراتژیک

فرآیند اخذ تصمیمات استراتژیک ، اجرای اقدامات استراتژیک ، تحقق تغییرات استراتژیک برای رسیدن به نتایج استراتژیک

اهداف برنامه ریزی اطلاعات

دو نظر متفاوت درباره اثرات رسانه های همگانی در جامعه وجود دارد. منتقدان بر این باورند که رسانه های جمعی مسئول جنایت های روزافزون و تضعیف روحیه عمومی از یک سو و کاهش حس خلاقیت و نگرش صحیح سیاسی از سوی دیگرند.

آخرین مقالات

معرفی کتاب هفته : كتاب دانشگاه سازماني

كتاب "" دانشگاه سازماني "" دستنامه اي (HAND BOOK ) است گردآوري شده از تجربيات مديران منابع انساني و مديران آموزش و توسعه ي سازمانهاي پيشرو ، كه اقدامات مربوط به آموزش و توسعه منابع انساني خود را در يك چارچوب مدون و يكپارچه به نام دانشگاه سازماني ، سازماندهي نموده اند . هدف از گردآوري و تأليف اين كتاب توسط "" دكتر مارك آلن "" اين بوده است كه براي ساير مديراني كه هنوز اقدامي براي يكپارچه سازي فعاليتهاي آموزش و توسعه منابع انساني خود بصورت استراتژيك نكرده اند ، يك راهنماي عملي فراهم نمايد . اين راهنما ، تجربيات گرانبهائي از صنايع مختلف را در قالب فعاليتهاي استاندارد آموزش و توسعه در خود گنجانده است . فصل هاي مهم اين كتاب عبارتند از : روزشمار راه اندازي داشنگاه سازماني تويوتا اداره دانشگاه سازماني ، به مثابه يك بنگاه اقتصادي دانشگاه سازماني به مثابه يك اهرم استراتژيك در سازمان شركاي استراتژيك دانشگاه سازماني بهترين تجربه ها در دانشگاه هاي سازماني كاركردهاي دانشگاه سازماني در زمينه آموزش استفاده از تكنولوژي براي افزايش يادگيري در دانشگاه سازماني ارزيابي اثربخشي در دانشگاه سازماني اندازه گيري ROI در دانشگاه سازماني دانشگاههاي سازماني بين المللي در اروپا ، استراليا وآسياي جنوب شرقي

قانون‌گذاران استفاده از لایبور را متوقف خواهند کرد

در ۲۷ جولای سال ۲۰۱۷، مسئولین امور مالی انگلستان اعلام کردند که ممکن است تا سال ۲۰۲۱ استفاده از لایبور را متوقف کنند، زیرا استقراض بانک‌ها از یکدیگر کاهش پیدا کرده است. این حرف به‌معنای این است که تراکنش کافی میان برخی از ارز‌ها وجود ندارد که با توجه به آن بتوان تخمین خوبی از نرخ لایبور داشت. بانک انگلستان مشغول ارزیابی جایگزین‌های مختلف برای آن است. یکی از جایگزین‌ها میانگین شاخص روزانه‌ی پوند است. این شاخص از نرخ روزانه‌ی سرمایه‌گذاری در واحد پوند استفاده می‌کند. جایگزین دیگر نرخ وام‌دهی اروپاست. مقامات انگلستان آرام‌آرام این جایگزینی را انجام خواهند داد.در آمریکا نیز کمیته‌ی نرخ ارجاعی جایگزین موافقت کرده است که از جایگزینی برای نرخ دلار استفاده شود. استفاده از نرخ جدید از سال ۲۰۱۹ آغاز خواهد شد. نرخ جدید براساس استفاده در قرارداد بازخرید محاسبه می‌شود. این قرارداد‌های بازخرید خودشان براساس خزانه‌داری صورت می‌گیرند.

