چرا بیت کوین با ارزش است؟


چرا بیت کوین ارزش دارد؟

یک ارز موفق علاوه بر حفظ ارزش باید ویژگی های مربوط به کمیابی، تقسیم پذیری، سهولت استفاده و قابلیت انتقال را هم داشته باشد و بیت کوین دارای تمام این ویژگی ها است.

به گزارش مشرق، به نقل از اینوستوپدیا، بیت کوین شیوه ای کارآمد برای انتقال پول در اینترنت است و تحت کنترل یک شبکه غیر متمرکز با یک سری قوانین شفاف قرار دارد بنابراین می تواند جایگزینی برای پول بدون پشتوانه تحت کنترل بانک های مرکزی باشد. بحث های بسیاری در مورد نحوه قیمت گذاری بیت کوین وجود دارد و ما اینجا به قیمت این ارز مجازی در صورت کاربرد گسترده آن در جهان می پردازیم.

گفتیم که بیت کوین و سایر ارزهای مجازی می توانند جایگزینی برای پول بدون پشتوانه باشند ولی چه چیزی به این نوع ارزها ارزش می دهد؟

بیشتر بخوانید:

تکلیف مان را با رمز ارزها روشن کنیم

یک ارز زمانی قابل استفاده است که ارزش داشته باشد یا به بیان دیگر بتوان با اطمینان بر روی آن حساب کرد که با گذشت زمان ارزش خود را حفظ می کند و سقوط نمی کند. در بسیاری جوامع در طول تاریخ، از کالاها و فلزات گرانبها برای پرداخت استفاده می شد چون تصور می شد ارزش ثابتی دارند. افراد مجبور بودند مقادیر بالایی از دانه های کاکائو، طلا یا هر شکل دیگری از ارز را با خود حمل کنند بنابراین جوامع بالاخره به سکه های ضرب شده روی آوردند. باز هم دلیل قابل استفاده بودن این ارزهای ضرب شده اطمینان به ارزش آنها بود.

در دنیای مدرن، ارزهای ضرب شده شکل پول کاغذی را به خود گرفتند که همان ارزش واقعی سکه ها و فلزات گرانبها را ندارند. حتی امروز بیشتر مردم از ارز الکترونیکی و شیوه های پرداخت الکترونیکی استفاده می کنند. برخی از انواع ارز هایی که به آنها تکیه می شود، در واقع نماینده هر سکه یا اسکناسی هستند که نشانگر مقدار مشخصی از یک کالاست.چون کشورها استاندارد طلا را کنار گذاشته اند، بسیاری از ارزهایی که امروز مورد استفاده قرار دارند به عنوان ارز بدون پشتوانه محسوب می شوند.ارز بدون پشتوانه توسط دولت منتشر می‌شود و تحت حمایت هیچ کالایی قرار ندارد. امروزه اکثر ارز های جهان بدون پشتوانه هستند. بسیاری دولت ها و جوامع دریافته‌اند که ارز بدون پشتوانه با دوام ترین ارز است و احتمال سقوط و از دست رفتن ارزش آن طی زمان بسیار کم است.

علاوه بر حفظ ارزش، یک ارز موفق باید ویژگی های مربوط به کمیابی، تقسیم پذیری،سهولت استفاده و قابلیت انتقال هم داشته باشد.

1- کمیابی

وقتی بیت کوین در 2009 به وجود آمد،سازندگان آن تخمین می زدند که 21 میلیون از این رمزارز ایجاد شود. عرضه فعلی بیت‌کوین حدود 18 میلیون است و نرخ انتشار آن هر چهار سال یکبار تقریباً نصف می شود.بنابراین عرضه این ارز مجازی در 2022 احتمالاً 19 میلیون خواهد بود.

2- تقسیم پذیری

21 میلیون بیت کوین بسیار کمتر از گردش اکثر ارز های بی پشتوانه در جهان است.خوشبختانه بیت کوین قابل تقسیم به 8 واحد است.کوچکترین واحد آن معادل 0.00000001 بیت کوین است و «ساتوچی» نامیده می شود.به این ترتیب می توان واحد های ساتوچی را در سراسر جهان توزیع کرد.

3- سهولت استفاده

یکی از بزرگترین امتیازات بیت کوین استفاده از فناوری بلاک چین است.بلاک چین یک سیستم گسترده و غیرمتمرکز است یعنی هیچکدام از شرکت کنندگان در بازار بیت کوین نیازی به اعتماد به دیگری ندارند تا سیستم درست کار کند. انعطاف‌پذیری فناوری بلاک چین بدان معناست که به راحتی می توان از آن در خارج از فضای ارز مجازی هم استفاده کرد.

4- قابلیت انتقال

به خاطر تبادلات ارز مجازی، کیف پول ها و سایر ابزارهای مربوط به آن، بیت کوین قابل انتقال بین افراد مختلف است.در حالی که برای استخراج این فناوری، حفظ بلاک چین و فرایند معاملات دیجیتال به مقدار زیادی برق نیاز است،افراد هیچ بیت کوینی را در جریان معاملات به صورت فیزیکی نگه نمی دارند.

در کل، بیت کوین در مقایسه با ارزهای بدون پشتوانه در چهار ویژگی بالا به خوبی عمل می کند و همین آن را ارزشمند می سازد.

همبستگی بیت کوین با نزدک در حال افزایش است؛ چرا این خبر بد است؟

افزایش همبستگی بیت کوین با نزدک

همبستگی فزاینده بیت کوین با سهام فناوری، روایت «طلای دیجیتال» را مشروعیت بخشیده است.

بر اساس نمودار ارسال شده توسط دومینیک چو از CNBC، همبستگی بیت کوین با Invesco QQQ، یک صندوق قابل معامله در بورس (ETF) که شاخص 100 نزدک را دنبال می کند، به امتیاز 0.894 رسیده است که بالاترین سطح در نزدیک به سه سال گذشته است.

شایان ذکر است که نمره 1 به معنای همبستگی دقیق است.

این واقعیت که ارز دیجیتال پرچم‌دار عملاً درست مانند سهام فناوری دیگری معامله می‌شود، روایت «حفاظ تورمی» را تضعیف می‌کند که این دارایی نوپا را در سال گذشته به رکوردهای جدیدی رساند.

بیت کوین به جای اینکه مانند یک ذخیره قانونی ارزش رفتار شود، به عنوان یک سرمایه گذاری سوداگرانه دیگر تلقی می شود. البته این امر در مقابل کسانی است که بزرگترین ارز دیجیتال جهان را به عنوان یک دارایی انقلابی معرفی کردند.

سقوط عظیم این ارز دیجیتال همراه با سهام فناوری بود. نزدک کامپوزیت اخیراً پس از از دست دادن 22.4 درصد از ارزش خود، بدترین سه ماهه خود از سال 2008 را ثبت کرد. در همین حال، بیت کوین اخیراً پس از سقوط 58 درصدی، بدترین عملکرد سه ماهه خود از سال 2011 را ثبت کرد.

نمودار فوق نشان می دهد که همگرایی با نزدک به دلیل خرید سرمایه گذاران نهادی از روایت “حفاظ تورمی” پس از حمایت پولی بی سابقه توسط فدرال رزرو ایالات متحده شروع به افزایش سریع کرد. با توجه به هجوم سیگنال‌های فنی

شوم و پس‌زمینه نامطلوب کلان، انتظار می‌رود که قیمت بیت‌کوین به‌طور گسترده‌ای به افت خود ادامه دهد. به طور گسترده انتظار می رود که فدرال رزرو در این ماه پس از آخرین گزارش مشاغل که باعث شگفتی آن شد، افزایش دیگری را در این ماه اعلام کند، بنابراین ترس های غیرمنطقی از رکود را کاهش داد.

بررسی علت ریزش‌های بیت کوین در طول تاریخ

بزرگ ترین ریزش های بیت کوین در طول تاریخ

بیت کوین، اولین ارز دیجیتالی است که در سال ۲۰۰۸ متولد شد و از آن زمان تا کنون به محبوب‌ترین ارز دیجیتال در بازارهای رمزنگاری شده تبدیل شده است که ارزش بازار آن کمتر از ۲۰ میلیارد دلار است. با این حال، از سال ۲۰۰۸ تا به امروز فراز و نشیب بسیاری را تجربه کرده است.

بیش از یک دهه ترن سواری!

هنگامی که بیت کوین برای اولین بار عرضه شد، بیشتر مردم بر اساس احساسات و ترس و طمع، ارزش آن را تغییر می‌دادند نه بر اساس درک واقعی از فناوری بلاک چین. از سال ۲۰۰۸ تا کنون، اتفاقاتی مانند تعطیلی صرافی‌ها، طرح‌های پانزی، هک‌ها و سودجویی افراد هر بار باعث ریزش قیمت بیت کوین شدند.

بیش از یک دهه ترن سواری!

این ارز دیجیتال در طی عمر خود قربانی احساسات شدید، ترس و طمع و همچنین کلاه‌برداری‌های زیادی شد که در ادامه می‌خواهیم از اثر این اتفاقات بر ریزش‌ ارزش BTC صحبت کنیم؛ با این حال، این نکته را به خاطر داشته باشید که Bitcoin همچنان ارز دیجیتال محبوب بین سرمایه‌گذاران بازار ارزهای دیجیتال است.

نگاهی به شدیدترین ریزش‌های بیت کوین

بازار ارز دیجیتال به عنوان پر ریسک‌ترین و پر نوسان‌ترین بازار مالی شناخته می‌شود؛ بیت کوین که اولین و مهم‌ترین ارز دیجیتال در این بازار است نیز از این نوسانات و تلاطم در امان نیست! در ادامه می‌خواهیم از اولین ریزش بیت کوین تا اتفاقات اخیر آن (در هنگام نگارش این مقاله) صحبت کنیم.

ریزش قیمت بیت کوین در ژوئن ۲۰۱۱: ۹۹٪-

اولین ریزش بیت کوین، تاریخی‌ترین و بدترین ریزش آن است؛ چرا که ارزش بیت کوین چیزی حدود ۹۹ درصد کاهش یافت. در سال ۲۰۱۱ پیش از آنکه coinmarketcap برای نمایش قیمت بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال طراحی شود یا صرافی کوین بیس برای تسهیل خرید و فروش در دسترس معامله‌گران باشد، بیت کوین در صرافی Gox معامله می‌شد.

در همان تاریخ قیمت بیت کوین از ۲ دلار به بیش از ۳۲ دلار افزایش یافت و قله‌های جدید را فتح کرد؛ اما این افزایش قیمت دوام زیادی نداشت و به سرعت سقوط کرد! صرافی Gox اعتراف کرد که افراد سودجو، صدها حساب کاربری را هک کرده و میلیون‌ها دلار بیت کوین به سرقت بردند! این سرقت باعث شد قیمت بیت کوین به یک پنی کاهش یابد.

ریزش قیمت بیت کوین در آگوست ۲۰۱۲: ۵۶٪-

آگوست ۲۰۱۲، یک طرح پانزی در دنیای ارز دیجیتال اتفاق افتاد که ماه‌ها سرمایه‌گذاران و معامله‌گران زیادی را بازی داد و با ریزش بیت کوین قیمت آن به کمتر از ۱۱ دلار رسید! در این طرح پانزی به چرا بیت کوین با ارزش است؟ مردم به ازای سرمایه‌گذاری بیت کوین‌های خود، وعده سود هفتگی ۷٪ درصد را داده بودند که در نهایت مجرم ۷۰۰ هزار بیت کوین را به سرقت برد! هرچند پس از این سرقت شناسایی، دستگیر و جریمه شد.

ریزش قیمت بیت کوین در آوریل ۲۰۱۳: ۸۳٪-

ریزش بیت کوین در تاریخ آوریل ۲۰۱۳، از دیگر ریزش‌های شدید تاریخ آن است؛ آن زمان بیت کوین با سر و صدا در رسانه‌های مختلف به محبوبیت زیادی بین سرمایه‌گذاران رسید، زیرا آن‌ها به فرصت‌های هیجان‌انگیز و غیر قابل باوری دست یافته بودند.

معاملات بیت کوین آنقدر زیاد شد که صرافی بزرگ Mt.Gox نتوانست حجم معاملات را کنترل کند و برای مدتی از کار افتاد. در همین حین، افراد سودجو از این آسیب‌پذیری استفاده کردند و صرافی را مورد حمله قرار دادند که باعث شد Gox به طور کامل تعطیل کند و این قضیه ازش بیت کوین را از ۲۶۰ دلار به ۵۰ دلار رساند.