لایبور چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد؟

اگر شما وامی گرفته‌اید که نرخ بهره‌ی آن تغییر می‌کند، در این صورت نرخ آن بر اساس شاخص لایبور مشخص می‌شود. درنتیجه اگر لایبور افزایش پیدا کند، پولی پرداختی‌ِ ماهانه‌ی شما نیز افزایش پیدا می‌کند. این موضوع برای نرخ بدهی کارت اعتباری که به صورت ماهانه باید پرداخت شود نیز صادق است. حتی اگر بازپرداخت وام شما و پرداخت ماهانه‌ای که برای کارت اعتباری‌تان انجام می‌دهید، نرخ ثابتی داشته باشد باز هم افزایش لایبور بر شما تأثیر می‌گذارد و باعث گران‌تر شدن همه‌ی وام‌ها می‌شود. این اتفاق باعث کاهش تقاضای مشتری‌ها و کند شدن رشد اقتصادی می‌شود. اگر شرکت‌ها نتوانند فعالیت‌هایشان را گسترش دهند، نیازی به استخدام نیروی‌ها کاری جدید نیز نخواهند داشت. با کاهش تقاضا ممکن است شرکت‌ها حتی مجبور به تعدیل نیرو شوند. اگر لایبور برای مدت طولانی بالا بماند می‌تواند باعث بحران اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری شود.

چرا لایبور مهم است؟

لایبور علاوه‌بر تعیین نرخ بهره‌ی وام بین‌بانکی به بانک‌ها کمک می‌کند تا نرخ وام‌های سرمایه گذار فرشته متغیر را نیز تعیین کنند. این موارد شامل وام مسکن و بدهی کارت اعتباری می‌شود. انجمن بانکدارهای بریتانیا تخمین می‌زند که ۱۰ میلیارد دلار وام تحت تأثیر نرخ لایبور هستند. بانک‌ها همچین از لایبور برای محاسبه‌ی نرخ سود معاملات ارز و تبادل افول اعتبار استفاده می‌کنند. بانک‌ها لایبور را در دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی پایه‌گذاری کردند. آنها به منبعی معتمد و مطمئن برای تعیین نرخ سود مشتقات نیاز داشتند. در سال ۱۹۸۶، اولین نرخ لایبور برای سه ارز مختلف دلار آمریکا، پوند انگلستان و ین ژاپن اعلام شد.

لایبور چگونه محاسبه می‌شود؟

پیش از اینکه ICE کنترل را در دست بگیرد، انجمن بانکدارهای بریتانیا لایبور را مدیریت می‌کردند. این انجمن نرخ لایبور را با توجه به هیئتی از بانک‌ها که ارز‌های عنوان‌شده را عرضه می‌کردند، محاسبه می‌کرد. انجمن بانکدارهای بریتانیا از بانک‌ها می‌پرسید که برای هر ارز در یک دوره‌ی زمانی مشخص چه نرخ بهره‌ای درنظر گرفته‌اند.

نرخ لایبور، تاثیرگذاری و نحوه محاسبه آن

نرخ لایبور نرخ پایه‌ی سودی است که بانک‌ها به‌صورت روزانه، یک ماهه، سه ماهه، شش ماهه و یک ساله برای وام‌هایی که به یکدیگر می‌دهند، درنظر می‌گیرند. این معیار نرخ پایه‌ی سود‌ بانک‌ها را در سراسر جهان مشخص می‌کند. لایبور مخفف نرخ بهره‌ی استقراض بین بانکی لندن است و خبرگزاری رویترز هر روز در ساعت ۱۱ صبح آن را به نرخ پنج ارز جهانی بیان می‌کند. این ارز‌ها عبارت‌اند از فرانک سوئیس، یورو، پوند، ین ژاپن و دلار آمریکا. در چهارم آگوست سال ۲۰۱۴ اداره‌ی ICE مدیریت لایبور را از انجمن بانکدارهای بریتانیا گرفت و خود عهده‌دار محاسبه‌ی آن شد. ICE این نرخ را براساس اظهار تک‌تک بانک‌های مشارکت‌کننده محاسبه می‌کند. همچنین یک هیئت نظارت از ۱۱ تا ۱۸ بانک مشارکت‌کننده برای هر ارز وجود دارد.

Latest News

سرمایه گذران آنجل یا سرمایه گذاران فرشته

سرمایه گذاران آنجل در ویزای استارتاپ کانادا چه نقشی دارند؟ در بحث اخذ اقامت دائم کانادا از طریق استارت آپ، یکی از پیش نیاز های اولیه، دریافت نامه حمایت یا letter of support از شرکت های سرمایه گذار معرفی شده توسط اداره مهاجرت کانادا است. یکی از این شرکت ها، سرمایه گذاران آنجل یا سرمایه گذاران فرشته هستند.