ریزش قیمت بیت کوین در دسامبر ۲۰۱۳: ۵۰٪-

زمانی که چین معاملات بیت کوین را ممنوع کرد، این ارز دیجیتال یک شبه تا ۵۰ درصد اُفت قیمت را تجربه کرد که این ریزش بیت کوین باعث شد تا ارزش آن بین ۳۰۰ تا ۸۴۰ دلار کاهش پیدا کند.

ریزش بیت کوین از دسامبر ۲۰۱۷ تا دسامبر ۲۰۱۸: ۸۴٪-

بیت کوین در سال ۲۰۱۷ تمام رکوردهای خود را جابجا کرد و ارزش آن نزدیک به ۲۰ هزار دلار افزایش یافت؛ اما دقیقا در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۷ ورق برگشت و شاهد ریزش بیت کوین به زیر ۱۲۰۰۰ دلار بودیم. این کاهش قیمت بیت کوین به علت حبابی آشکار بود که سرمایه‌گذاران سود کافی خود را از آن دریافت کردند و در نهایت ریزش بیت کوین اتفاق افتاد.

این کاهش قیمت تا دسامبر ۲۰۱۸ باقی ماند، زیرا هک‌هایی که در ژاپن و کره اتفاق افتاد و همچنین شایعاتی که گفته بود قرار است معاملات ارز دیجیتال در این کشورها ممنوع شود، باعث شد تا سرمایه‌گذاران به فکر خروج سرمایه‌های رمزنگاری شده خود از این کشورها باشند.

ریزش بیت کوین در مارس ۲۰۲۰: ۵۰٪-

شیوع بیماری کرونا، به بیت کوین نیز رحم نکرد و زمانی که بازارها در مارس ۲۰۲۰ سقوط کردند، بازار ارزهای دیجیتال شدیدتر سقوط کرد. ریزش بیت کوین در عرض ۲ روز اتفاق افتاد که باعث شد بیش از نیمی از ارزش خود را از دست بدهد. طی یک ماه از قیمت ۱۰۰۰۰ دلار در فوریه، به زیر ۴۰۰۰ دلار در ماه مارس رسید!

با این حال، ترکیبی از چک‌های حمایتی و اقدامات فدرال رزرو، باعث شدند تا اقتصاد در بازار ارزهای دیجیتال بیشتر از این سقوط نکند و پول در بازارهای رمزنگاری شده جریان یابد. این هجوم نقدینگی در بازار ارز دیجیتال، احتمالا نقش مهمی در رکوردهای جدید بیت کوین به بالای ۶۰ هزار دلار در سال بعد ایفا کرد.

ریزش قیمت بیت کوین در مه ۲۰۲۱: ۵۳٪-

در تاریخ آوریل ۲۰۲۱، بیت کوین به بالاترین رکورد تاریخ خود رسید و قیمت ۶۴۰۰۰ دلار را تجربه کرد. تا ۷ مه اگرچه ارزش بیت کوین به ۵۸۰۰۰ دلار کاهش یافته بود، اما بازار در حال پیشرفت بود که در ۲۲ مه تا ۵۰٪ ریزش بیت کوین اتفاق افتاد. در یک چشم به هم زدن، ارزش بازار ارزهای دیجیتال بیش از یک سوم کاهش پیدا کرد و از ۲.۳۹ تریلیون دلار به ۱.۵۸ تریلیون دلار سید!

ریزش قیمت بیت کوین در مه 2021: 53٪-

در این وضعیت، ابتدا ایلان ماسک به قول خود مبنی بر پذیرش بیت کوین به عنوان روش پرداخت برای خودروهای تسلا بازگشت. سپس، چین مجدد اخباری بر ممنوعیت و سرکوب ارز دیجیتال اعلام کرد و در نهایت عموم مردم از تاثیرات محیط زیستی استخراج بیت کوین باخبر شدند که این اخبار تا حدودی باعث ریزش بیت کوین شدند.

ریزش بیت کوین در مه ۲۰۲۲

بسیاری از سرمایه‌گذاران فعال در بازار کریپتو عقیده دارند که سقوط عجیب TerraUSD در مه ۲۰۲۲ که یکی از استیبل کوین‌های بازار ارز دیجیتال است، در ریزش بیت کوین موثر است و نقش مهمی در بازار داشته است. کاهش قیمت ناگهانی این ارز دیجیتال و ایجاد ترس در بازار و فروش انبوه این استیبل کوین، باعث شد تا قیمت آن تقریبا به صفر برسد.

در این بین، بنیاد لونا برای حفظ ارزش استیبل کوین ترا، ذخیره ۱.۳ میلیارد دلاری بیت کوین خود را فروخت که این کار باعث افزایش فشار و ریزش بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال شد.

چرا قیمت بیت کوین دوباره رشد کرد؟

در هفته ‌های اخیر قیمت بیت‌ کوین مجددا افزایش پیدا کرد. نوسانات ارزهای دیجیتال با توجه به سرمایه گذاری بسیاری از مردم عادی در این حوزه برای آن ها دارای اهمیت است. در این یادداشت قصد داریم بررسی کنیم که چه چیزی باعث رشد قیمت این ارزها می ‌شود؟

به گزارش سیناپرس، این روزها ذهن بسیاری از فعالان بازار ارزهای دیجیتال معطوف این موضوع است که چرا بیت کوین و به تبع آن سایر ارزها پس از وقفه ای نسبتا طولانی و همراه با رکود، مجددا رشد چرا بیت کوین با ارزش است؟ و افزایش قیمت داشته اند؟

به نظر می رسد عوامل زیادی وجود دارد که همچنان باعث افزایش ارزش بیت کوین می‌شود. در میان تحلیلگران و سرمایه گذاران، اطلاعات کمی در مورد عوامل ایجاد کننده افزایش قیمت رمز ارز‌ها وجود دارد. برخی معتقدند که دلالان ستون اصلی این افزایش‌ هستند. در حال حاضر جهان در نقدینگی و نرخ‌ های بهره بانکی بسیار پایین چرا بیت کوین با ارزش است؟ به سر می برد که این موضوع در نهایت سرمایه گذاران را به سمت حوزه هایی با سود بیشتر سوق می ‌دهد هر چند پیشرفت تکنولوژی نیز در این امر بی ‌تاثیر نیست.

بدون تردید جهان همواره تحت سلطه نسل‌ جوان بوده و زمانی که بازارهای سهام ایالات متحده و بسیاری از کشورهای صنعتی روزانه افت می‌کنند، سودهای بانکی کاهش یافته و مسايل سیاسی روی ارزهای مختلف رسمی تاثیر می گذارد، تعجب‌ آور نیست که بسیاری از جوانان و البته سایر اقشار جامعه به تبع شرایط به سمت رمز‌ارز‌ها بروند.

نکات کلیدی در زمینه رشد بیت کوین

به طور کلی مجموعه عواملی سبب شده اند که بیت کوین پس از مدتی وقفه و رکود با افزایش قیمت مواجه شود که این موضوع واکنش هیجانی برخی از مخاطبان را در پی داشته است.

برخی از مهمترین این موارد عبارتند از:

• افزایش تورم مردم را به سمت سرمایه گذاری روی دارایی‌ های امن سوق می ‌دهد.

• امکان روش ‌های پرداخت آسان ‌تر مانند PayPal به افراد اجازه دسترسی راحت تر به رمز ارز‌ها را داده است . (PAYPAL یک شرکت آمریکایی است که در زمینه تجارت الکترونیکی و سامانه انتقال وجه الکترونیکی فعالیت می کند.به گزارش سیناپرس، این شرکت یکی از بزرگترین مجموعه های خرید الکترونیکی در سرتاسر جهان محسوب شده و نکته جالب این است که این شرکت متعلق به ایلان ماسک است که جزو بزرگترین سرمایه گذاران در رمزارزها هستند) پی پال به تازگی بیت کوین را می پذیرد و پذیرش ارزهای دیجیتال چرا بیت کوین با ارزش است؟ توسط شرکت‌ های بزرگ و شناخته شده، اعتماد مردم و به تبع آن ارزش بیت کوین را افزایش داده است.

آن طور که تاریخ بیت‌کوین نشان می‌دهد روند کلی قیمت این رمز ارز افزایشی است و چشم‌ انداز آینده آن نیز خوشبینانه‌ ارزیابی می شود.

روند افزایشی قیمت در گذشته

بررسی تاریخ قیمت بیت کوین نشان می دهد که این ارز نوسانات بسیار بی ‌ثباتی را تجربه کرده است. در ژوئن سال ۲۰۱۹ قیمت بیت کوین نزدیک به حدود ۱۴ هزار دلار رسید اما نتوانست این محدوده قیمتی را پشت سر بگذارد و در ادامه به پایین ‌ترین سطح قیمت یعنی حدود ۳ هزار و ۸۰۰ دلار کاهش یافت.

در چهارم نوامبر‌ همین سال، قیمت بیت کوین مجددا به ۱۴ هزار دلار رسیده و سپس به روند صعودی خود ادامه داد. این بار این رمز ارز توانست رکورد سطح مقاومت را شکسته و به ۲۰ هزار دلار افزایش یافته و سپس تجربه صعود قیمتی تا ۶۰ هزار دلار هم را شاهد بود . این تاریخچه صعودی باعث شد تا سرمایه گذاران نسبت به آینده این ارز دیجیتال خوش‌ بین شده و این خوشبینی منجر به افزایش ارزش بیت کوین شده و امروز قیمت آن پس از این فراز و نشیب ها در محدوده ۴۱ هزار دلاری قرار دارد.

تاثیر تورم روی سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال

البته به صورت قطع نمیتوان گفت که بیت کوین و سایر رمز ارزها بهشت امنی برای سرمایه گذاری محسوب می شوند ولی اخیراً شاهد هستیم که مردم نگران تورم و عرضه پول هستند. به گزارش سیناپرس، به طور عادی مردم همیشه برای مقابله با تورم سهام خریداری می‌کردند ولی طی سال های اخیر شاهد هستیم رمز ارز‌ها نیز به همین منظور خریداری می‌ شوند. البته به این موضوع نیز باید توجه داشت که یکی دیگر از دلایل افزایش بیت کوین تورم فزاینده دلار آمریکا است.

در حالی که تورم جهانی به طور متوسط دودرصد در سال است، افزایش تورم قدرت خرید دلار را کاهش می ‌دهد، بنابراین سرمایه گذاران به دلیل ضعف دلار اقدام به خرید های بزرگی در رمزارزها کرده اند. از سوی دیگر با ارائه بسته‌ های محرک مالی اخیر، ایالات متحده حدود 2.4 تریلیون دلار به اقتصاد خود اضافه کرده است. این امر نگرانی‌های بسیاری در مورد کاهش اجتناب ناپذیر قدرت خرید دلار و افزایش تورم را به همراه دارد.

به تبع این شرایط، بسیاری از سرمایه گذاران برای جلوگیری از افزایش تورم، از خرید دلار دست کشیده و به حوزه هایی روی آورده‌اند که دارای ثبات بیشتری بوده و با گذشت زمان ارزش آن ها افزایش یافته است. به طور معمول، دارایی‌ هایی که مردم دلار های خود را به آن تبدیل می‌کنند، دارایی‌های کمیاب و کم نوسان هستند. به طور کلی بهشت امن دارایی ‌ها شامل مواردی مانند فلزات گران ‌بها، سهام و اخیراً بیت کوین است.

پذیرش بیت کوین به عنوان ابزار پرداخت در مبادلات مالی

یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت بیت کوین، استفاده روزافزون از آن به عنوان یک روش پرداخت است. به تازگی، PayPal (PYPL) اعلام کرد که به کاربران و تجار اجازه می ‌دهد از بیت ‌کوین و سایر رمز ‌ارز‌ها به عنوان نوعی روش‌ پرداخت برای خرید و فروش استفاده کنند. این خبر بلافاصله قیمت بیت کوین را بالا برد. به گزارش سیناپرس، پی‌ پال نزدیک به ۳۵۰ میلیون کاربر دارد که اکنون می‌توانند به راحتی بیت کوین را خریداری، ذخیره و استفاده کنند. پی پال همچنین بیش از ۲۰ میلیون تاجر فعال دارد که با توجه به سیاست های جدید قادر هستند این ارز را با آغوش باز بپذیرند. این شرکت همچنین صاحب برنامه پرداخت معروف Venmo استکه بیش از ۴۰ میلیون حساب فعال دارد که دسترسی به بیت کوین و سایر رمز‌ارز‌ها را بسیار آسان می ‌کند.

به غیر پی پال و Venmo برنامه ‌های کاربردی دیگری نیز وجود دارد که به کاربران امکان خرید، فروش و نگهداری رمزارز‌ ها را می ‌دهد. رقبای اصلی پی‌پال در این حوزه، Square (SQ) و CashApp هستند که آن ها نیز با تغییر سیاست های خود، از این پس رمز ‌ارز‌ها را می‌ پذیرند که این موضوع نیز باعث گسترده‌ تر شدن مخاطبان بیت کوین شده است.

سرمایه‌ گذاری نهادی

همانطور که در بالا اشاره شد، دلایل بسیاری بیت کوین را به یک دارایی امن تبدیل کرده است. در جو اجتماعی و اقتصادی کنونی، انگیزه زیادی برای نگهداری نقدینگی کمتر و محافظت در برابر نوسانات شدید بازار وجود دارد. اخیراً، بسیاری از شرکت ‌ها شروع به تبدیل پول نقد خود به بیت کوین کرده‌ اند تا ارزش ذخیره مالیشان افزایش پیدا کند.به گزارش سیناپرس، در این میان شرکت هایی مانند مایکرواستراتژی که یک یک شرکت فناوری اطلاعات محسوب می شود، اخیرا ۴۲۵ میلیون دلار پول نقد خود را به بیت کوین تبدیل کرد. از آن زمان، تعدادی از دیگر شرکت‌ها از این روش پیروی کردند. اعتمادی که این شرکت ‌ها و سرمایه ‌گذاران آن ‌ها نسبت به بیت کوین دارند، بیت کوین به بهشت امن سرمایه ‌گذاری تبدیل کرده است.

ویژگی های ذاتی بیت کوین

شاید مهمترین دلیل افزایش قیمت بیت کوین ویژگی ذاتی در طراحی آن باشد. از دیدگاه فنی، تنها ۲۱ میلیون بیت کوین در جهان وجود داشته و قرار نیست به این تعداد افزوده شود و طبیعتا این امر باعث کمیاب شدن بیت کوین می‌شود.به گزارش سیناپرس، این موضوع در حالی است که معمولا سایر دارایی‌های کمیاب، به طور مطلق محدود نبوده و در برخی موارد، می ‌توانند به صورت مصنوعی تولید شوند. این موضوع سبب شده است که نرخ تورم بیت کوین هر چهار سال نصف ‌شود.

تا کنون‌، بیت کوین نسبت موجودی در جریان خود را از نزدیک دنبال کرده است و برخی کارشناسان پیش بینی می کنند اگر این مسیر ادامه پیدا کند، ارزش بیت کوین در اواخر سال ۲۰۲۱ می ‌تواند به چیزی در حدود ۱۰۰ هزاردلار برسد.

افزایش هزینه تولید

یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت بیت کوین این است که با افزایش اندازه شبکه استخراج، مشکل استخراج نیز افزایش می ‌یابد که به نوبه خود هزینه نهایی برای تولید بیت‌ کوین را افزایش می ‌دهد. باید توجه داشت که استخراج بیت کوین به مقدار زیادی انرژی نیاز دارد.

نتیجه گیری

همان طور که ملاحظه کردید عوامل مختلفی برای بالا رفتن ارزش رمز ارزها مطرح شد که مهمترین آن شاید نرخ تورم و به قول معروف بهشت امن برای سرمایه گذاران باشد. در این میان اما نباید این نکته را نادیده گرفت که رمز ارزها بازار پر هیجان و نوسانی هستند. بنا به همین دلیل ، این حوزه به عنوان سرمایه گذاری کوتاه مدت توصیه نشده و صرفا برای سرمایه گذاری بلند مدت و کسب سود در اینده میتوان به آن نگاه کرد .

• دکتر پوریا جهانبخشیان- مدرس گروه بازرگانی و امور مالی دانشگاه دولتی قبرس- مشاور و تحلیل گر بانک سوییس کوت در بخش بازار سهام و فارکس

بیت‌کوین چیست و چه کسانی در ایران در حال استخراج آن هستند؟

بحث بیت‌کوین در ایران داغ است. محاسن و معایب بیت‌کوین چیست؟ آیا می‌توان بیت‌کوین را از یک "تهدید" به یک "فرصت" بدل کرد؟ یک کارشناس معتقد است که ایران قابلیت جذب سرمایه‌گذار در این حوزه را دارد.

تا چند سال پیش هرگاه صحبت از "جوینده"، "استخراج" و "معدن" به میان می‌آمد، ذهن به سمت طلا می‌پرید و جویندگان این فلز باارزش.

این روزها اما برای استخراج طلا نباید حتما راه دور و درازی پشت سر گذاشت؛ برای استخراج "طلای دیجیتال" می‌توان هر جایی بود، در مسجد، مدرسه، در سوله‌های بزرگ حومه شهر یا در گاوداری و واحدهای صنعتی تعطیل‌. موضوع داغ این روزها در روزنامه‌ها و سایت‌های خبری ایران هم تلاش برای استخراج طلای دیجیتال یا "بیت‌کوین" یا همان ارز دیجیتال است.

بیت کوین چیست؟

احسان نوروزی، روزنامه‌نگار تکنولوژی و پژوهشگر بلاکچین در برلین، در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «بیت کوین در حقیقت بزرگ‌ترین بانک بی‌دفتر و دستک و غیرمتمرکز جهان است به این معنی که می‌تواند تراکنش‌های مالی را بین دو طرف، در هر جایی از دنیا انجام دهد، بدون اینکه نیازی باشد این دو نفر به هم اعتماد داشته باشند و بدون اینکه نیاز به هیچ واسطه‌ای باشد. برای اولین بار است که تراکنش‌های مالی بدون نیاز به هیچ نهاد سوم یا نهاد واسطه‌ای انجام می‌شوند. بیت کوین می‌تواند به صورت بسیار موثر و بدون اختلال در شبکه این کار را تا زمانی که ماینرها تراکنش‌ها را تأیید بکنند، انجام دهد.» نوروزی می‌افزاید: «آنهایی که بیت کوین‌ها را استخراج می‌کنند [ماینرها]، خون در رگ های شبکه می‌دمند، یعنی هر چه ماینرها بیشتر باشند، شبکه امن‌تر و باثبات‌تر است و با اطمینان بیشتری کار می‌کند.»

بیت‌کوین را چگونه استخراج می‌کنند؟ به گفته این کارشناس، بیت کوین در حقیقت الگوریتمی است که اساسش رمز نگاری است. احسان نوروزی ادامه می‌دهد: «الگوریتم بیت کوین به ماینرها در برابر حل یک سری مسائل ریاضی جایزه می‌دهد. هر چه شمار بیت کوین‌های منتشرشده بیشتر شود، این مسائل ریاضی سخت تر می‌شوند؛ با توجه به اینکه رقابت بین ماینرها هم بالاتر می رود و تعداد بیشتری به عنوان استخراج کننده به شبکه می‌پیوندند، الان به توان فنی خیلی بیشتری نیاز است تا برای استخراج بیت کوین در اختیار شبکه بلاکچین قرار داد. اما در سال ۲۰۰۹ این‌طور نبود؛ شاید اگر با کامپیوتر شخصی کار می‌کردید، یک فول‌نوید بیت کوین را در پس‌زمینه اجرا می‌کردید، می‌توانستید در مدت کوتاهی، بیت‌کوین ماین کنید. اما الان بیشتر طول می‌کشد، توان فنی و طبعا سرمایه گذاری بیشتری می‌خواهد.»

استخراج بیت‌کوین با برق ارزان یا مجانی

استخراج ارز دیجیتال این روزها در ایران به منبع درآمدزایی تبدیل شده که ظاهرا بخش خصوصی، دولتی و شبه‌دولتی را هم درگیر کرده است. روزنامه ایران در گزارشی در این باره (۱۳ تیر) می‌نویسد: «در حال حاضر قیمت هر بیت کوین حدود ۱۱ هزار دلار است. در ایران روزانه ۱۶ میلیون دلار بیت کوین توسط کاربران ایرانی خرید و فروش می‌شود و از این نظر ایران در رتبه ۲۹ جهانی قرار دارد.»

آنچه در روزهای گذشته اما سر و صدای زیادی در باره‌ موضوع ارز دیجیتال بر پا کرده است، رشد استخراج ارز دیجیتال با بهره‌گیری از انرژی برق ارزان در ایران است که صدای مسئولان به ویژه مسئولان وزارت نیرو را درآورده است.

آنها می‌گویند تولید هر کوین معادل مصرف متعارف سالیانه ۲۴ واحد مسکونی متصل به شبکه در تهران است. به گفته برخی از مسئولان در ایران، بسیاری از استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال، به صورت غیرمجاز با استفاده از تعرفه‌های برق کشاورزی، صنعتی یا خدماتی به صورت غیر مجاز در حال استخراج ارز دیجیتال هستند. در گزارشی که در سایت‌های داخلی منتشر شده، شیراز و زنجان در صدر جدول استفاده‌کنندگان غیرمجاز برق برای استخراج بیت کوین قرارگرفته‌اند.

مساجد، مدارس، سوله‌های بزرگ حومه شهر یا گاوداری‌ها و واحدهای صنعتی تعطیل‌؛ استخراج‌کنندگان بیت کوین در ایران با برق ارزان مشغول کارند!عکس: Fars

اخبار زیادی در مورد جمع‌آوری ماینرها (دستگاه تولید ارز دیجیتال) و قطع برق اماکنی که در آنها بیت‌کوین استخراج شده، منتشر شده است. سایت‌های درون ایران می‌نویسند که برق این واحدها قطع شده و برای آنها پرونده قضایی تشکیل شده است: دو واحد در یزد و ۳۰۰ تا ۵۰۰ واحد صنعتی و خصوصی در استان البرز. رئیس مجلس می‌گوید استخراج بیت کوین با استفاده از برق صنعتی خلاف قانون است.

قوانین ایران در مورد بیت‌کوین چه می‌گویند؟

اما آیا ستخراج ارز دیجیتال در ایران قانونی است یا غیرقانونی؟ وضعیت قانونی این ارزها در ایران کاملاً روشن نیست. سال گذشته بانک مرکزی اعلام کرد به‌کارگیری بیت‌کوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است. پیش از آن اما وزارت ارتباطات از پیاده‌سازی آزمایشی نخستین ارز دیجیتالی کشور توسط پست‌بانک و عرضه به نظام بانکی برای تأیید خبر داده و وزارت صنعت از استخراج ارز مجازی به عنوان یک صنعت نام برده بود. انفعال در زمینه‌ قانون‌گذاری حوزه ارز دیجیتال و مشخص نبودن ممنوعیت یا قانونی بودن این فعالیت در ایران، موجب شده کسانی که قصد فعالیت در این حوزه را دارند، به نوعی با سردرگمی روبه‌رو شوند.

نسترن محسنی، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در ایران، در اکانت اینستاگرام خود نوشته است: « در حالی‌که استخراج ارز دیجیتال از سوی برخی بزرگان، یک صنعت شناسایی می‌شود، از سوی برخی نهادها ممنوع اعلام شده و همچنان متقاضیان ورود به این حوزه در بلاتکلیفی هستند. ظاهرا هر زمان که به مباحثی که نیازمند رگولاتوری مشارکتی است می‌رسیم، بر تاخیرها افزوده می‌شود.»

سیدابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی هم در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید مرکز ملی فضای مجازی در حال بررسی این موضوع و برگزاری جلسات مشترک با بانک مرکزی است. فیروزآبادی همزمان با تأکید بر اینکه "ورود به عرصه ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین هنوز توسط مسئولان بانکی تأیید نشده‌" به مردم "توصیه" کرده است: «به‌هیچ وجه فعلاً وارد این فضا نشوند تا سیاست و مقررات خود را در این حوزه اعلام کنیم.»

بانک مرکزی هنوز موضع رسمی خود را در قبال نحوه برخورد با ارزهای دیجیتالی مشخص نکرده و گفته می‌شود پست‌بانک وظیفه‌ راه‌اندازی این ارزهای بومی را برعهده گرفته و قرار است ضوابط استفاده از آنها تا پایان شهریورماه مشخص شود.

ارزش بیت کوین کم می‌شود؟

برخی کارشناسان با توجه به افزایش تنش‌های سیاسی و اقتصادی و ضررهای ناشی از کاهش ارزش دلار، سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال را یکی از نخستین راهکارهای سرمایه گذاران درمواجهه با این تنش‌ها می‌دانند.

احسان نوروزی معتقد است: «به عنوان یک امکان سرمایه‌گذاری جدید، بیت کوین شاید یکی از بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در قرن ۲۱ام بوده که ارزشش از چند سنت در سال ۲۰۰۹ شروع شد و در اوج خود در اوایل ۲۰۱۸ به نزدیک ۲۰ هزار دلار رسید.»

او از این اتفاق به عنوان "اتفاقی عجیب و غریب در تاریخ" یاد می‌کند و می‌گوید: «جالب بودن بیت کوین همین است که حباب است اما مثل هیچ حباب دیگری در تاریخ نیست. حباب‌ها معمولا سیکلی دارند که می‌آیند، محبوب می‌شوند و در اوجی می‌ترکند و برای همیشه پایین می‌آیند. اما بیت کوین این سیکل را در سال‌های گذشته چندین بار تکرار کرده که ریزش می‌کند، کم‌کم ریکاور می‌کند، رویش می‌کند، دوباره به اوجی می رسد و این سیکل دوباره ادامه پیدا می‌کند.»

او در ادامه توضیحاتش و پیش‌بینی دوام موفقیت بیت‌کوین می‌گوید: « از سال ۲۰۰۹ که کار این شبکه شروع شده، هر ۱۰ دقیقه یکبار، تمام تراکنشی که در شبکه انجام می‌شود، در واحدهایی به نام بلاک ذخیره می‌شود و مجموعه این بلاک‌ها که پیشینه بلاک‌های پیشین در آن ذخیره شده را، بلاکچین می‌نامند. از سال ۲۰۰۹ در هر ۱۰ دقیقه، الگوریتم بیت کوین به کسانی که در روند تعیین این تراکنش‌ها مشارکت می‌کردند یا کمک می‌کردند که این بانک غیرمتمرکز در جهان ساخته شوند، ۵۰ بیت کوین جایزه می‌داده و فرایندی هم داریم به نام نیمه‌سازی که هر ۴ سال، تعداد بیت کوین‌هایی که به عنوان پاداش به ماینرها داده می‌شود را نصف می‌کند. الان این رقم به ۵ /۱۲ رسیده و چون این تعداد همواره کم می‌شود، پیش‌بینی می‌شود که در درازمدت، قیمت بیت‌کوین رو به افزایش باشد.»

آیا ایران می‌تواند از این "فرصت" استفاده کند؟

با بالاگرفتن تب استخراج ارز دیجیتال در کشور، کم نیستند مسئولانی در این کشور که معتقدند باید بیت کوین را قانونی و فعالیت در این عرصه را از یک "تهدید به فرصت" تبدیل کرد.

اسدالله قره خانی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در مصاحبه با ایسنا می‌گوید بانک مرکزی باید به این سمت برود که به افرادی که قصد تولید این ارز مجازی را دارند، مجوز بدهد تا آنها تحت نظارت سازمان‌های رسمی فعالیت خود را آغاز کنند. به گفته او، با این روش و با اختصاص تعرفه ویژه برای برق مصرفی این حوزه، می‌توان از این راه برای کشور درآمدزایی کرد و "بیت کوین را با اتخاذ ساز و کار خاص، می‌تواند به یک فرصت تبدیل کرد." کارشناسانی هم هستند که می‌گویند ایران با توجه به اقلیم و فضاهای "مناسبی که برای ماینینگ" دارد، باید به سمت حتی جذب سرمایه‌گذاری خارجی برود.

از احسان نوروزی می‌پرسیم که آیا ایران می‌تواند این "تهدید" را به "فرصت" بدل کند؟ این کارشناس می‌گوید: «اگر این‌قدر اوضاع را به بازار سیاه نمی‌کشاندند و فضا واقعا رقابتی بود، زمینه برای سرمایه‌گذاری خارجی فراهم می‌شد. اگر ایران هوشمندانه‌تر در این زمینه برخورد می‌کرد، به این معنی که نیروگاه‌های خورشیدی و دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر راه می‌انداخت، می‌توانست به کشوری مهم در این عرصه تبدیل شود.»

با انفعال در زمینه قانونگذاری و ناروشن بودن تکلیف کسانی که خواهان فعالیت در این حوزه‌اند، حالا مراجع تقلید نظر داده‌اند که "ورود در معامله پول‌های مجازی اشکال شرعی دارد"، یا "خرید و فروش آن باطل است".عکس: Reuters/D. Ruvic

به نظر او، مسئله فقط استخراج بیت‌کوین نیست، این کارشناس معتقد است: «عرصه بلاکچین و تکنولوژی‌های مرتبط با آن، عرصه نوپایی است و اتفاقات زیادی در سال‌های آینده در این حوزه خواهد افتاد. به همین خاطر تربیت متخصصان و فراهم کردن امکان تعامل متخصصان با کسانی که در خارج از مرزهای ایران مشغول فعالیتند و فراهم کردن امکان ظهور و بروز یک اکوسیستم سالم اقتصادی پیرامون این ماجرا می‌تواند فرصت بزرگی برای ایران باشد همان طور که گسترش فضای استارت‌آپ‌ها می‌توانست فرصت بسیار بزرگی برای ایران باشد، ولی ما از این فرصت خیلی استفاده نکردیم. ما ایران را در منطقه داریم، با این همه منابع و استعداد در زمینه‌های مختلف اما کشور پیشرو در منطقه خاورمیانه در زمینه استارت‌آپ‌ها و همین طور امنیت دیجیتال، اسراییل است نه ایران.»

چه کسی تجهیزات و سخت‌افزارهای مورد نیاز را وارد می‌کند؟

سایت "آناج" در ایران از ضبط ۱۰۰ دستگاه ماینر در مجموعه "بنیان دیزل" تبریز خبر داده و نوشته در تصاویر منتشر شده از کارتن‌های ماینر یک نام جلب توجه می‌کند: پوریا زنوزی مطلق، فرزند یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران ایران و سهامدار چنیدن شرکت خدماتی و تولیدی و بانکی. یک مقام آگاه به این وب سایت گفته که دستگاه‌های تولید ارز دیجیتال برای فرزند زنوزی ارسال شده است.

واردات دستگاه استخراج بیت کوین و تجهیزات لازم دیگر از جمله خنک‌کننده‌ها برای این منظور، در ایران ممنوع است و گفته می‌شود تمام ماینرهای موجود در بازار قاچاق هستند. با توجه به این مسئله این پرسش پیش می‌آید که فعالیت در این حوزه با توجه به ناروشنی‌های قانونی، در دست چه کسانی یا سازمان‌هایی است؟

احسان نوروزی می‌گوید: «ایران ورود تجهیزات ماینینگ برای آدم‌های عادی را ممنوع کرده. برای همین تقریبا تمام دستگاه‌های ماینینگ به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند . نکته مهم دیگر این است که نهادهایی که دسترسی به برق مجانی یا ارزان صنعتی دارند، از جمله سپاه و شرکت‌های وابسته به آنها یا بسیاری نهادهای سودجوی دیگر، انحصار این حوزه را به دست گرفته و آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد مصمم هستند این انحصار را حفظ کنند. برای همین بیشتر این دستگاه‌ها از مجاری غیررسمی و اسکله‌های غیررسمی وارد می‌شود که به آنها برادران قاچاقچی می‌گویند.»

بیت کوین با محیط زیست چه می‌کند؟

برای استخراج بیت کوین نه تنها به مصرف بالای انرژی نیاز است که به خنک‌کننده‌های عظیم یا فعالیت در محیطی با دمای پایین نیاز است چرا که در پروسه استخراج بیت کوین گرمای زیادی تولید می‌شود. ایسنا می‌نویسد استخراج ارز دیجیتال ۵۰۰ مگاوات در ساعت برق مصرف می‌کند که به اندازه یک نیروگاه برق است. با توجه به مصرف عظیم انرژی برای تولید بیت‌کوین این پرسش مطرح می‌شود که خروجی مصرف این انرژی در کنار بیت کوین برای محیط زیست چیست؟ آیا انرژی تولید شده‌ مهارنشده و دستگاه‌هایی که از رده خارج می‌شوند و پیوسته آپدیت شده و دستگاه‌های تازه‌ای جای آنها را می‌گیرند، خطر بزرگی برای محیط زیست به شمار نمی‌روند؟

ایسنا می‌نویسد استخراج ارز دیجیتال ۵۰۰ مگاوات در ساعت برق مصرف می‌کند که به اندازه یک نیروگاه برق استعکس: imago/Westend61

احسان نوروزی معتقد است: « در بحثی که پیرامون اثرات استخراج بیت کوین و مصرف برق بالا و پیامد آن برای محیط زیست هست باید گفت کسانی که طراحان این شبکه بودند یا از مبلغان بلاک چین هستند، به هر حال با ایده بسیار انقلابی برای حذف واسطه آمده‌اند و معتقدند هر جا واسطه هست، می‌شود آن را برداشت و مسئولیت آن واسطه را به کد واگذار کرد. به همین خاطر خیلی از این کارشناسان معتقدند، هزینه‌ای که برای استخراج بیت کوین می‌شود، هزینه‌ای است که دنیا دارد برای یک انقلاب بزرگ تکنولوژیک می‌دهد و در مقایسه، مصرف برق بیت کوین با تمام بانک‌هایی که در سراسر جهان این همه دفتر و تشکیلات دارند و برای بقای آنها این همه هزینه می‌شود، ناچیز است. در واقع بانک‌ها نهادهای واسطه‌ای هستند که فقط مثلا ارتباطات مالی من و شما را که انجام می‌شود، تضمین می‌کنند و سود می‌برند یعنی ما به آنها اعتماد می‌کنیم و بخشی از دارایی‌های زندگی‌مان را در اختیار آنها قرار می‌دهیم و آنها همه نوع کار اقتصادی با پول به سختی درآمده ما می‌کنند و هیچ سودی به ما نمی‌رسانند. بلاک چین آمده بگوید، این عصر به سر آمده و شما می‌توانید این کار را خیلی راحت بدون واسطه انجام دهید و اگر واسطه قرار است سودی ببرد، تمامی اعضای شبکه هم باید در آن سهیم باشند. در واقع آمده که با انحصار مالی در سراسر جهان مقابله کند و تازه در ابتدای راه است، مثل اینترنت در دهه ۹۰ است و کسی نمی‌داند که چه وقت "ایر بی ان بی"ها و فیس بوک‌ها و اوبرها ظهور خواهند کرد. این مسئله را باید در باره تحولات در حوزه بلاک چین در نظر داشت.»

کوچ ماینرها به ایران، اگر.

این روزنامه‌نگار تکنولوژی و پژوهشگر بلاکچین در برلین با تمامی بحث‌هایی که درباره تهدیدهای بیت کوین در جریان است، معتقد است که ایران نباید این فرصت را از دست دهد و با سازوکارهای درست می‌تواند سود عظیمی از این راه نصیب کشور کند. احسان نوروزی ادامه می‌دهد:« با تعرفه برق رسمی در ایران حتی اگر برق معمول را استفاده کنید و پول آن را بدهید، هزینه تولید هر بیت کوین در ایران ۵۵ برابر کمتر از آلمان است و این یعنی اختلاف خیلی بزرگ. یعنی اگر کسی سرمایه‌گذار آلمانی باشد و بخواهد سرمایه‌گذاری کند و تجهیزاتش را به ایران ببرد، ۵۵ برابر بیشتر بازگشت سرمایه خواهد داشت. این می‌تواند چرا بیت کوین با ارزش است؟ زمینه خیلی مناسبی برای کوچ بخش بزرگی از ماینرهای جهان از چین، سوییس یا دیگر کشورها به ایران باشد. این یعنی فرصت عظیم برای سرمایه‌گذاری و ارزآوری برای کشور. اما اینکه آیا اراده انجام چنین کاری وجود دارد یا نه، احتمالا نه. چون نهادهایی که از همه چیزهای دیگر سود می‌برند، طبعا می‌خواهند از این عرصه هم فقط خودشان سود ببرند.»



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.