سرمایه گذار آنجل کیست یا چیست؟

سرمایه گذاران آنجل افرادی در بخش خصوصی هستند ( در واقع مستقل از موسسات مالی و بانک ها هستند) که در مراحل ابتدایی یک بیزینس و یا استارتاپ در ازای مالکیت بخشی از سهام یا بیزینس در آن سرمایه گذاری می کنند. این حمایت فقط یکبار انجام می گیرد و به پروژه هایی اختصاص پیدا می کند که اصول اولیه طرح و زیرساخت آن به حدی قدرتمند است که امکان برگشت سرمایه به اضافه 25 تا 60 درصد سود را دارد و سرمایه گذار های سرمایه گذار فرشته آنجل را مجاب به سرمایه گذاری می کند. چراکه نسبت به سرمایه گذاری های سنتی نرخ سود بیشتری را خواهد داشت.

مزایای سرمایه گذاری انجل

بزرگترین مزیت سرمایه گذاری آنجل در این است که در صورت شکست طرح نیازی نیست که مبلغ سرمایه گذاری شده به این اشخاص بازگردانده شود و این افراد سرمایه گذاران با تجربه ای هستند که به پروژه ها و طرح ها در یک بازه بلند مدت توجه دارند. همچنین از تجربه ها و راهنمایی های این افراد به دلیل این که تجربه زیادی دارند، می توان در جهت ارتقای استارتاپ و بیزینس نوپا استفاده کرد.

معایب سرمایه گذاری آنجل

درست است که در ابتدای شروع استارتاپ این افراد با کمک مالی از طرح وپروژه حمایت می کنند. اما همان طور که پیش تر اشاره شد، در ازای دریافت این سرمایه بسته به مبلغ سرمایه گذاری باید بخشی از سهام، معمولا 10 تا 50 درصد را به سرمایه گذاران آنجل واگذار کنید.

مورد مهم بعدی این است که این سرمایه گذاران انتظار بازگشت سرمایه اصلی به اضافه حداقل 10 درصد سود را در بازه ی 5 تا 10 سال دارند که این امر می تواند فشار مضاعفی به شما در ابتدای مهاجرت و شروع کار در کشور جدید وارد کند.

و در آخر و شاید مهم ترین نکته: آزادی عمل شما برای پیشبرد استارت آپ است. به بیان دقیق تر، چون شما بخشی از سهام را واگذار کرده اید، پس دارای اختیار 100 درصدی برای گرفتن تصمیمات و سیاست های کاری نیستید و متاسفانه این امکان وجود دارد که اگر درصد خیلی زیادی از سهام استارتاپ به سرمایه گذاران واگذار شده باشد، در صورت صلاح دید سرمایه گذار، سمت و پوزیشن شغلی شما به افراد دیگری محول شد.

سرمایه گذاران آنجل و استارتاپ کانادا

براساس وبسایت رسمی اداره مهاجرت کانادا، برای دریافت نامه حمایت یا همان letter of support، یک یا گروهی از سرمایه گذاران آنجل مورد تایید این سازمان، باید حداقل مبلغ 75 هزار دلار کانادا در پروژه استارتاپی سرمایه گذاری کنند تا فرد واجد شرایط برای ویزای استارتاپ کانادا گردد. در ادامه، لیست گروه سرمایه گذاران آنجل مورد تایید اداره مهاجرت کانادا را مشاهده می کنیم:

Canadian International Angel Investors
Ekagrata Inc.
Golden Triangle Angel Network
Keiretsu Forum Canada
Oak Mason Investments Inc.
Southeastern Ontario Angel Network
TenX Angel Investors Inc.
VANTEC Angel Network Inc.
York Angel Investors Inc.

کلام پایانی و سخن مشاور رسمی اداره مهاجرت کانادا

همان طور که بارها در نوشته های پیشین اشاره کردیم، دریافت اقامت دائم از طریق ویزای استارتاپ کانادا دارای نکات تخصصی و تکنیکال بسیاری است. بنابراین توصیه می شود که از همان مراحل ابتدایی تا قدم های آخر از دانش افراد متخصص و مشاورین رسمی اداره مهاجرت کانادا استفاده کنید تا بتوانید با مناسب ترین روش و در سریع ترین زمان ممکن اقامت دائم کانادا برای خود و عزیزانتان دریافت کنید.

لینک های مفید

درصورت تمایل برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سرمایه گذاران آنجل و استارتاپ کانادا می توانید به لینک های زیر مراجعه بفرمایید: